Аллагьны ахырынчы элчиси


       Биз оьзюн кёп сюеген ва сыйлайгъан Магьаммат Пайхаммар (а.с.) пайхаммарланы ахырынчысыдыр. Ондан сонг башгъа пайхаммар тувмажакъ. Ол пайхаммарланы мюгьюрюдюр.


Магьаммат Пайхаммар (а.с.) тувгъанда дюньягъа ирис яйылгъан. Ону ёлу булан юрюйген гьар-бир адамгъа, эки де дюньяда талайлылардан болмакъ учун, ону яшавуну, хасиятларыны асиллигин ва Ол яшавда оьзюн тутгъан кюйню гьакъында билмек парз.


Пайхаммарны (а.с.) дюньягъа геливю

 


Магьаммат Пайхаммар (а.с.) Макка шагьарда рабби-уль-авваль айны 12-синде, (григориан рузнамагъа гёре, орта гьисапда айтгъанда, 570-нчи йылны апрель айыны 20-сында) итнигюн тувгъан. Ол Къурайыш къавумну Гьашим тухумундан. Ону атасы Абдуллагь 25 йыллыкъ чагъында авлети тувгъанча, Мадинагъа барагъанда, ёл уьстде оьлген.


Атасы оьлюп арадан эки ай оьтюп, Магьаммат Пайхаммар (а.с.) дюньягъа гелген. Ол тувгъунчагъа да жугьутланы алимлери ва оьзгелер пайхаммар дюньягъа гележегин тюшлер гёрюп де, юлдузлагъа къарап да хыйлы алдын биле болгъан дейлер.


Ондан къайры да, ону уллатасы Абдул-Муталиб (атасы Абдуллагьны атасы) Кааба уьйде ятып юхлайгъанда, шулай тамаша бир тюш гёре: «Тёбеси кёкге етеген бир уллу ярыкъ терек гюнбатышны да, гюнчыгъышны да арагъа алып токътагъан. Араплар да, оьзгелер де Огъар баш ие. Шо терекни бутакъларына Къурайыш тухумну вакиллери тиркелип токътагъан. Бир-бир къурайышлар шо терекни бутакъларын сындырмагъа къаст эте. Олар шо терекге ювукъ болгъандокъ, юзюнден нюр тёгюлеген бек исбайы, жагьил улан оланы алдын къыркъып токътай».


Ону шо тюшюню сырларын ачгъанланы барысы да бир гёнгюлден: «Сени яшларынгны бириси пайхаммар болажакъ. Ол гюнбатышны да, гюнчыгъышны да арасындагъы чакъы ерни къуршамагъа болажакъ»,– деп айтгъанлар.


Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) анасы Амина да оьзю яш тапгъанчагъа хыйлы аламатлар гёре болгъан. Бир керен огъар тюшюнде бирев гелип: «Огь, Аминат, сен табажакъ яш дюньяда лап да сыйлы яш болажакъ»,– деген. Ол тувгъан гече буса юлдузлагъа къарап, жугьутланы алимлери пайхаммар туважакъны билген болгъанлар.

 

Яшаву

 


Макка шагьарда яшайгъанлар оьзлени авлети тувгъандокъ, гьакъ берип оьзгелеге сакълатагъан адат болгъан. Шолай, Гьалимат деген къатынгъа юхлап турагъан Магьаммат Пайхаммарны (а.с.) гёрсетген. Гьалимат ону тёшюне къолун салгъанда, яш бирден гёзлерин ачгъан ва кюлеп йиберген. Ону юреги яшгъа гьазир исинген. Эмчек ичирип, ону гьакъгъа сакъламакъ учун, оьзюню уьюне алып гетген. Магьаммат Пайхаммар (а.с.) Гьалиматны уьюнде оьзюне 6 йыл битгинчеге тарбиялангъан. Шо заман, демек, Магьаммат Пайхаммаргъа (а.с.) 6 йыл битгинчеге Ону анасы Аминат да гечинген.


Анасы гечинген сонг, ону уллатасы Абдул-Муталиб Магьамматны (а.с.) эки йыл сакълагъан. Пайхаммаргъа (а.с.) 8 йыл битгенде ону уллатасы да оьлген. Шондан сонг ону атасыны янындан агъайы Абу-Талиб оьзюню янына алгъан.


Магьаммат Пайхаммар (а.с.) загьматгъа кёп тез егилген. Ол маккалыланы сиривюн бакъгъан. Ону бир кемчилиги де болмагъан. Ол эдепли, тюз сёзню айтагъан, тавакаллы ва гьакъыллы улан болуп оьсген.


Оьзюне 25 йыл битгенде Магьаммат Пайхаммар (а.с.) Хадижа деген белгили ва асил тул къатын булан уьйленген. Шо къатын булан кёплер уьйленмеге къабул болгъан, тек Хадижа оланы барысын да гери ургъан.


Биринчи ачыкъ этив (откровение) Магьамматгъа (а.с.) григориан рузнамагъа гёре, 610-нчу йылда огъар 40 болагъанда гелген. Хирпъ деген анакъда янгызлыкъда турагъанда, Магьаммат Пайхаммаргъа (а.с.) Жабрайыл мала­йик гелип: «Икъра!» (Оху!) деп буваргъан. Магьаммат Пайхаммар (а.с.) огъар: «Мен охуп болмайман»,– деген. Ол, гертилей де, охуп билмей болгъан. Малайик ­оьзюню буварывун огъар бирдагъы керен де такрарлай. Магьаммат Пайхаммар (а.с.) да огъар шо баягъы жавабын къайтарып айтгъан. Жабрайыл малайик уьчюнчю гезик де: «Аллагьны аты булан оху!..» – деген. Магьаммат Пайхаммар (а.с.) сёзлени такрарлай ва шо сёзлер ону юрегине языла. Жабрайыл малайик Магьамматгъа (а.с.) ол Пайхаммар ва Аллагьны элчиси экенин англатгъан. Шондан тутуп Магьаммат Пайхаммаргъа (а.с.) Къуранны тапшурмагъа башлагъан. Шо 23 йылгъа узатыла.


Магьаммат Пайхаммар (а.с.) узакъ ва чыдамлы кюйде ислам динни яймагъа башлай. Оьзлени яшав турушуна, адатларына басгъынлыкъ болуп къалма тура деп айтып, къурайышлар Магьаммат Пайхаммаргъа (а.с.) къаршылыкъ билдирме башлай.  


Шо заман Магьаммат Пайхаммаргъа (а.с.) не де айтыла. Ол яягъан динни ёлун тогъасламакъ учун не пышдырыкъ да этиле. Ону бир арада оьлтюрмеге де къарагъанлар. Пайхаммар (а.с.) ва ону асгьабалары булай исраплыкълагъа Аллагь учун ва ону дини учун чыдай болгъан.


620-нчы йылда, пайхаммарлыкъны 10-нчу йылында, Яратгъаныбыз Ону аршгъа чыгъарта. Аллагь башлап Ону гече Маккадан Иерусалимге, Байт-уль-Мукаддас (Исраъ) деген межитге, сонг буса кёкге (Миъраж) чыгъарта. Кёкде Огъар кёп муъжизатлар гёрсете. Ол башгъа пайхаммарлар булан ёлугъа. Аллагь огъар хыйлы яшыртгъын затны ачыкъ эте. Огъар биревге де этилмеген гьюрмет этиле ва абуру бек гётериле.


622-нчи йылда, пайхаммарлыкъны 13-нчю йылында, Яратгъаныбызны изнусуна гёре Магьаммат Пайхаммар (а.с.) биринчи бусурманлар булан Маккадан Ясрибге гёчген. Шондан сонг шо шагьаргъа Мадинат анна-би – Пайхаммарны шагьары яда аль-Мадина деп ат къоюлгъан. Бу гёчювюлден тутуп (арапча «гьижра») бусурман рузнама башлангъан.


Гьижрадан алда Мадинада бек яман аврув яйылгъан болгъан. Мадинагъа гёчген сонг, Магьаммат Пайхаммар (а.с.) ону топурагъы батмакълыкълагъа айлангъанын эс этген. Шону булан бирге, гьар юзлер булангъы адамлагъа ажжал тапдырагъан аврувну себеби топуракъны батмакълыкъгъа айланмакълыгъы деген гьасилге гелген. Шондан сонг ону сиптечилиги булан шагьарда 30 минг кабахурма терек орнатылгъан. Шо да топуракъдагъы оьте артыкъ дымлыкъны тайдырмагъа имканлыкъ берген. Шоллукъда, батмакълыкъланы къурутувда Пайхаммар (а.с.) биринчи болуп тереклени къоллагъан.


Магьаммат Пайхаммар (а.с.) адамланы ислам динге гёре яшамагъа, англавлу, адилли болмагъа уьйрете гелген. Ол эки де дюньягъа гьакъ герти ёлну белгилеген.


Магьаммат Пайхаммар (а.с.) 63 йыллыкъ чагъында бусурман рузнамагъа гёре Гьижраны 11-нчи йылында рабби-уль-авваль айны 11-нде гечине (григориан рузнамагъа гёре, 632-нчи йылны июн айыны 8-инде). Мадина шагьарда Аиша дейген къатынны уьюнде, межитни къырыйында гёмюле.

 

Динибизни камиллешдирейик



Есибиз Аллагьутаала бизге оьзюню вакили этип лап да сыйлы Пайхаммарны йиберген, ону уьмметинден этген. ­Оьзюню сыйлы Пайхаммары булан бизин сыйлагъан саялы, Аллагьгъа гьар-бир макътавлар болсун! Аллагь Къуранда айта (маънасы): «Сен айт (гьей Мугьаммат), эгер де сиз Аллагьны сюе бусагъыз, мени артыма тюшюгюз, магъа табиъ болугъуз, сиз шолай этсегиз, Аллагь да сизин сюер ва гюнагьларыгъыздан да гечер».


Аллагь айта (маънасы): «Ким Аллагьгъа да ва ону элчисине де мутиъ болса, ол адам уллу даражагъа етишген адамдыр». Дюньяда ва ахыратда насипли болма сюеген адам, Пайхаммарны ёлуна тюшсюн. Ол Пайхаммарны Аллагь бизге рагьму этип йибергендир. Къуранда Аллагьутаала айта (маънасы): «Мен сени бары да аламлагъа рагьму этип тюгюл эсе йибермедим», – деген. Пайхаммарыбыз бек рагьмулу адам болгъан. Гьар-бир яман къылыкълардан, нукъсанлыкълардан таза болгъан, лап да арив битимли, арив къылыгъы булангъы адам болгъан. Пайхаммарлыкъ берилгенче, халкъ арада «Аль-амин» деген аты болгъан.


Къуранда Аллагь айта (маънасы): «Гертиден де, Аллагь да ва ону малайик­лери де ол Пайхаммаргъа салават саладыр, гьей иман салгъанлар, сиз де огъар салават салыгъыз ва салам да беригиз». Гёресиз, къардашларым, Аллагь ону нечик сыйлагъан, нечик уллу гёрген. Аллагь бизге Къуранда Пайхаммардан сююнсюн деп буюра. Аллагьутаала айта (маънасы): «Сен айт (гьей Мугьаммат), Аллагь берген сыйлылыкълар булан ва Аллагьны рагьмусу булан олар (бусурманлар) сююнсюнлер, о олагъа яхшыдыр олар жыйгъан затлардан».


Мавлетлер охуп, салаватлар салып, яшавда Ол этген асил ишлени эсгерип, Аллагь бизге буюргъан кюйде биз Пайхаммардан сююнебиз. Пайхаммарны сюймей боламы, Ону макътамай боламы, ол Пайхаммар бизин биринчилей оьзю сюйген болгъан сонг. Аллагь Къуранда англата (маънасы): «Ол – Пайхаммар муъминлеге бакъгъан якъда бек рагьмулу ва языкъсынагъан Пайхаммар». Ол оьзюню асгьабаларын бек сюе болгъан, авруса, гёрме бара болгъан, яхшылыгъына, яманлы­гъына табыла болгъан, оьлсе, гёмме бара болгъан. Аллагьны янындан уьмметине сююнч хабар гелсе, бек сююне болгъан. Абу Талгьат деген асгьаба айта: «Бир керен Пайхаммарны янына бардым ва ону бек сююнюп, къуванып тапдым. Огъар: «Неге булай сююнесен?» – деп сорадым. О айтды: «Неге сююнмейим, Аллагьутаала Жабрайыл малайикден уьмметиме сююнч хабар йиберди, шо саялы сююнемен», – деген. О сююнч хабар да будур: «Ким сени уьмметингден сагъа бир салават салса, сени бир керен макътаса, о адамны Аллагь да ва ону малайиклери де он керен алгъыш этер», – деген. Оьзюню заманында шулай сююнеген болгъан бизин Пайхаммарыбыз».


Асгьабалар Пайхаммарны нече де бек сюе болгъанлар. Байлыгъын тюгюл, о саялы жанын да берме рази болгъанлар. Абу Бакар, Умар, Осман, Али ва башгъа асгьабаланы хабарларын эшитгенсиздир. Мадина шагьардан бир къатынны хабарын да мен эсгерме сюемен. Шу ерде Пайхаммарыбыз асгьабалары да булан Угьуд къазаватдан гелегенде, бу къатынлар буланы къаршылама чыкъгъан болгъан ва гелегенлеге ол Пайхаммар нечикдир деп сорай болгъан. Огъар бирев: «О къазаватда сени атанг оьлдю», – деп айтгъан. Ол да: «Атамны сорамайман, Пайхаммар нечик экен деп сорайман», – деп айтгъан. Сонг огъар бирдагъы бирев: «Сени эринг де оьлдю дей шо къазаватда». Ол да: «Эримни сорамайман, Пайхаммарны сорайман деп айтгъан». Сонг огъар: «Сени уланкъардашынг да оьлдю шо къазаватда», – деп айтгъанлар. Ол дагъы да: «Уланкъардашымны сорамайман, Пайхаммарны сорайман», – деп айтгъан. Сонг огъар: «Пайхаммар сав-саламат, огъар бир зарал да болмады, эсен-аман къайтып геле», – деп айтгъан. Ол къатын: «Ону гёрме сюемен», – деп айтгъан. Сонг Пайхаммарны гёрген заманда, шо къатынны юреги парахат болгъан ва: «Сен сав-саламат бусанг, сагъа зарал болмагъан буса, къалгъан затлар, бары да аз затгъа амал болур», – деген.


Къардашларым, шо къатын да биз сюеген йимик оьзюню атасын, уланкъардашын, эрин бек сюе болгъан. Тек о къатын бары да затдан бек Аллагьны да сюе болгъан. Неге тюгюл де, ол Пайхаммарны бары да затдан артыкъ сюймей туруп, ону иманы да, дини де камил болмайгъанны биле болгъан.


Пайхаммарыбызны атасы Абдуллагь, анасы Аминатдыр. Оьзю Маккада тувгъан, Мадинада гёмюлген. Оьзюню бети къызыл-къатыш акъ ренкли болгъан, Къурайыш тухумдан болгъан. 40 йыл болгъан заманда Аллагьутаала оьзюне пайхаммарлыкъ берген, 23 йылны узагъында оьзюне Къуран да тюшген. Авлетлери етти болгъан.


Ону ёлу булан юрюмеге Аллагь бизге кёмек этсин ва дюньяда да, ахыратда да талайлы ва насипли къуллардан этсин! Аллагьумма салли аля Мугьаммадин ва аля али Мугьаммадин ва саллим. Амин!

 


Насрулла БАЙБОЛАТОВ,


Арслан-гьажи МОЛЛАЕВ.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля