Завур Омаров:

      Озокъда, шону алдын алмакъ учун бу гьалиги четим девюрде болуп турагъан алмашынывлардан дурус гьасиллер чыгъарып дегенлей, пачалыкъ гьаракатны якълап, гьар агьлюде, коллективде, жамиятда билим берив ва англатыв-тарбиялав ишлени камиллешдирмесек, яшавлукъда мердешли саниятланы юрютме четим болагъанын заман ачыкъ этип гёрсете.
    Совет девюрдеги шолай агьамиятлы масъала булан машгъул болагъан яшёрюмлени аслу жамият къурумлары ёкълангъан. Не этмеге герек? Гьалиги заманда болуп турагъан тюрленивлени, айлана якъдагъы талапланы гьисапгъа алып, шолай янгы-янгы асувлу иш юрютюв булан машгъул къурумланы арагъа чыгъарма тарыкъ бола.
    Бизин республикабыздагъы загьмат ва халкъны яшавлукъ шартларын камиллешдирив булан машгъул болагъан министерлигини янында къурулгъан «Успех» деген республика яшёрюм центры къурулгъан. Бизин мухбирибиз эсгерилген центрны башчысы Завур Омаров булан лакъырлаша. Тёбенде шо ла­къырлашыв «Ёлдашны» охувчуларыны тергевюне де бериле.




    – Завур, «Успех» деген республикабызны яшёрюмлерине касбу танглама кёмеклешеген ва ишге къуршав булан машгъул болагъан центр къачан къурулгъан эди?

    – Оьтген йыл яйда бизин республикабызны Башчысы Рамазан Абдулатипов Москвада агьамиятлы масъалалагъа байлавлу болуп Россияны Президенти Владимир Путин ва Гьукуматыны Председатели Дмитрий Медведев ёлдашлар булан ёлукъгъан эди. Шондан сонг узакъ къалмай ДР-ни Башчысыны таклифине гёре Дагъыстанны загьмат ва халкъны яшавлукъ шартларын камиллешдирив булан машгъул болагъан министерлигини янында «Успех» деген къурум – респуб­лика центр РМЦЗ (респуб­ликанский молодёжный центр занятости) къурулду ва 2014-нчю йылны июль айыны 30-нда Магьачкъалада эсгерилген министерликде малим (презентация) этилди.
   
        – Шо центр не булан машгъул болажагъы оьзюню атындан да белгили болуп тура. Завур, буса да «Успехни» алдында бугюн не йимик аслу борч токътагъан деп айрыча эсгермеге боласан?

    – Алда токътагъан аслу мурат, озокъда, бизин пачалыкъны – Конституциясында айрыча хат булан эсгерилеген ватандашланы ишсизликден къорув болуп токътай.

    – Шону учун бизин респуб­ликабызда бар имканлыкълар пайдаландырыламы?

    – Республикабызны яшёрюмлерини асувлу загьматгъа къуршавну масъаласы Да­гъыстанны Башчысы Рамазан Абдулатиповну ДР-ни Халкъ Жыйынына Ча­къырыв кагъызында да айрыча хат булан эсгерилегени англашыла. Демек, шо гьаракатны натижалары гьалиге ерли бизин де рази къалдырмай. О саялы не этмеге герек? Гертиден де, биринчилей, ишибиз асувлу болсун учун, бар имканлыкъланы пайдаландыра туруп, яшёрюмлени арасында бизин республикабыз учун лап да тарыкълы касбулагъа ва мердешли саниятлагъа бакъгъан якъда янгы ва алдынлы машинлешдирив къайдалагъа таянып англатыв ишлени генглешдирмесек бажарылмай. Озокъда, уьстде де эсгерилген кююнде, шо масъала гьар агьлюде, коллективде ва жамиятда, гьар тюрлю пачалыкъ къурумларда, къуллукъларда сесленив тапмагъа герек. Ёгъесе, биз бары да ишибизни бир муратгъа байламасакъ, талайлы гележегибизни болдурма четим экени де англашыла.

    – Завур, бизин республикабызда терс ёллагъа тюшеген тайпалар да къаршылаша, шондан къайры, лап да къуватлы гючлерибиз къазанч учун республикадан тышгъа гетмеге борчлу бола. Да­гъыстанда, сиз ойлашагъан кюйде, ишге къуршалмайгъан яшёрюмлер Россияны оьзге регионларындан эсе кёпмю яда азмы?

    – Савлай Россияны оьлчевюнде тенглешдирип айтсакъ, бир къадар артыкъ. Яшырмагъа тарыкъ болмай, дагъыстанлы яшёрюмлени арасында гьалиги заманда ишсизлик, магъа белгили кюйде, 35 процентден аз тюгюл. Шону алдын алмакъ учун белсенип иш гёрмеге герек.

    – Нечик?

    – Белгили болгъан кююнде, бизин республикабызда хас федеральный ва ерли программалар яшавгъа чыгъарыла. Озокъда, шолай асувлу программаланы талапларын яшавгъа чыгъарывда юрюлеген гьаракатгъа яш наслуну вакиллерин къуршамакъ парз.

    – Завур, бизин сёзюбюз бир якъгъа багъып бара тура, ишсизликни алдын алыв агьамиятлы. Шо ишни къачан ва кимлерден башлама тарыкъ?
   
    – Бизин къурумну чалышывунда да оьсюп гелеген наслуну башгъа-башгъа гюплери – охувчулар, студентлер ва ишлемейген яш касбучулар, юрт ерлерде яшайгъан яшёрюмлер ва шолай илмуну янгы инновация къайдалары булан машгъул болагъанлары белгиленген. Шоланы арасындагъы айры-айры талап­ланы гьисапгъа алып, бизин къурумну ичинде де айрыча бёлюклерде хас билимлери булангъы касбучулар борчларын кютюв булан машгъул бола.

    – Оланы гележегин гьисапгъа алып, гьар тюрлю касбулагъа гьаваслыгъын уяндырмакъ учун не йимик чаралар оьтгериле?

    – Тестлер, конкурс ярышлар, викториналар. ЕГЭ-ге гьазирлемек учун да хас чаралар гёрюле ва шолай башгъалары.
   
    – Завур, центрны чалышывунда тарбиялав ишлени салынгъан кюю гьакъда не айтмагъа бажарыла?

    – Гьар къайсы касбучу да оьзюню билимлерин оьзтёрече къоллайгъаны белгили. Биз буса, яшёрюмлени янгыз оьз пайдаларын гьисапгъа алып къоймайлы, къоллавчуланы талапларын ахтарып иш гёрмеге уьйретебиз. Ватандаш жамиятда пачалыкъ ва муниципал къуллукъланы кютювде тарбиясы толу гьар-бир адам булан къыйышып, гьакълашып-гьаллашып болагъан яш касбучулар чалышма тарыкъ.
   
    – Бизин республикабызда ватандашланы муниципал ва кёп тюрлю къуллукъларын кютюв булан машгъул бола­гъан центрлар да (МФЦ-лер) арт вакътилерде ишге бериле. Шолай агьамиятлы ожакъларда ватандашланы къуллукъларын кютеген яш касбучулар нечик танглана?

    – Шолай МФЦ гьали-гьалилерде Хасавюртда да ачылды. Шонда бизин булан бирче республика МФЦ-ни башчысы Осман Хасболатов да болду. Белгили болгъан кююнде, шолай кёп къуллукъланы кютеген центрлар 20-гъа чыгъа тура. Гезикде Къаягентдеги МФЦ де бар.

    – Шоларда нече яш касбучуну ишге къуршама имканлыкълар яратылына?

    – Хасавюртдагъы МФЦ-де 65 иш ер ачылды. Барысы да 500-ден де артыкъгъа чыгъып тура. Айтмагъа сюегеним, шолай кёп къуллукъланы кютюв булан машгъул болагъан центр­лагъа аслу гьалда къоллавчуланы-ватандашланы ихтиярларын ва экономиканы мекенли кюйде билеген яш касбучулар танглана демеге ярай.

    – Республикабыздагъы оьзге минис­терликлер булан байлавлукъ юрюлеми?

    – Юрюле озокъда. Биз Дагъыстанны промышленност, сатыв-алыв, инвестиция ва яшёрюмлени масъалаларына къарай­гъан министерликлери булан да дыгъарлар байлап иш гёрмесек бажарылмай.
   
    – Завур, сизин центр къурулгъанлы арадан онча кёп заман гетмеген. Гетмесе де, нече яш касбучугъа ишге тюшмеге «Успех» кёмекге къол ялгъа­гъан?

    – 250-ден къолай яшёрюм ишге салынгъан, шоланы арасында Украинадан къачып, Дагъыстангъа гелгенлери де бар.

   
    – Касбу танглавгъа байлавлу охувчу яшланы арасындагъы ишлер нечик салынгъан?

    –  «Компас» деген программагъа гёре тахшагьарыбызда 20 школада 2500-ден кёп оьр класланы охувчуларыны арасында касбу танглавуна байлавлу анг­латыв ишлер юрюлген.

    – Бизин республикабызны шагьарларында ва юртларында тазалыкъны низамы бузулагъаны гьакъда разисизликлер артып тербей. Шону алдын алмакъ учун оьрдеги класланы ва орта, хас, оьр охув ожакъланы студентлерин бош заманында бир къадар тазалав ишлеге къуршама ярамаймы?

    – Озокъда ярай. Шону гьисапгъа алып, бугюнлерде биз Магьачкъала шагьар администрацияда ватандашланы къуллукъларын кютюв булан машгъул болагъан касбучулары булан да гьакълашып турабыз. Тазалыкъны болдургъан булан иш битмей. Шону нечик къоруп сакълама гереги де бек агьамиятлы.

    – Завур, совет девюрде яшагъанлар да аз тюгюл. Айтагъаным, оьтген асруну 70-80-нчи йылларында школаларда производство бригадалар къурулуп иш гёре эди. Оьр ва орта хас билим береген ожакъланы студентлери язда тюшюм къайтарыв кампанияларда ортакъчылыкъ этип къазанма бола эди. Гьали шоланы янгыртмакъ учун чаралар гёрюлеми?

    – Мен шо соравну сизден тезден къаравуллай эдим. Неге тюгюл, о бек агьамиятлы масъала. Биринчилей, яшлар загьмат дарслар булан дазуланмай къазанч да эте. Гьалиги заманда да шолай иш талап этиле. Оьсюп гелеген наслуну касбулар булан таныш этив ва къазанма имканлыкълар яратыв пайдалы. Гьалиге ерли АПК-ны 7 предприятиеси булан гьакълашып, язда 200 студентни сезонлукъ ишлеге къуршама разилешивлеге къол салгъанбыз. Бизин ишчи тептерибизде-планыбызда дегенлей гьар тюрлю тармакълардагъы 600 предприятие булан иш гёрмек белгиленген.

    – «Успехде» шолай дагъы да къайсы тармакъдагъы предприятиелер гёз алгъа тутулгъан?

    – Бизин республикабыз учун энергетика тармакъ бек агьамиятлы. Электрик гючсюз гьалиги заманда бир иш де алгъа бармай. Шону оьсюп гелеген наслулагъа да касбу танглавда англатмагъа тюше. Нечик? Мисал учун айтгъанда, гьали-гьалилерде биз РусГИДРО-ну къанатыны тюбюнде Дагъыстанда иш гёреген кампаниясыны башчылары булан сёйлешип, охувчу яшланы Чиркей ГЭС-ге экскурсиягъа алып бардыкъ. Шолай сапарыбыз Хумторкъали райондагъы шиша заводгъа да болду.
   
    – Завур, бизге де сизге шолай агьа­миятлы масъалалар булан машгъул болагъа­ныгъыз саялы гьакъ юрекден баракалла билдирмек ва «Успехге» уьстюн­люклер ёрамакъ къала. Башлагъан ишлеригиз онгуна тюзелип гетсин!

    – Савбол. Шо иш янгыз бизин респуб­ликабызда тюгюл, Россияны 60 регионунда юрюле. Шолай асувлу гьаракатдан бизге де ариде токътама ошамай. Гележекде дагъыстанлы яшланы да ишчи касбучуланы гьюрметин якълап дегенлей, дюньяны чемпионатында ортакъчылыкъ этме гьазирлемек учун умут этиле.

Лакъырлашывну язып
гьазирлеген Къ. Къараев.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля