Районда яшёрюмлер булан этилип турагъан ишлени билмеге сююп, артдагъы гюнлерде Бабаюрт район администрацияны яшёрюмлени ишлерине, маданиятгъа ва спортгъа къарайгъан бёлюгюню ёлбашчысы Илмидин Абдуразакъов булан ёлугъуп лакъырлашыв этдим. Тюпде шо лакъырлашыв «Ёлдаш» газетни охувчуларыны тергевюне де бериле.

        – Илмидин Шарапутдинович, рес­пуб­ликаны башын тутгъанлар оьз­лени ишинде яшёрюмлени билимин ва къастлыгъын къолламагъа гьазир экени гёрюнюп тура. Шо Дагъыстанны Башчысыны гезикли Чакъырывунда да эс этилди. Шо авур ишлени тюбюне гирип, республиканы алдында токътагъан масъалаланы чечмеге бугюн яшёрюмлер гьазирми? Сен ёлбашчылыкъ этеген бёлюк шо якъдан яшёрюмлер булан не йимик ишлер юрюте?

       – Яшёрюмлер, гертилей де, бизин жамиятны оьсюв ёлуну башында токътагъан. Дагъыстанны Башчысы Рамазан Гьажимуратович оьзюню гезикли Чакъырывунда яшёрюмлеге айрыча тергев бергени де бугюн республиканы башын тутгъанлар Дагъыстанны алгъа барывунда яшёрюмлени гьаракаты яхшы экенни исбатлай. Бугюн къайсы тармакъгъа тергев берсек де, шоларда оьзлени ишин яхшы яндан гёрсетип турагъан яшёрюмлени эслемеге бола. Шолай болгъанда, оьрде токътагъан гьакимлер яшёрюмлеге эркин кюйде ойлашмагъа имканлыкълар берегени ачыкъ бола. Тангала яшёрюмлер оьзлер де, оьр ишлени башын тутуп, республикабызны ва айрыча районларыбызны уллу абатлар булан алгъа юрютежекге шеклик этмеймен. Олагъа янгыз эркинлик ва имканлыкълар яратмагъа герек.

        Бабаюрт район администрацияны яшёрюмлени ишлерине, маданиятгъа ва спортгъа къарайгъан бёлюгюню алдына салынгъан масъалаланы гьакъында айтгъанда, иш низам плангъа гёре юрюте. Шо ишде бизин алдыбызда токътагъан аслу масъалалар яшёрюмлени спортгъа ва маданиятгъа къуршамакъ, загьматгъа берилгенлигин артдырмакъ, ватандаш сиптечиликге ёл ачмакъ болуп токътагъан.

        Оьзюню ишин яшёрюмлени ишлерине, маданиятгъа ва спортгъа къарайгъан бёлюк Дагъыстан Республикада яшёрюмлени ишлерине къарайгъан минис­терлик, районну билим берив управлениеси, оьзге къурумлар ва бёлюк­лер булан тыгъыс байлавлукъда юрюте. Бизин чалышывубузда районну террорчулукъгъа ва наркоманиягъа къаршы комиссияларыны да ортакъчылыгъы аслам деп айтмагъа боламан.

         – Яшёрюмлени ругьун гётеривде Маданиятны йылына байлавлу болуп гетген йылны боюнда районда юрюлген милли фестиваллар, йыр байрамлар ва конкурслар не ерни тутду? Оларда яшёрюмлени ортакъчылыгъы нечик болду?

          – Гертилей де, бизин милли адатларыбызны ва маданиятыбызны янгыртывда гетген йылны боюнда оьтгерилген Маданиятны йылыны район учун хыйлы къошуму болду. Районда «Тангчолпан» деген Россияны халкъларыны мердешли маданият центры ачылды. Сен оьзюнг де шагьат болгъан кюйде, районну гьар юртунда, сюйсе о уллу юрт болсун яда гиччи, милли йырланы авазы чалынды. Лап да аслусу, шо агьвалатланы аслу ортакъчылары яшёрюмлер эди. Шо буса гьали болгъанча халкъ арада кёп айтыла гелген яшёрюмлер милли мердешлени унута бара деген сёзлер бош экенни исбатлады. Сонг да, сёзлеримни гертилей туруп, районну маданиятыны башын яшёрюмлени вакили Камал Адиков тутгъанны да айрыча эсгермеге сюемен.

   

         – Шону булан янаша бугюн яшёрюмлени алдында токътагъан ва оланы заманында ва тюз чечивден кёп зат гьасил болагъан масъалалар ёкъ тюгюл. Мисал учун айтгъанда, наркоманиягъа ва террорчулукъгъа къаршы гьаракат…

             – Тюз айтасан. Наркомания ва террорчулукъ яшёрюмлени савлайына ютмагъа къарайгъан хортманы йимик гёрюне. Айтмагъа сюймесек де, шо ёллагъа тюшюп, оьзлени ва ювукъ адамларыны яшавун бюс-бютюнлей яман якъгъа алышдыргъанлар районда да бар. Шо саялы да бугюн яшёрюмлер булан тыгъыс иш юрютмесе бажарылма да бажарылмай. Бугюнгю яшёрюмлени оьсювюн ва жамиятда аякъгъа турувун оьз агъымында къоймагъа бизин ихтиярыбыз да ёкъ. Шолай этсек, бизин оьсюп гелеген яш наслуну толу кюйде къолдан чыгъармагъа болабыз. Шо саялы да биз аслу гьалда яшёрюмлени тарбиялав масъаланы уьстюнде ишлейбиз.

          Шо гьакъда айта туруп, Бабаюрт район администрациясы яшёрюмлени патриот ругьда тарбиялавгъа, террорчулукъну ва экстремизмни алдын алывгъа аслу тергев бакъдыра. Шо не учун этилегени де ачыкъ этип айтмасам да англашыла. Неге тюгюл де, бугюнлерде Украинада, Сирияда, Иракъда болуп турагъан къыйын гьаллар булан таныш тюгюл ватандаш ёкъ деп эсиме геле.

              Сонг да, бизге яшёрюмлени савлу­гъун сакълавгъа тергев бермей къоймагъа да бажарылмай. Савлукъ – о байлыкъ деп негьакъ айтылмай. Шо масъаланы кюте туруп, биз гетген йылны боюнда да районну ичинде хыйлы иш этдик. «Наркотиклени орнунда – спорт», «Сигаретни орнунда – кампет» деген ва оьзге чараланы оьтгерив районда мердешленген. Йылдан-йылгъа шолай чараланы ортакъчыларыны санаву де арта, оьмюр чагъы да. Бу йылда да шолай чараланы кёп оьтгермеге гёз алгъа тутгъанбыз.

          – Сен оьзюнгню сёйлевюнгде террорчулукъну ва экстремизмни алдын алывда этилеген тергев аслам экенин эсгерип гетдинг. Шо тергевню мисаллар булан айтсагъыз яхшы болар эди.

            – Озокъда, сен оьзюнг де эсгерген кюйде, янгыз тергев этип, оланы артындан «вёре» деп тургъан учун да болмайгъанны биз яхшы англайбыз. Терекни де чубугъунда иелтмеге герек. Шо саялы да, биз гетген йылны боюнда районну школаларында болуп, охувчу яшлар булан «Ислам террорчулукъгъа къаршы» ва «Яшёрюмлени пат­риот ругьда тарбиялав» деген темалагъа гёре чаралар оьтгердик.

             Гьалны шо янларын ойлай туруп, яшланы гиччиден тутуп яшавгъа бакъгъан къаравларын тюз этмек муратда районну школаларында наркоманияны ва террорчулукъну герти «бетин» гёрсетмек учун профилактика ишлер юрютюп турабыз. Шо ишде бизге районну билим берив управлениеси ва ич ишлер бёлюгюню оьрюм­ чагъына етишмеген яшлар булан иш гёреген бёлюгю де кёмек эте. Бугюнге ерли районну билим берив ожакъларында «Россиягъа къаршы наркотиклени къоллав булан байлавлу террор», «Террорчулукъ ва экстремизм» деген ва оьзге документли фильмлер гёрсетип турабыз. Шо чараларда яшлар кёп сююп ортакъчылыкъ этдилер. Олар береген соравланы кёплюгюне биз оьзю­бюз де тамаша болдукъ. Шо буса бугюнгю яшлар ва яшёрюмлер жамиятда болуп турагъан гьаллагъа тергев берегенин, бютюндюнья тору Интернет булан пайдаланагъанны гёрсете.

            Сонг да, шо ишде яшланы ата-аналарыны ортакъчылыгъы да болмагъа тюше. Бу ишде муаллимлер, яшланы жамият къурумлары ва жамият оьзю де актив кюйде ортакъчылыкъ этмеге герек. Шону заман ва бизин жамиятда токъташгъан четим жинаятчылыкъ гьал талап эте. Бугюн биз яшёрюмлени тарбиялавгъа оьзюбюзню бары да гючюбюзню салмасакъ, оланы тас этмеге болабыз.

          – Яшланы патриот ругьда тарбиялавдан да кёп зат гьасил боладыр. Патриотлукъну масъаласы Уллу Уьс­тюнлюкню 70 йыллыгъын къаршылайгъан бу йылда айрокъда бек гётериле. Чинкдеси, бир-бир «бекбилдилер» тарихни бетлерин алышдырып, оьзлеге онгайлы кюйде ону язмагъа къарайгъан вакътиде, патриот гьислени агьамиятлыгъы дагъы да бек гётериле. Сорайгъаным, етишип гелеген байрамда яшёрюмлени ортакъчылыгъы нечик болажакъ, оланы байрам чаралагъа къуршамакъ учун не иш этмеге гёз алгъа тутгъансыз?

         – Яшёрюмлени патриот ругьда тарбиялав бизин учун гьаман да лап да уллу борч болуп гелген. Биз Уьстюнлюкню къазангъанланы варислери гьисапда бизин тарихибизде болгъан лап да къыргъын давну уьлгюсюнден гьаман да дарс алмагъа герекбиз. Бугюн ким не деп айта буса да, Уьстюнлюкню гюнюн ювукълашдырмакъ учун бизин халкъ тёкген къанны бизге унутмагъа бир де ярамай. Бабаюрт районну мисалында айтгъанда да, шо дав ра­йонну «менмен» деген эренлерин «ютгъан», юртланы бошатгъан, районну оьсювюн артгъа теберген.

Озокъда, Уьстюнлюкню гюню бизин учун бу йыл лап да уллу байрам болажакъгъа шеклик де этмеймен. Шо тархгъа байлавлу болуп районда байрам чаралар бугюнденокъ башлангъан. Яшёрюмлер булан оьтгерилежек гьар чара янгыз Уьстюнлюкню 70 йыллыгъына байлавлу юрюлежек десем де, ялгъан болмас. Шо чараларда, озокъда, яшёрюмлер актив кюйде ортакъчылыкъ этежек. Йылны башында биз алданокъ этмеге тюшеген ишлени планын да гьазирлегенбиз. Шолагъа Геметёбе школадагъы ТОКС-ну ортакъчыларын, райондагъы оьзге яшёрюмлени отрядларын къуршамагъа гёз алгъа тутгъанбыз.

     – Мен сагъа янгы уьстюнлюклер, къыйын, тек герекли ишингде оьрлюк­лер ёрайман. Лакъырлашыв саялы да кёп савбол!

          – Этилмеге герек ишлер аз тюгюл. Гележекде де яшёрюмлени бизин халкъгъа хас болгъан патриот ругьда тарбиялавгъа этилеген тергевню артдырмагъа гёз алгъа тутгъанбыз. Яшёрюмлер Ватаныны патриотлары болмагъа герек. Оланы тюз ёллагъа салмакъ буса – бизин аслу борчубуз.

Лакъырлашыв этген

Герейхан ГЬАЖИЕВ,

бизин мухбирибиз.

СУРАТДА: И.Абдуразакъов.

Автор чыгъаргъан сурат.