Умутлар уллу


Къаягент район республикада уллу ва кёп миллетлер яшайгъан районлардан санала. Мунда 14 юрт муниципал къурулув бар. Янгыз Къаягент, Первомайское юртларда 25 минг адам яшай. Районну экономикасын, юртлуланы яшав шартларын гётеривде район жыйынына сайлангъан 33 депутат асувлу къошум этелер. Башлыгентлилени вакили Къапар Гьажиарсланов – шоланы бириси. Бизин мухбирибиз ону булан ёлукъгъан. Тёбенде оланы арасында болгъан лакъырлашывну беребиз.


Сююв болмаса, ишлер юрюмес

– Къапар Гьажиарсланович, сиз Къаягент районну депутатларыны жы­йынына гирегенигиз – сегизинчи йыл. Шо вакътиде районну, ата юртугъузну оьсювюне хыйлы кёмек этгенсиз. Шону кюрчюсю къайдандыр?


–Мен башлыгентли болсам да, хоншу Дербент шагьарда тувуп оьсгенмен. Тек шо мени янымдагъы юртгъа бакъгъан сюювюмню тёбенлешдирмеген. Бугюнгю Башлыгент, Жавангент, Гьапкъайгент юртланы кюрчюсю Башлы къыбла Дагъыс­танда лап уллу къумукъ юртланы бириси болгъан. Башлы халкъны ва дербентлилени аралыкъларына минг йыллар бола. Шагьарда яшайгъанлар бизин башлыгентлилеге гьали де бек сый ва гьюрмет эте. Белгили юртлуларым агъа-инилер Нариман ва Магьамматали Алиевлени атларын, этген уллу къошумун дербентлилер бир де унутмай. Сюювюмню башланыву да шондандыр деп эсиме геле.

–Мен билеген кюйде, атагъыз Дербент якъда яшаса да, анагъыз Айгюл Башлыгентде тувгъан, оьсген, ерли школаны охуп битдирген. Сизин юртгъа бакъгъан сюювюгюзде оланы къошуму да бардыр?!


–Тюз айтасыз. Атабыз Гьажиарслан Расулович 27 йыл Дербент шагьарны табии газлар булан таъмин этеген, шагьарны халкъына иссилик гелтиреген предприятиени директору болуп чалышды. Анабыз Айгюл шагьарлыланы савлугъун сакълайгъан шагьар азарханада акушерка-медсестра болуп загьмат тёге туруп, оьмюрюн йиберди. Бизин агьлюбюзде оьс­ген 4 яшны олар юртну, юртлуларыбызны сюймеге уьйретди, олагъа даим кёмек къолубузну узатмакъны васият этдилер.

–Къапар, оьзюгюзню гьакъыгъызда бир-эки сёз айтсагъыз яхшы болур эди.


– Мени яшавум минглер булангъы тенглилеримникинден бир де башгъа тюгюл. Школа, институт, иш. Тутдуруп айтгъанда, Дербент шагьарны орта школаларыны бирисин охуп битдирген сонг Дагъыстан пачалыкъ университетни юридический факультетине охумагъа тюшдюм. Загьмат ёлумну Дербент шагьарны газ хозяйствосунда башладым. Артдагъы йыллар далапчылыкъ булан машгъулман. Агьлюбюзде 4 яш оьсе.

Депутатлыкъ – жаваплы иш

–Сиз районну депутатларыны 5-нчи ва 6-нчы жыйынларында ишлейсиз. Шо гьакъда не айтмагъа боласыз?


– Депутатлыкъ – жаваплы иш. Юртлуларым мени депутат да этип, район жы­йынгъа да йиберген сонг, мен оланы инамлыгъын исбатламагъа, тапшурувларын кютмеге борчлуман. Савлукъ, гьаракат болмаса, ишни алгъа юрютмеге къыйын. Шо вакътиде мен бир къадар ишлер этмеге бажардым. Касбу якъдан оьсювюмде буса районну депутатларыны жыйыныны ёлбашчысыны орунбасары болдум.

– Район, башлыгентлилер учун сиз хыйлы пайдалы ишлер этгенсиз. Шо гьакъда сизден бир-эки сёз эшитмеге сюебиз?


– Башлы Дагъыстанда лап уллу ва бырынгъы юртланы бириси болгъан. Да­гъысын айтмагъанда, шо гьакъда Якъуп Гьамзатов ва Мурат Рашитов язып чы­гъаргъан «Башлы ва башлылылар» деген китапда мекенли ва арив язылгъан. Юртдан гьар тюрлю илмуланы


13 доктору ва 38 кандидаты чыкъгъан. Бу санавлар юртлуларымны маданиятдагъы, билим якъдагъы пагьмусун, гючюн исбатлай. Янгыз Сакинат Гьажиеваны, Нариман Алиевни атларын айтсакъ да таманлыкъ эте. Шону учун биз юртну тазалыгъын, социал-экономика якъдан оьсювюн гётерип къоймай, юртлу яшланы маданият даражасын, билим алыв даражасын гётеривню масъалаларын чечивге де тергевлю янашабыз, тийишли шартларын болдурмагъа гьаракат этип ишлейбиз.

–Къапар Гьажиарсланович, сиз ерли умуми билим береген ва спорт школалагъа, яшлар бавуна хыйлы акъча маялар булан кёмек этгенсиз. Артдагъы йыл юртдагъы маданият уьюню ишлеринде де ортакъчылыкъ этегенигиз гёрюнюп тура…


– Юртлулар шо гьакъда айта буса, шо гертидир. Маънасын мен оьрде айтып гетдим. Биз Башлыны атын, бырынгъы гючюн гётермеге сюебиз. Башлы бузулгъанлы, 140 йыл битген. Шо гюнден башлап юртлуларыбызны кёплери уьлкебизни шагьарларына яйылгъан, тыш уьлкелеге гетгенлер де бар. Олар барысы да ата юртун унутмай. Биз оланы барысын да бирикдирмеге сюебиз.

Сыкълашывну ёлунда

–Артдагъы йылны ичинде Башлыгентде республика оьлчевдеги уьч чара оьтгерилди. Оланы оьтгерилмеклиги де сизин айтагъаныгъызгъа, ойлары­гъызгъа гелише…


– 2017-нчи йылны 25-нчи декабринде Россияны халкъларыны Башлыгентдеги мердешленген маданият центрыны уллу ремонтлар этилген бинасыны ачылыву болду. Эки айдан сонг къумукъ тилни сакълавгъа, оьсювюне байлавлу уллу чара оьтгерилди. Майны 18-и ва 19-у юртда къумукъ халкъны бырынгъы къазакъ ва гьалиги эстрада йырларыны байрамы болду. Шоланы къайсы да юрт­ну ва юртлуланы маданият яшавунда терен гьызлар къойду. Оланы оьтгеривде юртлу, район депутатлар яхшы къошум этдилер. Россияны Пачалыкъ Думасыны депутаты Балаш Балашевни, районну башчысы Магьамматэмин Гьажиевни, халкъыбызны алимлерини, маданият къуллукъчуларыны, далапчыланы активлигин де айрыча эсгеремен.

–Сизин актив чалышывугъуз «2016-нчы йыл Къаягент районну адамы» деген сыйлы белги булан къыйматлангъан. Сонг да, сиз Къаягент районну далапчыларыны жамият советине башчылыкъ этесиз. Заманыгъыз етишеми?


– Амалыбыз ёкъ. Ишлени бойнубузгъа алгъан сонг, токътамагъа яда ёкъ демеге ярамай. Биз маданият якъдан бай халкъбыз. 1966-нчы йыл белгили алимибиз Сакинат Гьажиевагъа къонакълай белгили совет алим, тарих ва география илмуланы доктору Лев Николаевич Гумилёв гелген. Ол шо вакъти Башлыгентде болгъан, къонакълыкъда гече къалып, башлыгентлилер булан къатнашгъан, этилген къонакълыкъгъа, сый-гьюрметге тамаша болгъан, сёйленеген тилни эшитген сонг: «Бу мени тилим, Хазарияны, хазар халкъны тили», – деп айтгъан. Биз ону унутмайбыз. Ругь байлыгъыбызны яш наслулагъа бермеге герекбиз. Маданиятда юрюлеген бары да чаралар нечик буса да акъча маялар талап эте. Далапчыларсыз ишлер де алгъа бармай. Шогъар да биз яхшы тюшюнгенбиз.

–Гележекге планларыгъыз нечикдир? Шогъар байлавлу не айтмагъа боласыз?


– Маданият тармакъда чечилмеген масъалалар кёп. Оланы яшавгъа чы­гъармагъа умут этебиз. Район маданият тармакъны масъалалары бир нече россия ва республика программаларына гирген. Бизин тарихибиз, бизин бай ва аламат табиатыбыз шолагъа ёл ача. Мисал учун, бу йыл биз СНГ-ни ва Китайны «Йибек ёл» деген тарих-маданият проектине къошулдукъ. Проектге гёре Башлыгентни ва Дружбаны арасында ерлешген «Шахсенгер» деген бырынгъы шагьар болгъан ерни янгыртма ва шону кюрчюсюнде тарих-культура комплексни къурмагъа къастыбыз бар.

–Олай проектлер дагъы да бармы?


– Озокъда бар. Районлу далапчы Магьамматсадир Ибрагьимов къуруп битип барагъан Аччы кёлню уьч йылны ичинде жанландырмагъа бажаргъан. Ону гьаракаты булан кёлге балыкъ йиберилген. Ял алмагъа гелегенлер, къушланы дюньясын сюегенлер учун бир нече яшавлукъ уьйлер къургъан, балыкъ тутувну, кёлню ичине гиривню ерлери, тарыкълы къайыкълар алынгъан. Шолай адамланы ишлеринден юреклерибиз къувнай.


Янгыкъаягентде бугюнню талапларына тийишли уллу стадион къурула. Оьзюм де шогъар аз буса да къошум этгенмен. Сонг, юртлу депутатланы, далапчыланы кёмеги булан Къаягент юртда спортсменлер учун уллу спортзалны къурулушу да юрюлюп тура.

–Оьрде эсгерилген проектлени гьариси районну халкъларын сыкълашдырывгъа, дослукъну, татывлукъну шартларын тувдурувгъа бакъдырылгъан. Шоланы сиптечилерине не ёрамагъа сюесиз?


–Олар этеген иш – бизин къумукъ халкъны, Дагъыстанны халкъларын да сыкълашдырагъан, бирикдиреген уллу ва пайдалы иш. Мен оланы ишин арив гёремен ва даим якълайман. Юрюлеген ишлер енгил тюгюл, къурулушларда, чараларда кёбюсю юртлу ва район депутатлар, администрацияланы къуллукъчулары, оланы сиптечилиги, гьаракаты булан юртдан, райондан ягъада яшай­гъан далапчылар, гиччи ватанына юреги ачытагъанлар ортакъчылыкъ этелер. Биз оланы барысыны да атларын, яхшы ишлерин айтсакъ, газетлерибизде ер етмес деп эсиме геле. Бугюнгю ёлугъувубуздан пайдаланып, оланы гьарисине яхшы савлукъ, юрт, район, юртлулар ва районлулар учун этилеген яхшы ишлеринде янгы уьстюнлюклер ёрайман.

–Савболугъуз!


–Сиз де савболугъуз!

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля