Яшёрюмлени ва жагьлыкъны байрамы

 
  Белгили экени йимик, январ айны 25-и  савлай уьлкени оьлчевюнде Студентлени гюню гьисаплана. Шо гюн студентлер учун байрам гюн токъташдырылгъаны  пача къатын Елизаветаны аты булан байлавлу этиле. Айтагъаным, 1755-нчи йылны январ айыны 25-нде ол Москвадагъы пачалыкъ университетни ачмакъны гьакъындагъы къараргъа къол салгъан.

 


Университет ачылып, арадан бир йыл оьтген сонг, эсгерилген оьр охув ожакъда «ачыкъ эшиклени гюню» мердешли кюйде оьтгерилип гелген. Шо гюнню башгъа оьр охув ожакълагъа да ортакъ болагъан кюйде  Студентлени байрамы гьисапда белгилемекни гьакъындагъы къараргъа I Николай къол салгъан.


Бизин девюрге гелгенде де, уьлкени ёлбашчысы Владимир Путин де оьр охув ожакъларда билим алагъан яш наслуну вакиллерини байрам гюнюн белгилевню тергевсюз къоймагъан. Шону оьзюню хас къарары булан 2005-нчи йылда токъташдыргъан.


Озокъда, гьар не къайсы масъаланы чечивге де жагь кюйде янашагъан, оьзлени аслам пайы яшавда болуп турагъан агьвалатларда гьаракатчылыкъ гёрсетеген студентлеге гьайлы янашмагъа да тийишлидир. Нечик де, олар терен билимлеге, дейгеним, оьзлени юреги авагъан касбулагъа ес болуп, бир де къопдурувсуз айтгъанда, уьлкени гележегин белгилейгенлени сыдырасына къошулмагъа гьазирлене.


Оьр охув ожакъны тамамлап  чыкъгъаны арадан нечакъы заман оьтсе де, гьар къайсыбыз да  студент йылларын сагъынч гьислер булан эсге алабыз.  Шо да студент йыллар къайсы буса да бир саниятгъа биздеги пагьмуну, бажарывлукъну арагъа чыгъармагъа алгъасайгъан, оьмюрлюкге къурдашлыкъ, дослукъ аралыкълар байланагъан, къанынгны ташытагъан биринчи уялчан сююв сырлар чечилеген жагьиллик булан байлавлу экенге болмагъа ярай.


Тюзю яхшы, совет девюр булан тенглешдиргенде, яшавну агъымыны таъсиринден гьалиги яшёрюмлени билим алывгъа бакъгъан якъдагъы  янашыву алышынгъан. Неге тюгюл, шайлы алапалар да алып, гьакимлик къуллукъланы аслу гьалда бугюнлерде дос-къардашыны кёмеклиги булан оьр охув ожакъланы янгыз дипломгъа ес болмакъ учун битдирип чыкъгъан тайпалар бийлеп олтургъангъадыр.


Тек, насипге, жагьиллени – гьалиги студентлени  арасында оьзлени гележегин ойлашып, жанталашып сан янлы билим алмакъны къастын этегенлер де бар. Олар  терс ёллагъа  тюшмей, халкъ арада, эл арада токъташдырылгъан адат-къылыкъ мердешлеге амин къалып оьзлени саламат тута. Оьр охув ожакъда  билим алагъан йылларындан тутуп да, пачалыкъны янындан гёрсетилеген грантлардан пайдаланып, илму ахтарывда да, оьзге тармакъларда да оьзлени яшавлукъ шартларын яхшылашдырмагъа болагъан кюйде бир тюрлю оьрлюклени къолда этмеге бажарагъаны гьакъда айтмагъа ярай.


Шо гьакъда пикирлеше туруп, Студентлени гюнюню алдында Дагъыстан пачалыкъ университетни филология факультетини орус-дагъыстан бёлюгюнде билим алагъан къумукъ студент къызлар булан да мен пикру алышдырмагъа алгъасадым.


Къышлыкъ сессияны гюнлери рас гелегенге  бугюнлерде студентлер оьр охув ожакъгъа  янгыз экзаменлени ва зачётланы берип гетмеге гелегенге гёре, оланы кёплери булан ёлукъмагъа бажарылмады. Студентлени гюню булан къутлап, ёлукъгъанларына байрамгъа байлавлу , олай да оьр охув ожакъда оьзлер учун билим алма яратылгъан шартланы гьакъында пикруларын сорап билдим.

Валикъыз Магьамматова, 3-нчю курс:


– Гертисин айтсам, январ айны 25 де сиз айтгъынча Студентлени гюню экенин де билмей эдим. Шо гюнню  байрам йимик гьис де этмеймен. Мактапда охуйгъан йылларымдан тутуп да мен орус ва ана тил дарслагъа айрыча тергев берип гелгенмен. Шо саялы касбу тангламагъа тюшгенде де магъа кёп ойлашмагъа себеп  болмады. Тюзю, бир башлап мен филология факультетни орус бёлюгюне охумагъа тюшмеге гёз алгъа тутгъан эдим. Тарих дарсдан ЕГЭ бермегениме гёре, орус-дагъыстан бёлюкге тюшмеге борчлу болдум. Гьёкюнмеймен. Бугюнлерде бизге дарс береген Агъарагьим Магьамматович Солтанмуратовну,  Абдулкъадир Юсупович Абдуллатиповну, Тагьир Исмуллаевич Гьажамматовну, Расул Нюрамматович  Оьлмесовну алдында билим алагъаныма разимен. Бизге  билим алмакъ учун бары да шартлар да болдурулгъаны гьакъда айтмагъа боламан.  Чинкдеси, бугюнлерде бизин факультетде оьр къыйматлар алып охуйгъанлар  мадар стипендиялар  ала. Шо да студентлени  шексиз кюйде охувгъа муштарлы эте.


Биз  дарслагъа юрюгенден къайры да, милли китапхананы крайны уьйренив ва милли адабиятланы бёлюгюню сиптечилиги булан   белгили къумукъ шаирлени, язывчуланы яратывчулугъуна багъышланып юрюлеген ёлугъувлагъа янгыз къаравчулар гьисапда къуршалып къалмайбыз, шоланы барышында да ортакъчылыкъ этебиз. Шо ёрукъдагъы чаралар бизин факультетде кёп оьтгериле.

Гюлмира Гьажиева, 3-нчю курс:


– Тюзю, январ айны 25-нде Студентлени гюню экенни мен, озокъда, билемен. Шо гюн бизин факультетде байрам  белгиленмей. Неге тюгюл, бары да студентлер каникулларда бола. Бир-бир студентлени буса экзаменлери шо замангъа да битмей. Тек Магьачкъала шагьарда янгы ачылгъан «Россия – тарихим мени» деген  паркында студентлер учун гьавайын экскурсия этиле. Шо экскурсиягъа сюегенлер оьзю студент экенин гертилейген шагьатнамасын алып бара.


Мен факультетге кёп сююп тюшгенмен, неге тюгюл гиччиден берли муаллимни ишине иштагьым геле эди. Мен Студентлеге билим бермек учун  яратылгъан шартлагъа, болдурулгъан онгайлыкълагъа  да бек разимен. Охуй­гъан яшлагъа бары да ёллар ачылгъан, «дёртлер» ва «бешлер» алып охуйгъанлагъа  аслам стипендиялар  да бериле. Бир-бир адамлар ишлеп алагъан чакъы стипендия бериле буса, шогъар да нечик рази болмай къаласан?!  Муаллимлер де охуйгъан студентлени бек сюе. Билим алывгъа  гьаракаты бар студентлеге болагъан кёмегин  эте.

Гюлженнет Валиева, 1-нчи  курс:


– Озокъда, Студентлени гюню къачан белгиленегенин билемен. Шо гюн бир курсда охуйгъанлар  бирче жыйылып, байрамны белгилейбиз. Январ айны 25-и болгъунчагъа къышлыкъ сессиядагъы бары да экзаменлер ва зачётлар бериле. Шондан сонг парахат байрамгъа гьазирлик гёрмеге болабыз. Биз шолай бирче ял алып уьйренгенбиз. Театргъа, музейлеге бирче барабыз. 


Бизин факультетге оьзюм кёп гьасирет болуп тюшгенмен. Гележекде оьзюме пайдалы болажакъ билимлени алып да тураман. Факультетде  охумагъа айтардай къыйын тюгюл. Къаст этип охуйгъанлагъа билим алмагъа бирдокъда къыйын болмай.  Бизин учун яратылгъан шартлагъа рази тюгюлмен деп айтмагъа болмайман.  Бары да тарыкъ китаплар булан таъмин этилгенбиз. Яхшы охуйгъангъа тизив стипендиялар да бар.  Къумукъ тилден ва адабиятдан дарс береген муаллимлерибиз бизге айрыча гьайлы янаша.  Сав болсунлар олар!

Асият Залибекова, 3-нчю  курс:


– Тюзюн айтсам, Студентлени гюню биз ахтарып, оьтгерип айлангъан байрам да тюгюл. Экзаменлени ва зачётланы ойлаша туруп, байрамгъа чола да табылмай къала буса да ярай.


Оьзюмню гьакъымда сиз берген соравлагъа гёре сёзюмню узата туруп, мен, къумукъ къыз, тилни англасам да, юрегим тынышагъан кюйде сёйлемеге болмайгъанымны уяла туруп айтаман.  Кёбюсю гьалда да бизин факультетни орус бёлюгюн тангламайлы, къумукъ тилни уьйренмек учун, охумагъа орус-дагъыстан бёлюгюне тюшгенмен. Мен Магьачкъалада тувуп оьсгенмен. Атам-анам къумукъ тилни гиччиде  магъа уьйретивге гьайсыз янашгъан. Гьали мен дос-къардашым булан ана тилимде сёйлемеге сюемен. Факультетни битдирип чыгъагъангъа тийишли билимлер алгъандан къайры, ана тилимде де мекенли  кюйде сёйлеп болажакъман деп умутлуман. 


Мен де оьз гезигимде билим алывну хадирин билип, заманны талапларына гёре юрюйген бары да студентлеге охувда уьстюнлюклер, инамлы кюйде алгъа абат алып оьмюр сюрмекни ёрайман. Бугюнлерде алагъан касбу билимлер сизге умутларыгъызны яшавгъа чыгъармагъа имканлыкълар яратажагъына инанаман.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля