Завур Угуев – дюньяны чемпиону


Кёпден къаравуллангъан уьстюнлюк



Бизин газетни биринчи сагьифасында да айтылгъаны йимик, бугюнлерде Венгрияны тахшагьары Будапештде спортну ябушув журасындан дюньяны гезикли чемпионаты юрюле. Ачыкълашдырып айтгъанда, октябр айны 20-сындан тутуп, 28-не ерли мердешли кюйде тутушуп ябушувдан, олай да ябушувну грек-рим журасындан тогъатартывлар оьтгериле. Шондан къайры да, тиштайпаланы да ябушувда усталыгъы сыналып тура. Тек ябушувну бирлешген къайдаларына къарайгъан халкъара федерациясыны (FILA) якълаву булан оьтгерилеген эсгерилген ярышлар узатылагъангъа гёре, шоланы толу гьасиллери гьакъда гьалиге айтмагъа бажарылмай.

Шону булан бирге, 114 уьлкеден гелген дюньяны оьлчевюнде инг сынавлу гьисапланагъан 860 кочап ортакъчылыкъ этген шо ярышланы барышында ябушув халчада юрюлген тогъатартывларда дагъыстанлы спортчулар лап да яхшы натижалагъа етишгени гьакъда буса инамлы кюйде айтмагъа ярай. Бир де къопдурувсуз айтгъанда буса, олар бизин республикагъа кочапланы эли деп айтылып гелегени негьакъ тюгюл экенин исбатлай.


Шо гьакъда айта туруп, Хасавюрт районуну Чогъаротар юртунда тувуп оьсген Завур Угуев оьр даражада юрюлеген ярышларда алтын медаль къазанып, оьзюне берилген инамлыкъгъа табылгъанын бирдагъы да эсгерсек, артыкъ болмас. Неге тюгюл, ол оьзю булан тогъартмагъа чыкъгъанлагъа сыртын ерге тийдирмеге къоймады. Шолайлыкъда, 57 кило авурлукъда дюньяда бугюнлерде оьзюне тенг гелеген кочап ёкъ экенин гертиледи.

Ону уьстюнлюклеринден янгыз дос-къардашыны, юртлуларыны тюгюл, бютюн къумукъ халкъны, къумукъ элни къуванмагъа гьакъы бар. Неге тюгюл, ол ябушув халчада оьзюню къасты, къайпанмаслыгъы булан бир нече керен Россияны чемпиону болгъан. 2017-нчи ва 2018-нчи йылларда тутушуп ябушувдан оьтгерилген Европаны чемпионатыны алдынлыларыны сыдырасына къошулгъан. Хыйлы-хыйлы халкъара оьлчевдеги ярышларда алдынлыкъ алгъан. 2016-нчы йылда тутушуп ябушувдан Россияны жыйым командасына къуршалгъан. «Россияны спортуну устасы» деген сыйлы атгъа лайыкълы болгъан. Бир башлап яшёрюмлени ва жагьиллени арасында да ол дюньяны чемпиону болуп, уллу гележеги булангъы кочап гьисапда арагъа чыкъгъан. Шолайлыкъда да, Хасавюртдагъы Мавлет Батыровну атындагъы спортшколасына юрюйгенли оьзюню тренири Шеме Шемеевни тёкген къыйынын, гьаракатын бошуна йибермеген.

Шу ерде шо гьакъда да айтсакъ да, дурус болур. Демек, Завур спортзалгъа биринчилей 8 йыл чагъында оьзюню ювукъ къурдашына ёлдаш болмакъ учун гелген. Башлапгъы вакътилерде юрюлеген тренировкалар ону хошуна гелсе де, уллу уьстюнлюклеге, спортну тутушуп ябушув журасы булан яшаву бюс-бютюнлей байланажакъгъа умут этмейген кюйде, шолагъа заманны йибермек учунгъу бир аламат гьисапда янашып тургъан. Оьзюне 10 йыл битегенде ол оьзю ортакъчылыкъ этеген яшлар учун юрюлеген ярышланы утмагъа башлагъан. Шолай, башлапгъы ону уьстюнлюклери ону ругьландыргъандан къайры да, ол тренировкалагъа байлавлу жавапчылыгъын да артдыргъан. Оьзю юрюйген спортшколагъа аты къоюлгъан Мавлет Батыровгъа ошап, бажарывлу кочап гьисапда белгили болмагъа умут этмеге башлагъан.

Ол 16 йыл битеген чагъында Дагъыстанда, Темиркъазыкъ-Кавказ федерал округда, сонг да Россияда ва дюньяда биринчиликни алмакъ учун юрюлеген ярышланы утуп, касбучуланы да, тенглилерин де оьзюне герти кюйде тергевюн бакъдыргъан. Тек огъар ябушув халчада уьстюнлюклер оьзлюгюнден, тынчлыкъда гелмеген. Бир йыл алъякъда Парижде оьтгерилген дюньяны чемпионатыны барышында бирдокъда уьстюнлюклеге етишмеген, олай да Каспийскиде Европаны чемпионатында гюмюш медальгъа лайыкълы болгъаны себепли ругьдан тюшюп къайпанмагъан.

Биревюлейине, шо гьёкюнчлю кюйде ябушув халчада юрютеген гьаракаты къурашмай къалгъанлыкъ ону бирден-бир гючлю этген, бажарывлугъуна инамлыгъын артдыргъан деп айтмагъа ярай. Бугюнлерде 23 йыллыкъ кочап Завур Угуев шо ярышланы барышында юрюлген тогъатартывланы, оьзюню тобугъу авруйгъангъа да къарамайлы, оьтгерип, дюньяны чемпиону болгъаны къаркъарасыны къуватындан къайры да, ону ругьуну гючюн исбатлады. Бизин уьлкени жыйым командасына къуршалгъанлагъа Венгрияда оьтгерилеген дюньяны чемпионатыны алдында оьтгерилген жыйымланы вакътисинде тобугъуну чандырларын авуртдургъан буса да, ол шо ярышланы утуш булан башлады. Шоланы биринчисинде Армениядан гелген кочап Мигран Джабурянны тогъатартывгъа гёрсетилген заман тамамлангъанчагъа да 10: 0 санав булан утду.

Ярышланы шондан сонггъу тиретинде кубалы кочап Рейнери Ортегуну 6:0 санав булан утуп, ярым финалгъа чыкъмагъа болду. Ярышланы шо тиретинде де ябушув халчада ол япониялы кочап, дюньяны чемпиону Юки Такахаши булан ёлукъду. Шо ябушув да Завур Угуевни пайдасына 7:2 санав булан тамамланды. Ярышланы финал тиретинде къазахстанлы кочап Нюрислам Санаев булан Завур Угуев юрютеген тогъатартыв тамамланмагъа 40 секунд къалгъан вакътиде ону аягъыны тобугъу авруйгъаны себепли болуп, ябушув токътатылды. Ябушув халчагъа врачлар чыгъып, аягъыны авуртагъанын бираз солкъ этген сонг, къалгъан заманны ичинде Завур Угуев бары да гючюн жыйып, тартынмай, чалтлыгъын тас этмей, ярыш алмагъа оьзю булан чыкъгъан кочапны 4:3 санав булан утмагъа ёл тапды.

Шо тогъатартывда бизин кочап бир башлап оьзюне къаршы турагъан спортчуну аркъасындан оьтюп гёрсетген гьаракаты учун 2 бал къазанды. Тек шо тирет тамамлангъанчагъа Нюрислам Санаев ябушувну гьисабын тенг, демек, 2:2 этип болду. Экинчи тиретинде хасавюртлу кочап оьзюне къаршы турагъан спортчуну ябушув халчадан теберип чыгъаргъан сонг тогъатартывну гьисабында ол 3:2 санав булан алгъа чыкъды. Арадан аз заманда гетгинчеге де, Нюрислам Санаев, Завур Угуевни аягъыны тобугъун да яман авуртдуруп, ону да ябушув юрюлеген халчадан теберип чыгъарып, тогъатартывну гьисабын тенг 3:3 этди. Насипге, Завур Угуев оьзюне врачлар кёмек этген сонг ябушувну узатды. Ябушувну узатып да къоймайлы, тынч турмай, гьужум этип башлады.

 Огъар къаршы турагъан кочапгъа буса биревюлейине ябушув халчада бир гьаракат да оьтгермейгенге буварыв этилгенни натижасында, оьрде де эсгерилгени йимик, Завур Угуев 4:3 санав булан утду. – Гьар къайсы кочапны халчада юрютеген тогъатартывларын гёзден гечирип къараса, шоланы барышында йиберилген янгылышланы ва кемчиликлени гёрмеге бажарыла. Завур Угуевге дюньяны чемпиону болмакъ учун ёлгъа йибереген бир-бир янгылышланы уьстюнде ишлеп къоймагъа таманлыкъ этди. Неге тюгюл де, ол яхшы сынав топлагъан кочап, – деген маълумат къуралларыны вакиллерине Россияны тутушуп ябушувдан жыйым командасыны енгил авурлукъларда тогъатартагъан кочаплар булан иш юрютеген старший тренери Владимир Модосян ону уьстюнлюгю, олай да чемпионатны алдында юрюлген гьаракатны гьакъында айта туруп. – Асувлу ва мекенли иш юрюлдю.

Кёп санавдагъы видеоматериаллагъа къарагъан сонг, ол йибереген гьар янгылышны, гьар кемчиликни уьстюнде айрыча токътап, шоланы барысын да гьисапгъа алып, заманны бош оьтмеге къоймай, дюнья оьлчевдеги ярышлагъа гьазирленмеге башлагъан эдик. Бир башлап ону ругьун гётеривге аслу тергев берилди, – деген ол дагъы да. Завур Угуев де оьз гезигинде мухбирлеге берген баянлыгъында дюньяны чемпионатыны алдында ол агьамиятлы шо ярышлагъа мекенли кюйде гьазирленмек учун кёп гьаракат этгени гьакъда эсгерген. Шону булан бирге, Каспийскиде юрюлген Европаны чемпионатында уьстюнлюкге етишмеге болмагъан сонг оьзюню ругьун жыйып, гезикли ярышлагъа бир гьавур гьазирлик башламагъа болмай тургъанын да яшырмагъан. Ону сёзлерине гёре, аягъы авруйгъаны баргъан сайын гючленип турагъан саялы, дюньяны чемпионатыны барышында юрюлген бир ябушувну да оьзю тынчлыкъда утмагъан.

 Сонг да, японлу кочап – гетген йыл юрюлген дюньяны чемпионатында алтын медаль къазангъан спортчуланы бириси. Кёбюсю гьалда ярышланы башлапгъы тиретлеринде бажарывлу ва сынавлу кочаплар оьзюне къаршы тургъаны финалдагъы тогъатартывну бек четим оьтгенине себеп болгъан. Шондан сонг да, ол дюньяны чемпионатында уьстюнлюкню къолда этгенини аслу шарты гьисапда оьзюню ябушув халчада тутагъан къайдаларын алышдыргъанын эсгерген. Японияда 2020- нчы йылда оьтгерилежек Олимпия оюнлагъа гьазирлик гёрюв ол оьзюню алдына борч этип салгъан аслу масъала гьисапланагъаны гьакъында да айтгъан. Завур Угуев тутушуп ябушувдан юрюлеген дюньяны чемпионатындагъы уьстюнлюгю гьакъда сёзюбюзню тамамлай туруп, ону шо гезикли оьрлюк булан Россияны Президенти Владимир Путин де къутлагъанын да айтмакъны тийишли гёребиз. Дагъыстанны Башчысы Владимир Васильев де Будапешт шагьарда спортну ябушув жураларындан юрюлеген дюньяны чемпионатында алтын медаллар къазангъан бизин кочаплагъа оьзюню къутлавларын етишдирген.

 Биз де чалт гётерилип турагъан лап оьр даражаларда юрюлеген ярышларда оьрлюклер къазангъан уллу гележеги бар бу кочапны газетни къуллукъчуларыны ва бары да охувчуларыны атындан ону дюньяны чемпионатында етишген уьстюнлюк булан гьакъ юрекден бирдагъы да къутлайбыз. Ярышдан-ярышгъа чы нечик де, ябушув халчада юрютген гьар тогъатартывдан сонг да усталыгъы артып турагъан, гьар даим де уьстюнлюклеге талпынагъан кочап Завур Угуевге гележекде оьрлюклер ёрайбыз. Бизин уьлкени, республиканы атын данггъа чыгъарагъанда йимик, къумукъ халкъны оьктем этеген кюйде ябушув халчада гьар ёлугъувну оьзю гёзлеген кюйде оьтгермеге насип болсун деп де айтмагъа сюебиз.

Будапешт шагьарда спортну ябушув жураларындан юрюлеген дюньяны чемпионатындагъы дагъыстанлы кочапланы уьстюнлюклери гьакъда, умуми кюйде айтгъанда буса, бизин республикадан Россияны жыйым командасына къуршалгъан спортчулар ону барышында гьар тюрлю даражалардагъы 6 медаль къазангъан. Ачыкълашдырып айтгъанда, Завур Угуевден къайры да, Абдулрашит Садулаев ябушув халчада америкалы кочап Кайл Снайдерни енгип, 97 кило авурлукъда алтын медаль къазангъан. Сонг да, 70 кило авурлукъда Магьамматрасул Къазимагьамматов Бахрейн учун ябушагъан Адам Батыровдан уьст гелген. Гьажимурат Рашитов 61 кило авурлукъда гюмюш медаль алгъан. Олар булан бирге Агьмат Чакаев, олай да Агьмат Гьажимуратов 65 ва 79 кило авурлукъларда бронза медаллагъа лайыкълы болгъан. Оланы барысын да оьр даражада юрюлеген ярышларда къолда этмеге болгъан уьстюнлюклер булан биз де къутлайбыз. Дюньяны чемпионатында уьстюнлюклеге ес болгъан дагъыстанлы кочаплар арбагюн, октябр айны 24-нде, ватанына къайтгъан.

Магьачкъала аэропортда оланы дос-къардашы, ДР-ни Гьукуматыны ёлбашчысыны биринчи заместители Анатолий Карибов, ДР-ни физкультурагъа ва спортгъа къарайгъан министри Магьаммат Магьамматов, олай да бизин кочапланы ярышларда гёрсетеген гьаракатына тергев этип тургъан кёп санавдагъы адамлар шатлыкъны шартларында къаршылагъан. Дюньяны чемпионатында ябушувну грек-рим журасындан бизин кочаплар етишген уьстюнлюклени гьакъындагъы маълумат газетни гелеген номеринде берилежек. 


Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля