Адамланы кёплери, кёбокъ да уьзюрю болмаса, авруйгъан ерин докторлагъа гёрсетип авара болмайлар. Биревлер бизде адамшавлу англавлу врачлар ёкъ деп инанмайгъанлыкъдан, башгъалар гьайсызлыгъындан, акъчасы етишмейгенликден оланы ювугъуна барма сюймейлер. Ахыры да буса, савлугъу осаллашып, дагъы чыдама амалы болмагъанда, врачланы эшик алдын ахтарма башлайлар.
Озокъда, имканлыкълары бар буса, бир гюнюне де къарамай Дагъыстандан тышгъа барып, оьзлер сюйген клиникада савлугъуну гьайын этме сюегенлер де аз тюгюл. Тюзю, медицина да гьали кёп алгъа гетген, бу тармакъда арагъа хыйлы янгылыкълар да чыкъгъан. Кёбюсю аврувланы алдын алма гючю чатагъан ерге етишген демеге де ярай. Гьатта бизин Дагъыстанда да сийрек ёлугъагъан операцияны этмеге бажарылгъан.
Айтагъаным, биринчилей Темиркъазыкъ Кавказда, ачыкълашдыргъанда, Дагъыстаныбызда бир де этилинмеген операция оьтгерилген. Гетген жумада 32 йыл болагъан магьачкъалалы жагьил къатынгиши бек осал болуп, республика больницагъа тюше. Ону бавуруна «хатирсиз» цирроз аврув къабунуп, къыйналып тургъан. Ахыр да, бавуру оьрчюгюп, шо намарт аврувундан да бетер портальный гипертензия болуп, аз заманны ичинде 3 керен къан тёгюп, гьалы-къуваты битип бара.
Къатынгишини савлугъуна къарап, тезликде Москвадагъы Н. И. Пироговну атындагъы Россияны милли ахтарыв медицина университетини хирургия аврувланы кафедрасыны профессору Владимир Шиповскийни чакъыралар. Владимир Шиповский – бек назик, сийрек операцияланы этип сынав топлагъан хирург. Ол биздеги врачлагъа да оьзюню ишини гьакъында англатыв берген.
Гьалы осал къатынгишини ол елкесинден тешик этип, бавурунда шунтирование къайда да (трансъюгулярное внутрипеченочное портокавальное шунтирование) операция оьтгерген. Шо инг де къыйын эндоваскулярный операция гьисаплана. Бизге англатгъан кюйде, пачалыгъыбызда шолай операцияланы 5 хирург тюгюл этмей. Бугюнлеге ерли шо къайдалы операциялар Россияны янгыз уьч шагьарында этилине.
Бу сийрек операция не къайдада болгъанны билгенде, гьалиге пачалыгъыбызда пагьмулу, англавлу врачлар барына шюкюрлюк этесен. Владимир Шиповский къаны гетип, гьалы тёбенлешген къатынгишини эки къантамурун бир-бирине ялгъап, шону натижасында къанны ёрукълу кюйде ишлетмек учун къошум гьисапда янгы бир къантамур этген.
Бек кёп инживлю, назик иши булангъы операцияны хирург монитордан таба гёрюп тургъан. Орта гьисапда алгъанда, шолай операциягъа бир сагьатдан къолай заман гете. Владимир Шиповский оьзюню баянлыгъында эсгерген кюйде, шо процедураны 5 сагьатны узагъында этген гезиклер де болгъан. Олай да, операциядан сонг аврувгъа 5-6 гюн гетип аякъ уьстге турма ярай.
–Гьалиге ерли шолай операциядан сонг аврувну заралланагъан санлары да бола эди. Бугюн медицина кёп алгъа гетген. Шону учун бугюнлерде аврувгъа ону аз-маз зияны тиеген кюйде оьтгерме бажарыла. Шолай къоркъунчлу аврув илинип, ажизленегенлер кёп ёлугъа. Олай тайпа тийишли даражада аврувуна дарман алмай оьлюп де гетелер. Булай операцияланы оьзге регионларда да яшавгъа чыгъарма герек,–деп билдирген В. Шиповский.
Владимир Шиповский эсгерген кюйде, бу операция эмсиз цирроз аврувдан биревге де арчылма кёмек этмей. Шолай балагьлы аврувдан бавурун гесип тайдырып, яллыкъ тапма бола. Янгы этилген операция буса бир нече йылгъа адамны яшавун узатмагъа имканлыкъ бере. Эгер оьзгелеге де шолай операциялар этмеге себеплер болуп къалса, парахат кюйде бизде де шо масъаланы чечмеге бажарылажакъ. Москвадан гелген профессор да англатгъаны йимик, шо къайдалы операцияланы оьтгермек учун бизде де гьалиги шартлагъа жавап береген техника да, оьр даражалы касбучулар да бар.
Оьзюню яшавунда ишлеген чакъы заманны ичинде профессор Владимир Шиповский 250-ден де артыкъ операция этген. Ол 3 монографияны автору да дюр. Шоланы бирисин бизде янгы этген операциягъа багъышлагъан.
Озокъда, олай эмсиз аврувланы биревге де Аллагь гёрсетмесин. Тек язгъанны гёрмесе, къазгъангъа гирмей деп айталар. Эгер де адамлар шолай гьалгъа тюшюп къалса, бизде де аврувлагъа врачлардан кёмек табылар деп умут этмеге сюебиз.
СУРАТДА: операцияны вакътиси.
