«Газетни борчу – пикру тувдурмакъ»

Инг алда Санкт-Петербургда яшайгъан миналы бабаюртлу Абдулзагьир Пашаев бизин газетни къуллукъчуларыны  ачыкъ кагъызын   арив  гёрюп,  алдан берли де «Ёлдаш» газетни айланасында гётерилеген масъалалагъа байлавлу оьз пикруларын малим этди, олай да оьзгелени де шо ёрукъда сесленмеге чакъырды.   

Ол билдирегени йимик, «Кумыкский протест» деген группада  «Ёлдаш» газетни айланасындагъы масъалалар алдын да гётерилген. «Ёлдаш» газет къумукъланы баш газети деп айтылагъаны булан рази болмай, о пачалыкъ къурумланы пропаганда къуралы экени  гьакъда  алда да язгъан.

«Газетни бетлеринде ону къуллукъчулары онгаргъан маданият-ярыкъландырыв макъалалар чыгъарыла. Буссагьатгъы вакътиде буса пропаганда къуралы гьисапда къалып тура. Шолай айтагъанымны да алгъа абат алагъан арбаны алдына тогъас салмагъа айланагъанда йимик англамагъа тюшмей. Шону булан бирге, агьвалат болуп турагъан ерлерден, жамият арада болуп турагъан алмашынывланы гьакъында (Къарамандан ва шолай агьвалатлар юрюлюп турагъан оьзге ерлерден) берилеген репортажлар артыкъ тарыкъ. Шо агьвалатланы гьакъында журналистлер охувчугъа гечикдирмей етишдирмеге борчлу, неге тюгюл шо жамиятны маълумат булан таъмин болувуна болушлукъ эте»,– деп эсгере ол.

«Республиканы урушбатчылыкъгъа сатылгъан гьакимлик къурумларын макътамайлы, къумукъланы оьзлени ичинбушдурагъан масъалаланы гьакъында язып чыгъармагъа болагъан харлысыз газети ёкъ. Газетни къуллукъчулары да бизин харлысыз газетибиз ёкъгъа гьеч айыплы тюгюл. Олар оьзлеге борчларын кютмеге онгайлы шартлар яратылгъан ерде журналист касбусун юрюте. Газетни чыгъармакъ тынч иш тюгюл экенни де бек яхшы англайман. Республика оьлчевде чыгъарылагъан газетни къуллукъчуларыны иши тынч тюгюл экенни де билемен», – деп узата ол оьзюнден сонг ачыкъ кагъызгъа сесленгенлеге жавап  гьисапда. Сонг да, харлысыз газет чыгъармагъа тюшегени гьакъда сёз юрюлегени нечесе йыл бола буса да, къумукъланы арасында бирлик ёкъгъа гёре, шо сиптени яшавгъа чыгъармагъа бажарылмай турагъанын ичибушгъаны гьакъда яшырмай айта.

Ону пикрусун узата туруп, бизин газетни къуллукъчусу Барият Оьлмесова гюн сайын «Ёлдашгъа» атылагъан «окълар»  бошамайгъанын эсгере. Маданият-ярыкъландырыв маъналы макъалаланы да  охувчулар учун артыкъ агьамияты бар экенин ташдыра. А. Пашаевни къумукъ халкъ бирлешмегенге гёре  харлысыз газет чыгъарылмагъа бажарылмай деген пикрусун якълай ва  газетни жамиятны бары да талапларына жавап береген даражасына етишдирмек учун, сёз булан тюгюл, асувлу сиптелер булан арагъа гьеч ким чыкъмай деген пикруну айта:

– Бири-бирини гёзюню ичиндеги майны чокъумагъа гьазирлер бар. Воллагь, болагъанын этедир, биз де шогъар болгъан кёмегибизни этейик гьали деп айланагъан адамлар къумукъланы арасында бек сийрек ёлугъа.

Гьар юртну вакиллери газетни ишинде ортакъчылыкъ этмеклиги газетни къуллукъчуларыны даимлик умуту болуп тургъанын «Ёлдашны» адабият ва маданият бёлюгюню редактору Яраш Бийдуллаевни сесленивю де  исбатлай:   

– Эсли наслу газетни ишине къуршалма да къуршала, жагьил адамлар буса къумукъ тилни билмейбиз деп къутула ва Интернетден таба къатнавну алдын гёрелер. Гьатта интеллигенцияны гёрмекли вакиллери де  агьамиятлы чыкъгъан макъалагъа гёре де сесленмей.

–Газетни бетлеринде гётерилеген тюрлю масъа­лаланы айланасында пикру алышдырмагъа ва агьамиятлы масъалаланы гётермеге оьзлер охувчулар да бола,– деп, «Ёлдашны» экономика ва жамият бёлюгюню редактору Къарамагьаммат Къараев  бизин газетни охувчулары жагьлыкъ гёрсетмейгенин мисаллар булан исбатлай:

– Газетге буса язылып къалмагъа азлыкъ эте. Ону бетлеринде чыгъарылгъан макъалагъа не де гётерилеген масъалагъа байлавлу мекенли ва маъналы кюйде сесленмек де агьамиятлыдыр. Гьар заман да гьалива бармас пирлеге, барса да тюшмей къалар бирлеге. Мисал учун айтгъанда, Абсалитдин Мурзаевни намарт кюйде оьлтюрмеге къаст этив болгъанда, мен маълумат бердим («Къумукъну милли намусуна тиеген намартлыкъ»). Шо агьвалатгъа буса Эрпели юртдан А. Устарханов тюгюл гьеч ким сесленмеди. 

– Къумукъ тилде чыгъарылагъан район газетлени айтмагъанда, бары да районланы къуршайгъан «Ёлдаш» газетден къайры, бир газет де ёкъ.  Шу ерде узакъ заман пикру алышдырып турмагъа да тюшмейдир. Герти, къумукъланы харлысыз газети ёкъ. «Майдан» деген газетни де харж етишмейгенге гёре,  бир нече номери тюгюл чыкъмады. Элита да бир  ягъадан къарап турду,– дей ол. – Бугюнлерде шо масъаланы чечме тезден заман болгъан, башына алагъан тавакаллы адам ёкъ.

Таргъудагъы 19 номерли орта школаны ёлбашчысы Камалутдин Межитов да айтгъан  кюйде, газетде берилеген пикрулар гьар тюрлю болмагъа ярай:

–Гьар ким оьзюню пик­русун да айтсын. Шолай гьакълыкъ да тувулуна. «Ёлдаш» газет учун уллу агьамияты бар. Газетни гьар номерин къаравуллайман ва охуйман. Газетни коллективи бизин халкъны жамият-политика яшавун бютюнлей къуршайгъан макъалаланы уьстюнде ишлеп, охувчулагъа етишдире. Бугюнлерде газет мени учун ярыкъландырывчу гьисаплана. Биревню де макъаласын айрыча эсгермеге сюймеймен. Олар барысы да маъналы ва агьамиятлы. Газетни коллективине оьрлюклер ёрайман. 

Ери гелгенде Интернетни къоллавчуларыны арасында белгили, арагъа салынып ойлашылагъан гьар тюрлю масъалаланы айланасында янгыз оьзюне хас кюйде сесленип гелеген Фарида Бамматкъазиеваны пикрусу да охувчуланы тергевюн тартажакъ деп эсиме геле:

– Газетни бетлеринде чыгъарылгъан гьар макъалада бек агьамиятлы маълуматлар табаман. Бары да охувчулагъа бир йимик пайдалы газет. Ону бир-бир сагьифаларын тарыкълы болуп къалар деп сакълайман. Шолай, «Временаны» 2011-нчи йылны сентябр айыны 16-сында чыгъарылгъан 307-нчи номериндеги « Здоровую экономику создает только здоровая нация» деген макъала мени языв столумну уьстюнде сакълана! Абель Гезевич Аганбегян гьайран тамаша, оьз ишине гёнгюлсюз янашмайгъан экономист. «Ёлдаш» газет бар болсун! Ону барыбыз да охуйбуз!

Фейсбукда юрюлеген  пикру алышдырывгъа гьалиге ерли тергев этип, ачыкъ кагъызны автору гьисапда оьзюмню сёзюмню де айтайым.  Берилген ачыкъ кагъыз язылгъан сонг, бир де къопдурувсуз айтгъанда, оьзюню халкъы булан 97 йылны узагъында абат алагъан газетибизни гьакъында тюрлю-тюрлю пикрулар арагъа чыкъды.

 Тюзюн айтсам, мен шону къаравуллай эдим. Биревлер айтагъан кюйде, барагъан ёлунда арбасын туварып да къоймай, газетни, демек, ону редакциясында ишлейген къуллукъчуланы шогъар ихтияры да ёкъ.

Ким не айтып къойса да, газет девюр булан бирче юрюй, жамият яшавгъа гёре тюрлене. «Ёлдаш» газетни бетлеринде  бугюнлерде де къумукъланы яшавуну, янгыз бизин рес­публикада тюгюл, савлай уьлкеде де, дюнья оьлчевюнде де болуп турагъан агьвалатланы гьакъында маълумат бериле. Бугюнгю яшавну гьар тармагъын алсакъ да, терен макъалалар арагъа чыгъып тура.  Газет инг алда  ой къура, пикру тувдура. Бир-бирде  охувчулары булан талчыгъа, кюстюнюп де йибере. Не этме герек, бизин яшав да шолай… 

Сиз барыгъыз да билеген кюйде, гьар къачан да газетибизни айланасына  къумукъ интеллигенцияны гёрмекли вакиллери къуршалгъан. Шолай, гьар тюрлю касбуланы вакиллери де.  Гелигиз, шо мердешге байланып, газетни баш редакторундан башлап, мухбирлерине ерли айыплап турмайлы, янгыз  газетни бирден-бир къужурлу  ва маъналы этмек учун не этмеге тюшегени гьакъда пикру алышдырайыкъ. Барыбыз да билеген кюйде, эришивлюклер ва къаршылыкълар бир заманда да оьрлюклеге элтмеген ва пайда да гелтирмеген.

 

 

 

Насрулла БАЙБОЛАТОВ.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля