Эл учун этилген къуллукъ унутулмай

Оьзюню гьакъында эсге алагъанлар бар буса, яшавда да лайыкълы варислер къоюп гетген гишиге талайлы деп айтма ярай. Бугюнлерде магъа бизин районда да ишлеген, ата юртлум, гьали Магьачкъалада яшаса да, тувгъан элин унутмайгъан Магьаммат Абдурагьманович Гьадисов булан бир нече керен къатнама насип болду. Юртдагъы школада мен давну къурбанларыны эсделигине оьтгерген ачыкъ дарсгъа да ол кёп сююп, оьзюню атасыны агъасы, давда къалгъан Малик Гьадисовну аты къоюлгъан уланын да алып гелди. Ондан сонг биз Дагъыстан ТОКС-ну 46-нчы слётунда да ёлукъдукъ. Магьаммат оьзюню атасы, гюнагьларындан Аллагь гечсин, Абдурагьман Жангишиевич Гьадисовну гьакъындагъы эсделиклени китабын онгарып тура. Бираз алда буса Магьамматны гьаракаты булан Буйнакскидеги тарихи-край музейни эркин бинасында А. Гьадисовну эсделигине шахмат оюнлардан республика турнир бек къурумлу кюйде оьтдю.

Эгер сав къалгъан эди буса, бугюнлерде Абдурагьман Жангишиевич Гьадисовгъа 90 йыл тамамланажакъ эди. Магъа да журналист касбумну биринчи йылларында ону булан аз заман ишлемеге насип болду. 1986-нчы йылда ол Буйнакск районну газетинде мухбир болуп ишлей эди. Эсимде, бир керен ол булай деген эди: «Гетген яшав къайтмай, балам, дюньяны нечик тутсанг, яшавунг да шолай гетер», – деп. Терен маъналы сёзлер тюгюлмю!?

Абдурагьман Гьадисов 1926-нчы йылда Эрпелиде тувгъан. Торая туруп, агьлюсю булан Буйнакскиге гёчген. Мунда ол кёп тюрлю тармакъларда – билим берив ишде, спорт ожакъларда, маданият тармакъда, район газетде ишлеген. Ону аты эрпелилерден къайры да, Буйнакскиде турагъанлагъа айрокъда яхшы таныш эди. Жагьил йылларында Абдурагьман агъай башлап мактапда вожатый болуп, сонг муаллим болуп ишлеген. Хыйлы заман Буйнакскидеги спорт школада тренер ва директор болуп да чалышгъан. Оьр касбу усталыгъы саялы ону шагьарны спорт комитетини председатели этип айыргъан.

Абдурагьман Жангишиевич оьзюню яшавуну кёп йылларын «Буйнакские известия» деген район газетге багъышлады. Ол итти макъалалар да яза эди, суратлар да чыгъара эди. Гетген асруну 80-нчи йылларында «Дагестанская правда», «Молодежь Дагестана» деген ва башгъа республика оьлчевдеги газетлер булан да тыгъыс байлавлукъ юрютдю. Ол Совет Союзну журналистлерини союзуну члени де дюр эди. Намуслу иши саялы А. Гьадисовгъа «Дагъыстанны маданиятыны ат къазангъан къуллукъчусу» деген гьюрметли ат берилди.

Ону хыйлылар спортну сюеген, яш наслуну тарбиялавгъа агьамият береген адам гьисапда да таный эди. Спорт школагъа ёлбашчылыкъ этегенде де, ондан сонг да ол шахмат оюнлар булан актив кюйде машгъул болгъан.

Яхшы адамны эсделиги унутулмай дегенлей, Абдурагьман Гьадисовну гьакъында ону булан бирге ишлегенлер, ону таныгъанлар, ол яшавгъа тюзлегенлер буссагьатда да ону унутмайлар. Бизге де ол къардаш тие эди. Уллу къызардашларым Умукюсюм, Жавгьарат оьзлер савунда ону атын Абдурагьман амай деп тюгюл эсге алмай эдилер…

Абдурагьман Жангишиевич Гьадисовну гьакъында ону яхшы таныгъан бирнече адамланы эсге алывларын да сизин тергевюгюзге беребиз.

 

Абдулла Магьамматов – Буйнакскидеги Дав Макътавлугъуну музейини директору, Дагъыстанны ат къазангъан муаллими:

– Эллинчи йылларда мен Буйнакскидеги 5 номерли орта школада ишлей эдим. Бир гюн школагъа къызыл пионер галстук такъгъан токъ къаркъаралы бир улан гирип гелди. Ону мунда старший вожатый этип йиберген болгъан экен. Ол гелген гюнден башлап, школада гьар гюн эртен физкультура зарядкалар этилме башланды. Ол юрютеген чараланы, ёлугъувланы бугюн йимик эсде сакълагъанман. Спортну оьсювюне, яшланы чыныкъдырывгъа бек агьамият бере эди.

Олай адамны яшлар да кёп сюе чи. Биз переменаланы вакътисинде Абдурагьман Жангишиевични янындан таймай эдик.

Ол къайсы якъдан да англаву булангъы, яшланы оьзюне исиндирип, иш ёлдашлары булан къыйышып бажарагъан адам эди. Ону сурат этив якъдан да бек англаву бар эди. Тюрлю-тюрлю плакатлар этип, шоланы бизге 1 май байрамгъа, оьзге байрам чаралагъа багъышлангъан парадларда алып юрюмеге бере эди. Мени эсимде А. Гьадисов жигерли, англавлу муаллим гьисапда да къалгъан.

Магьаммат Абакаров – Дагъыстанны халкъ артисти, республиканы пачалыкъ симфония оркестрыны ёлбашчысы:

– Мени яшлыгъым Буйнакск шагьарда оьтген. О йылларда мунда ишлейген бир нече духовой оркестрлар бар эди. Шоланы бирисинде мен де ортакъчылыкъ этдим. Сонг оркестрны хыйлы ортакъчылары Новочеркасскиге гёчдюлер. Олар шондан таба магъа сен де гел деп токътавсуз яза эдилер. Мени буса 15 йыллыкъ чагъым. Анама о гьакъда айтгъанда, гьазиринде рази болмады. Абдурагьмангъа сорайыкъ деди. (А. Гьадисов мени зукъари къардашым Сакинатны эри бола эди). Аллагь рази болгъур, Абдурагьман агъай разилигин берип, анабыз мени шонда йиберди.

Шолай мени музыка якъдан анг­лавларымны артдырмагъа имканлыкъ болду. Ондан алда буса А. Гьадисов мени биринчи Дагъыстан педагогика училищеге салгъан эди. Шолай адамны унутуп боламанмы?..

Магьаммат Къурбанов – тренер, Дагъыстанны физкультурасыны ат къазангъан къуллукъчусу:

– 1953-нчю йылда мен Буйнакскиде яшланы спорт школасына гимнастика бёлюкге тюшдюм. О йылларда спорт школа шагьарны уллу майданына ювукъда ерлешген эди. Мунда тренер болуп Абдурагьман Жангишиевич де ишлей. Гимнастика бёлюкден къайры да, тутушуп ябушувну, фехтованиени, футболну ва башгъа журалары бар эди. Бизин гимнастлар гьар тюрлю ярышларда ортакъчылыкъ эте эди. Лап яхшы ойнайгъанлардан Г. Расулова, З. Омарова, М. Межитов, М. Магьамматов, А. Алиев мени эсимде къалгъан. Оланы спортгъа Абдурагьман Жангишиевич тюшюндюрген эди.

Яй вакътиде биз, оьрюм яшлар, пионер лагерлеге кёп бара эдик. Май байрамларда болагъан парадлагъа колонна болуп къуршалабыз, жыйылгъанлагъа гьюнерлерибизни гёрсетебиз. Тренер гьисапда А. Гьадисов да ортакъчылыкъ эте эди.

Дав битип, арадан 8-9 йыллар гетген болма ярай, къыйынлы заманлар, яшавну къытлыкъ къысгъан. Шолай къы­йынлыкълагъа да къарамайлы, спорт школаны материал-техника базасы яман тюгюл эди. Школа оьзюню янындан бизге спорт опуракълар да бере эди.

1968-нчи йылда, Абдурагьман Жангишиевич Буйнакскини спорт комитетине ёлбашчылыкъ этеген заман, ону таклифи булан мени 3 номерли школагъа физкультура дарсланы муаллими этип йибердилер.

Мени эсимде ол нечакъы да яхшы, рагьмулу адам, сынавлу тренер, педагог ва тарбиялавчу гьисапда къалгъан. Ондан сонг мен оьзюм де спорт комитетде хыйлы йыллар ишледим. Ол къоюп гетген сынавну артдырып чалышдым.

Яшавда мен спортгъа тюшюнгенликде А. Гьадисовну аслам пайы болгъанына шекленмеймен. Яхшы женнетлерде болсун, ону биз унутмайбыз.

Оьрде де язгъаныкъ йимик, май айны 14-15-нчи гюнлеринде Буйнакскиде шахмат оюнлардан Дагъыстанны кубогун къазанмакъ учун Абдурагьман Жангишиевич Гьадисовну эсделигине турнир оьтгерилди. Ону оьтгеривню бизин якълы белгили шахматист, Дагъыстанны шахмат оюнларыны Федерациясыны президиумуну члени, Магьачкъала шагьарны депутатларыны жыйыныны председателини заместители Жакъай Жакъаев, Буйнакск районну ва шагьарны администрациялары, ДР-ни маданият министерлиги ва А.Гьадисовну ювукъ адамлары бир гёнгюлден якъладылар.

Турнирде Магьачкъала, Избербаш, Къызылюрт, Хасавюрт шагьарлардан ва районлардан гелген 80-ге ювукъ пагьмулу оюнчулар ортакъчылыкъ этдилер.

Шахмат оюнланы ачылывунда ва ябылывунда Буйнакск район админист­рацияны жаваплы вакиллери, къурум комитетни председатели   М.Гьадисов, шахмат федерацияны биринчи вице-президенти М. Мусиев, Дагъыстанны халкъ шаири А. Жачаев, «Ёлдаш» деген республика газетни баш редактору К.Алиев ортакъчылыкъ этдилер. Жы­йылгъанлар А. Гьадисовну гьакъында оьзлени эсге алывларын хабарлагъан сонг, турнир башланды. Шонда бизин районну юртларындан, Буйнакскиден, хоншу районлардан ва шагьарлардан, гьатта Магьачкъаладан гелген шахмат оюнчулар бар эди.

Къыставуллукъда юрюлген уьчешивлерде алдынлы ерге магьачкъалалы К.Кардашов чыкъды, экинчи ерге Р. Мусалов, уьчюнчю ерге буса А.Умалаев ес болдулар. Район администрацияны башчысыны борчларын заманлыкъгъа кютеген А. Салавутдинов турнирни бары да ортакъчыларын къутлап, олагъа кубоклар, медаллар, дипломлар ва акъча савгъатлар тапшурду.

Гьайбулла ГЬАЙБУЛЛАЕВ.    

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля