28-нчи май – Дазу сакълавчуну гюню

Закарпатьедеги шагьарда дазу сакълавчуланы алты айлыкъ школасын яхшы охуп битдик. Дазу сакълав къайдаланы сырларын, законланы, буйрукъланы гёнгюбюзден уьйретди. Дазу сакълама инамлы адамлар болдукъ. Ватаныбызгъа ант бердик. Сонг бизин заставалагъа пайладылар.

Дазу сакълав къуллукъ дюньягъа къаравумну алышдырды, сакъ болма, халтадан алаша, сувдан аста болма уьйретди. Заставада оьзюмню яхшы яндан гёрсетмек учун бары да зат бар. Чыдамлы болма къаст эте эдим, къолларымны къаралтма, къатыв басдырмагъа герегимни мен унутмай эдим.

Дазу сакълавчуланы биринчи байрамын мен 1958-нчи йылда асгерде къаршыладым. Мен шо гюнге багъышлап дазу сакълавчуланы газетине бизин заставаны гьакъында, ихтияр да алып, макъала ва шиъру яздым. Шондан сонг мени абурум айрыча гётерилди. Газетлеге кёп язагъан болдум. О да Карпат тавланы, дазуланы гёзеллигинден, исбайылыгъындан башланды.

«Над Тиссой» деген кинону чы­гъарагъанда да бизин дазу сакълавчулар ортакъчылыкъ этди. Балкъарлы Руслан Динаев культмасса ишни юрюте эди, арив йырлап, бийип бажара эди. Ол бары да кавказ тиллерде йырлай эди. Мени шиъруларыма гёре йырлар да йырлады. Макъалаларымны ерли радиодан охуй эди.

Карпат тавланы сыртын гесип агъагъан Угля, Тисса оьзенлер бар эди. Оланы тарихи гьакъында кёп яздым. Гьайран арив табиатын, аривлюгюн, байлыгъын суратлама къаст эте эдим.

Гюнбатыш Украинадагъы халкълар о заманда да бизин сюймей эдилер. Къолубузда савутубуз болмаса, Ленин буржуазиягъа къарайгъандай, терс гёзден къарай эдилер. Салам-калам чы  къайдагъы затдыр. Амма савутлу болсакъ: «Хай живе радянска вояка», – деп, генералны алдындагъы солдат йимик, шляпасын да чечип оьте эдилер. 

Бизин башалман юрюмеге къоймай эдилер. Увольнениеге савутланып, группа болуп, уьч айда бир керен шагьаргъа чыгъа эдик.  Заманлар бизин учун бек къоркъунчлу болуп, Венгрияда дав агьвалатлар башланып къалды.

Карпат тавларда, заставада оьтген заманым мени учун гьайран арив, гёзел ва сююнчлю  йыллар эди. Карпат тавлардан оьтеген дазуларыбыз йыл бою беклеше эди. Уьч йылны узагъында яшавубуз, оюбуз, яхшыбыз, сююнчюбюз дазу булан байлавлу болуп турду.

Карпат тавланы тёбесине мингенде, 40 метр бийик темир чарлакъдан къарап, турнамадан сав дюньяны гёргендей бола эдим. Табиатны гьайран арив исбайылыгъы жаныма къуванч бере эди. Угля оьзенге тёгюлеген увакъ-увакъ айрыкълар, татавуллар тавну уьстю булан эниш агъып, бир тамаша гьайран зенгли сес бере эди.

Мен къуллукъ этме баргъан гьайран арив Карпат тавланы мени учун багьасы ёкъ эди. Асгерден къайтгъанлы 57 йыл бола буса да, о замангъы агьвалатлар бугюнде де эсимде, юрегимде яшай. Уллу болсам да, шо заманны сагъынаман.

Дазу сакълавчуланы сыйлы байрам гюнюнде гьаманда йимик олтуражакъбыз. Юреклер бир-биревге байланып, шо уллу байрам столну алып алай айланасында эсге алывлар болур. Дазуланы сакълагъан мени йимик уланлагъа шондан артыкъ зат болармы экен!? Бизин байрам гюнюбюзде яшларым савгъат этип береген, оьз бавумдан уьзюлген бу гьайран арив чечеклерден, гюллерден эпсиз къуванаман, сююнемен, дазу сакълавчу йылларымда оьзюм юрюген Карпат тавланы эсге аламан. Озокъда, гёзлерим де сувланмай къалмай.

 

 

 

 

 

 

Амир Алиев,

дазу сакълавчу асгерлени ветераны.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля