Болат МАГЬАММАТОВ: «Умутум – Олимпия оюнларда ортакъчылыкъ этмек»


XXIX Бютюндюнья универсиадада къарабудагъгентли кочап алтын медаль къазангъан



Бир де къопдурувсуз айтгъанда, алдан берли де ябушувну гюнтувуш къайдаларындан оьр даражада оьтгерилеген ярышларда къумукъ уланлар гёрмекли уьстюнлюклеге етишип, кёпден оьзлени атларын савлай дюньяда данггъа чыгъаргъан. Олардан уьлгю алагъан йимик, ябушув халчада айрыча къайратлыкъ гёрсетеген  хыйлы-хыйлы пагьмулу яш кочаплар бугюнлерде де арагъа чыгъып тура.


Къарабудагъгент юртлу Болат Магьамматов да – оьзюне янгыз 18 йыл тюгюл битмей буса да, ябушувну тхэквондо журасы булан машгъул болуп, спортда мекенли кюйде абат алагъан кочапланы бириси. Ол Тайванны тахшагьары Тайбэйде август айны 21-нден 30-уна ерли оьтгерилген Бютюндюнья универсиадада бизин уьлкени жыйым командасына къуршалып, студентлени арасында эки йылда бир керен юрюлеген шо халкъара ярышларда алтын медальгъа лайыкълы болуп,  уьстюнлюкню лап оьр канзисине гётерилген.


Оьзюню башлапгъы уьстюнлюклерини, шону булан бирге оьтгерилген ярышланы, гележекге умутлары гьакъында газетни редакциясында Болат Магьамматов булан бизин мухбирибиз юрютген лакъырлашыв охувчуланы тергевюне бериле. 
 

Юрегинде


къаст булан


– Болат, бютюндюнья оьлчевюнде оьтгерилген ярышларда сени уьстюнлюгюнг булан къутлай туруп, «Ёлдашны» охувчуларына инг башлап оьзюнгню гьакъынгда айтгъанынгны сюежек эдим.


– Къутлавларыгъыз учун баракалла. Оьзюмню гьа­къымда айтсам, мен Магьачкъалада яшайгъан къарабудагъгентли Маккашарипни ва Гюлжанатны агьлюсюнде тувгъанман. Атам, жаны женнетлени тёрюнде болсун, бир нече йыл алъякъда яшавдан гетген. Биз де, оланы авлетлери, кёп сюеген анамны къанатыны тюбюнде оьсюп торайгъанбыз.


Тюзюн айтсам, мен гиччиде  ябушувну гюнтувуш журалары булан машгъул болажакъман деп бир де эсиме гелмей эди. Бир гезик биз, хоншу яшлар, абзарда топ ойнап турагъан вакътиде, ювукъ къурдашым магъа спортзалгъа юрюмеге башлагъаны гьакъында айтып, оьзю булан мени де чакъырды. Шолайлыкъда, мен гюнтувуш ябушувланы «Чемпион» деген клубуна къуршалдым. Бугюнлерде Дагъыстан пачалыкъ педагогика университетни физкультура факультетини экинчи курсунда да охуйман. 

– Спортда сен башлап алгъан абатлар нечик болду?


– Гьар къайсы кочапны яшавунда да болагъаны йимик, биринчи уьстюнлюклеге мен шагьар оьлчевде юрюлеген ярышларда ес болдум. Арадан заман оьтюп, ябушувну тхэквондо журасыны сырларына тюшюндюм, сынавум артды. Сонг Дагъыстанны кубогуна юрюлген ярышларда уьстюнлюк алмагъа бажардым. Дагъыстанны чемпионатларында да мен уьч керен биринчи болгъанман. Россияны кубогун къазанмакъ учун, олай да   студентлени арасында юрюлген  Россияны чемпионатында алтын медаль алдым. Грецияны Президентини кубогуна ес болмакъ учун юрюлген ярышланы финал тиретинде мени булан тогъатартмагъа чыкъгъан кочапны енгмеге болмадым. Ябушув халчада гьар заман утуп турмагъа бажарылмайгъанын яхшы англасам да, шондан сонг гёнгюм бузулду. Неге тюгюл, шо ярышланы алдынлыларына Европаны чемпионатында ортакъчылыкъ этмеге ихтияр бериле эди. Мен буса берилген шо имканлыкъдан пайдаланып болмадым.

–  Гьар къайсы кочап да алгъа багъып талпынагъаны англашыла. Тек  кочапгъа уьстюнлюкню татывун герти кюйде сезмек учун ябушув халчада утулувну билмеге де тюшедир. 


– Сиз айтагъан пикру булан рази болуп къалмагъа да ярай. Ярышларда уьстюнлюкню,  ону алдында тер тёгюп, къаныгъывлу кюйде гьазирлик гёрген кочап болмаса, татывун билмейдир. Шо гёзден къарагъанда, уьстюнлюк низамдан баш алагъанын ташдырып айтмагъа бажарыла.  Мен шо гьакъда бир де унутмайман. Оьзлени атларын мен гьар заманда да уллу гьюрмет булан эсгереген тренерлерим Арсен Къурбановну ва Абдулазиз Магьамматовну ёлбашчылыгъы булан гьар къайсы ярышгъа да мекенли кюйде гьазирлик гёрмеге къаст этемен. ­Оьзюме спортда бир тюрлю оьрлюклеге етишмеге имканлыкълар берип турагъан тренерлерим гьар уьстюнлюгюмден менден де артыкъ сююнелер. Мен де оьз гезигимде оланы инамлы­гъын гертилеме къасткъыламан. Гюндюз эки сагьатгъа, шончакъы замангъа ахшам да юрюлеген тренировкаларда ортакъчылыкъ этемен. Оьр охув ожакъда дарслагъа, олай да тренировкалагъа юрюй туруп, мени бош заманым бир де болмай. Шогъар инанмай къоймагъа да боласыз. Гертисин айтсам, бу йыл яйда гьатта бир керен сама денгиз ягъагъа чыкъмагъа аралыкъ тапмагъанман. 

 – Болат, халчада сени булан ябушмагъа чыкъгъан кочаплагъа сен нечик янашасан?


– Спортну ябушув журалары булан машгъул болагъан кочапларда къаттылыкъ болмагъа тюшегени англашыла. Тек юрекге авур алмакъ деген сёзлени мен онча ушатмайман. Яхшы хасиятлар тюгюл. Мен халчагъа ябушмагъа чыкъгъанчагъа, оьзюм булан тогъатартажакъ кочапны хасиятларын, гьислерин уьйренемен. Ол оьзге ябушувларда йиберген кемчиликлени гёзден гечиремен. Халчада топлагъан сынавумну шондан тышда орамда къолламайман.  Оьзюмню хасият битимиме гёре де мен бек сабур адамман. 


 

Башлапгъы ябушувлар къыйын тийген



 

– Гьали универсиадагъа гелсек, шо ярышланы барышында сен нече ябушув оьтгердинг? Шолардан сагъа къайсы лап къыйын тийди?


– Универсиадада мен команда учун юрюлеген тогъатартывларда ортакъчылыкъ этдим. Биз дёртев, дейгеним,  менден къайры да, Рафаэль Аюкаев, Максат Аллалиев  ва Богдан Гречкин бар эдик. Къайсы ябушувлар лап къыйын тийгени гьакъында сорайсыз. Универсиаданы барышында инг башлап Мексиканы жыйым командасына къаршы юрютген тогъатартывлар бизин учун лап къыйын тийди деп айтмагъа ярай. Эсгерилген командагъа къуршалгъанланы сынаву, бажарывлугъу бизинкинден айтардай къалышмай эди. Ярышланы экинчи тиретинде биз Чилини жыйым командасындагъылар булан ябушдукъ. Биз оланы кёп рагьат 92:17 санав булан утдукъ. Финалгъа чыкъмакъ учун юрюлген ябушувларда буса къазах кочапланы гьарангъа, кёп гьаракат этип утуп къойдукъ. Ярышланы финал тиретиндеги ябушувланы буса биз универсиада юрюлеген Тайванны жыйым командасындан гючлю де, бажарывлу да экенибизни гёрсетмеге бажардыкъ. Шону ябушувланы гьасиллери болуп токътагъан 32:20 санавлар да исбат этди.  Ери гелгенде айтып къойсам, бизин гьюрметибизге янгыз Россияны тюгюл, студентлени  «Гаудеамус» деген гимни де согъулду. Бир де къопдурувсуз айтгъанда, Россиядан тышда бизин гьюрметибизге шо гимлер согъулагъанда,  бир тамаша хошланып, юреклерибиз оьктемликден толду. 

–  Универсиаданы оьлчевюнде оьтгерилген ярышланы гьазирлегенлеге, судьяланы ишине сен нечик къыймат берер эдинг?



– Бизин уьлкеде оьтгерилген ярышларда гьар заманда болмаса да, судьяланы янындан бир-бир кемчиликлеге ёл бериле. Ярышлагъа гьазирлик гёрюв даражасына жавап берегенлер оьзлеге тапшурулгъан борчлагъа немкъорай янашып къалагъан гезиклер де бола. Артдагъы вакътилерде халчада тогъатартагъан кочапланы гьаракатына тхэквондода къыймат берив къайдаларында бир тюрлю алмашынывлар этилгенге де къарамайлы, Тайбэйде юрюлген ярышлар буса лап оьр даражада оьтгерилгенине мюкюр болмагъа тюше.

– Буссагьатгъы вакътиде ярышларда ортакъчылыкъ этмек учун бизин уьлкени шагьарларына ва ондан тышгъа да бармагъа кёп харж тарыкълы болагъаны англашыла. Шо якъдан сизин клубну кочапларына кёмек этегенлер бармы?


– Бизин республиканы тхэквондогъа къарайгъан федерациясыны ёлбашчысы Алибек Сулейманов, Магьачкъала шагьар администрациясыны спортгъа, яшёрюмлени ишлерине ва туризмге къарайгъан комитетини ёлбашчысы Марат Ибрагьимов гьар-бир якъдан кёмек эте. Дагъыстанны спортгъа ва физкультурагъа къарайгъан министерлиги де къайсы ярышлагъа  да, не ерге де бармагъа тюшсе де, бизин якълай.

– Болат, сени шулай уллу уьстюнлюгюнг булан ата юртлуларынг къутладымы?


– Дос-къардашым, ювукъларым, юртлуларым Къарабудагъгентни башчысы Магьамматсолтан Гьасанов булан бирче мени аэропортда къаршылап кёп исси сёзлер айтды. Магъа гьюрмет этип гелген шонча халкъны гёргенде, юрегим тавдай болду. Шо гюн лап да эсимде къалар гюнлеримни бириси болуп токътады. «Ёлдаш» газет магъа берген имканлыкъдан пайдаланып, олагъа барысына да оьзюмню разилигимни билдирмеге сюемен. Ювукъ адамларымны янындан шулай якълав болмагъан буса, гьар къайсы ярышларда да магъа уьстюнлюклеге етишмеге къыйын болажакъ эди.


 

Гележекге умутлар


 

– Болат, чагъынг яш болса да, ярышларда ортакъчылыкъ эте туруп, хыйлы гёрмекли уьстюнлюклеге етишгенсен. Сени гележекге умутларынг нечикдир? Ювукъ вакътини ичинде сен не йимик ярышларда ортакъчылыкъ этмеге гёз алгъа тутгъансан?


– Озокъда, гележекде де республиканы ва уьлкени оьлчевюнде, ондан тышда да токъташдырылгъан болжалларда оьтгерилеген ярышларда ортакъчылыкъ этмеге хыяллыман. Айрыча алгъанда, Россияны чемпионатларында утмакъны оьзюм учун борч этип салгъанман. Шо ярышларда алдынлыкъ алмаса, Олимпия оюнларда ортакъчылыкъ этмеге бажарылмай. Мени буса лап да уллу умутум – 2020-нчы йылда оьтгерилежек Олимпия оюнларда ортакъчылыкъ этмек.  Дёрт йылда бир керен болагъан гёрмекли ярышларда янгыз ортакъчылыкъ этип де къоймайлы, шоларда алдынлыкъ алмагъа къастым бар. Шондан къайры да магъа оьзюмню авурлугъумну артдырмагъа тюшежек. Неге тюгюл, Олимпия оюнларда ябушувну тхэквондо журасындан кочаплар 58 кило авурлукъда тогъатартмагъа башлай. Мен буссагьатгъы вакътиде 54 кило авурлукъну сакълап халчагъа ябушмагъа чыгъаман.

– Умутунгну яшавгъа чыгъармагъа сагъа насип болсун.  Лакъырлашывну тамамлай туруп, тенглилеринг– жагьил адамлагъа сен не ёрамагъа сюежек эдинг?


– Тарыкъсыз ишлер булан машгъул болмай, наркотиклеге де тарымай, оьзлени бугюнден сонг гелеген тангаласын да ойлашып, гележекде уллуланы орнун тутуп болар йимик гьакъыллы кюйде санлы яшав къурмакъны ёрайман.  

–Мени булан лакъыр этмеге заман тапгъанынг учун баракалла.


– Сиз де савболугъуз.

 

 

СУРАТДА: Болат МАГЬАММАТОВ.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля