Эсли наслулар да айтып гелгени йимик, яшавда гьар адам оьзюню ёлун танглай. Шо ёлну нечакъы тез тапсанг, ишлеринг де шончакъы тез алгъа бара. Мен оьзюню гьакъында айтагъан уланны яшав ёлу, ишлери оьрде эсгерилген сёзлеге гелише.

Спорт, айрыча алгъанда, тутушуп ябушув, бизин яшавубузну бир къайдасы. Гьар йыл спортну бу журасына уьйренмеге Дагъыстанда минглер булангъы гиччи «эргишилер» тизиле. Гьалиден 35 йыл алда шоланы сыдырасына Алишка деген гиччи къумукъ яш да къошула. Гьали ону толу аты – Али Иманмурзаевич Алиев. Ол Дагъыстанда, Россияда белгили тренер.

Бизин нартыбыз, савлай дюньягъа белгили кочабыбыз Ал-Къылыч Хасаевни ата юрту Бугленде гьар йыл октябрни ахырынчы гюнлеринде Дагъыстанны Халкъ Жыйыныны Председатели Хизри Исаевич Шихсайитовну савгъатларына ес болмакъ учун тутушуп ябушувдан оьр даражалы Бютюнроссия ярышлары оьтгериле. Янгыз «Ёлдашны» редакциясында ишлейген саялы да, къумукъ юртда оьтгерилеген ярышлар саялы да тюгюл, эсиме гелеген кюйде, эки белгили уланыбызгъа сый, гьюрмет этмеге герек дейген ойлар мени гьар йыл Буглен, Буйнакск якъгъа тарта. Онда (заманым гетгени учун) бир де гьёкюнмеймен, гьакъ юрекден сююнемен, ял аламан. Гьар гезик онда янгы адамлар булан ёлугъаман, таныш боламан. Алдагъы йыл Сиражутдин Элдаров, Пахрутдин Залибеков, Бозигит Атаев булан гёрюшюп бизин къумукъ спортчу яшланы гьакъында лакъыр юрютдюк. Бозигит мени дюньяны 5 керен чемпиону Муслим Салихов булан да таныш этди. Бу йылгъы Бугленде болувумда да мен бирдагъы-бир белгили тренер Али Алиев булан таныш болдум. Бизин экибизни де айтылгъан къаягентли кочаплар Нариман Исрапиловну, Ильяс Бекболатовну тренери Магьаммат Магьамматов таныш этди.

Али Алиев савлай ­дюньягъа белгили дагъыстанлы тренер Иманмурза Алиевни агьлюсюнде тувгъан. Оьзюне 6 йыл битгенде тутушуп ябушувну залына аякъ басгъан. Яш чагъындан башлап ябушувну сырларын уьйренген. Яшёрюмлени арасында республикада биринчи ерге, СКФО-да, «Трудовые резервы» деген спорт жамиятыны Бютюнсоюз ярышларында экинчи, уьчюнчю ерлер къазангъан, спортну устасы деген сыйлы атгъа ес болгъан. Савлугъу осаллашгъаны себеп болуп, халчаны бираз тез къойгъан.

Амма Дагъыстан педагогика университетни спорт факультетин охуп битдирген сонг, 1997-нчи йыл тренер гьисапда халчагъа къайтгъан. Арадан 10 йыл гетип, 2007-нчи йылда, 31 йыллыкъ тренер «Россияны ат къазангъан тренери» деген сыйлы атны ала. Шо ат Алиге оьзге дагъыс­танлы тренерлер булан бирге белгили кочаплар Пекиндеги Олимпия оюнларыны чемпиону Ширвани Муратовну, шо ярышларда алдынлыкъ алгъан къумукъ улан Бахтияр Агьматовну гьазирлевде этген къошуму саялы берилген. Тек Али уьстюнлюклер, оьр атлар къазанып токътамай, гьакъ юрекден ишге бериле. Европаны, дюньяны чемпиону Абдусалам Гьадисовну аты бизге яхшы белгили. Ону оьсювюнде, тутушуп ябушувда етишген уьстюнлюклеринде Али Алиевни де аслам пайы бар. Бугюн ол оьрюм яшланы арасында дюньяны чемпиону Гьажи Набиевни, оьрюм яшланы, оьзлеге 23 йыл битмеген кочапланы арасында ва И.Ярыгинни эсделигине оьтгерилеген халкъара турнирде экинчи ва уьчюнчю ерлеге ес болгъан Зайнулла Къурбановну ва оьзгелени тутушувдагъы ойлары, яшаву булан машгъул бола.

Али булан яшав ёлу, тренерлик ишдеги натижалары гьакъда сёйлей туруп, юву­гъубуздагъы халчагъа осетиялы ва Перу пачалыкъдан гелген кочапланы чакъыр­ды. Шону эшитген сонг Али халчагъа дагъы да ювукълашды. Тенг юрюлген тогъатартыв осетиялы кочапны пайдасына битди. Перулу яшгъа уьстюн болмакъ учун арада къалгъан бир бал етишмеди.

Жанланывуну себебин билмеге сюйгенимни англагъан Али башлап иржайды, сонг булай деди: «Бир ай алда магъа Россияны ябушувларыны федерациясындан зенг этип, перулулагъа сынавлу тренер тарыкълыгъын билдирди. Мен де олар булан ишлемеге болдум. Арадан бираз заман гетип, шу халчагъа чыкъгъан перулу кочап, ону тренери ва бирдагъы кочап гелдилер».

Али Иманмурзаевич айтагъан кюйде, перулулар буссагьатгъы вакътиде гезикли Панамерикан оюнларына гьазирлене. Сынавлу тренерни ахтара туруп, Россиягъа да гелгенлер. Ябушувну федерациясындан таба Дагъыстангъа, Али Алиевге чыкъгъанлар.

Перулулар булангъы лакъырыбызны давам эте туруп, Алиге язылгъан дыгъары гьакъда соравлар бергенде, ол булай жавапланды: «Гьалиги дыгъарыбыз эки айгъа язылгъан», – деди ол.

Бир айны ичинде перулу яшлар Дагъыс­танда болгъан, тутушуп ябушувну сырларына «Динамо» ва оьзге жамиятланы спортзалларында уьйренген. Оланы экиси де Хасавюртда ва Ботлихде оьтгерилген Межконтинентальный кубокгъа ес болмакъ учун юрюлген халкъара ярышларында ортакъчылыкъ этген. 65 кило авурлукъда тутушгъан Синсто Ботлихде сынавлу кочаплардан уьст болуп, 2-нчи ерге ес болмагъа бажаргъан. Булай алгъанда, перулуланы ишлери яман тюгюл.

«Тил масъала нечикдир?» – деп сорайман Алиге. «Аста-аста тилни уьйренебиз», – дей ол.

Уьйренмеге тюшежек. Неге тюгюл, 2 айлыкъ дыгъарны перулулар дагъы да узатмагъа бола. Али яшавну, къысматны шолай ёлларына да гьазир турагъан адам.

Нечик болса да, не болса да, биз бугюн йыракъ Перугъа ёл чыкъгъан макътавлу уланыбыз Али Иманмурзаевич Алиевге: «Яхшы ёл, ишлеринг тюзелсин, умутларынга етишмеге Тенгирибиз савлукъ ва гюч берсин!» – деп айтабыз.

СУРАТДА: Али Алиев.