Дав башлангъан деп хабар гелген гюн шо училищени яшёрюмлерини жыйынында комсомол къурум: «Барыбыз да фронтгъа барабыз», – деп гьукму чыгъара. Амма Дагъыстанны баш военный комиссары оланы талабын гери ура. Буса да Шарапутдинни эки къурдашы фронтгъа гете, 16 йыл болагъан муну буса йылларынг етишмей деп давгъа алмай. Шо заманда ол тувгъанлыгъын гертилейген шагьатнамада тувгъан йылын 1923-нчю йыл деп яздырып, военкоматгъа бара. Бийик бойлу, генг яврунлу бу уланны тилевюн шо заманда къабул этелер.

    Асгерге къабул этсе де, ону фронтгъа йибермей туралар. Башлап ол яяв асгер училищеде билим алгъан, огъар лейтенант чин берилген. Сонг Ш. Ражбутдинов фронтну ал сыдыраларына тюше. Ол къуллукъ этеген асгер бёлюк бир вакъти Марухский перевалны сакълай болгъан.

    Шолай бир ябушувланы вакътисинде ону бутуна яра тие. Сухумидеги асгер госпитальда ятып ярасы сав болгъанда, 18-нчи армияны 318-нчи дивизиясына тюше. Новороссийск шагьарны душмандан азат этмек учунгъу гьужумда ол оьзюню алдагъы асгер ёлдашлары булан ёлугъуп къала ва олагъа къошула. Гючлю дав юрюлюп турагъан вакътиде оланы душманны къамавуна тюше. Асгер бёлюкню командири Шарапутдин Османовични чакъырып, огъар эки ёлдаш да алып, шу документлени штабгъа етишдирме герек деп буйрукъ бере. Олар гечелер булан фашистлени гюллелерини тюбюнде алгъа багъып юрюгенлер. Ёлда бир ёлдашын да тас этген. Олар нечик буса да шо тапшурувну кюте ва кагъызланы штабны начальниги полковник Л.И.Брежневге тапшура.  

    Шо заман «Малая земля» деген ерде дав операция юрюлме герек болгъан. Шо гьужумгъа барагъан асгерчилер барысы да, оланы арасында Ш. Ражбутдинов да, СССР-ни байрагъын оьбюп, Ватангъа гьалал къуллукъ этмеге ва ону душмандан сакъламагъа ант этелер. «Малая земля» деген ерде оланы фашистлеге къаршы ябушувун суратласакъ, адам инанып да битмес. Шонда олар эки ай ярым гючлю кюйде дав этген. Фашистлер апрель айны 17-синде янгыдан гючлю гьужум башлай, совет солдатланы олар Къара денгизге тёгюп къырмагъа сюе болгъан, тек оьзлер шо денгизде батылгъан.

    Ш. Ражбутдиновну гьакъында айтсакъ, ону талигьи булай. Шо урушланы вакътисинде ол окопдан чыгъып эретуруп, бир-бирине байлангъан гранатланы фашистлени гюбюне багъып ташлай. Шо мюгьлетде ол, авур яраланып, эсин тас эте.

    Давну ортакъчысы Ш. Ражбутдиновну гьакъындагъы бу маълуматлар ондан къалгъан документлеге гёре язылгъан. Ватанын якълагъан бу къоччакъ улан бир нече орденлер ва медаллар булан да савгъатлангъан эди. Шоланы арасында Къызыл Байракъ ордени, Къызыл Юлдуз орден, «Кавказны оборонасы учун», «Къоччакълыгъы учун» деген ва башгъа медалланы эсгерип боламан.

    Огъар давну йылларында башына тийген гюлле кёп йыллар ону къыйнап, савлугъун бузуп турду. Амма ветеран къатты хасиятлы, не къыйынлыкъгъа да чыдайгъан адам эди. Ахырда да Москвада нейрохирургия институтда ону башына операция этип, шо гюллени чыгъардылар.

    Шарапутдин Османович давдан сонггъу йылларда Москвадагъы юридический институтда охуп, Буйнакск шагьаргъа гелип адвокат, кёп йыллар судья болуп да ишледи. Пенсиягъа чыкъгъанда, ол Тёбен Къазанышдагъы ветеранланы советини председатели болуп турду. Давну ортакъчысы гьисапда, Ш. Ражбутдинов школалагъа ва башгъа охув ожакълагъа чакъырылып, яшлагъа давну гьакъында хабарлай эди, патриот темада кёп насигьатлар берип турду.

    Амма ону оьмюрю кёп узакъ болмады. Шарапутдин Османович 58 йыллыкъ чагъында яшавдан гетди. Оьзю гетсе де, ону эсделиги ондан къалгъан уланны ва къызны, шолай да юртлуларыны юреклеринде яшай. 

    Уланы Гьажимурат Шарапутдинович Ражбутдинов кёп йыллар Тёбен Къазанышдагъы участка больницада врач болуп ишледи, халкъны разилигин алды, ону район жыйынгъа депутат этип де сайлады. Бир нече йыллар район медицина бирлешивюню баш врачыны къуллу­гъунда ишледи. Гьали Буйнакск районну админист­рациясыны башчысыны орунбасары болуп намуслу кюйде чалыша. Ол бек яхшы къылыкълы, гьалал адам. Ону къызардашы Лилия да савлукъ сакълав тармакъда чалышагъанлы кёп йыллар бола. Олагъа «Дагъыстанны савлукъ сакълавуну ат къазангъан къуллукъчусу» деген гьюрметли атлар да берилген.

М. ГЬАЖИЕВ.

Тёбен Къазаныш юрт.