Эсден тайма амал ёкъ

Давну гьакъында кёп сёзлер айтылгъан, кёп макъалалар, китаплар язылгъан. Амма шо давну белгисиз къалгъан игитлери гьали де ёкъ тюгюл. Оланы барыны да къыйынлы къысматы гьакъда язмагъа да бажарылмай. Олар гёрсетген къоччакълыкълар, оланы атлары наслудан-наслугъа айтыла геле. Оланы унутмагъа кюй де ёкъ. Шо бизин эркинлигибиз учун ябушгъан аталарыбызгъа ва уллаталарыбызгъа этилеген гьюрмет де дюр.

Мен оьзюню гьакъында язмагъа сюеген хамаматюртлу Басир Абдуллаевни де Ватанны къоччакъ якълавчуларыны арасында оьз ери бар. Ватандаш давну ялынлы 1919-нчу йылында хамаматюртлу Далгьатны ва Айшатны агьлюсюнде тувгъан Басир Абдуллаев башдан тутуп къаркъарагъа санлы, ругьгъа къатты яш болуп оьсе. Ону атасы Далгьат юртда айтылгъан темир уста болгъан. Балики, къаттылыкъ огъар атасындан гелген буса да ярай.

Юртдагъы школада 7 класны битдирип, Басир Хасавюртдагъы муаллимлени гьазирлейген училищеге охумагъа тюше. Шо йылларда районда муаллимлер аз экенге гёре, эрнине эр мыйыгъы битген, хас билимге ес болгъан Басирни Бабаюрт районну Гьасанай юртундагъы школагъа директор этип бакъдыра. Амма шо ишде ол узакъ ишлемей, Уллу Ватан дав башлангъан деген хабар юртгъа тез яйыла.

– Мени атам 1942-нчи йылда юртлулары Али Аскеров, Муталим Къачмасов ва Магьаммат Черивмурзаев булан бирге ­гёнгюллю кюйде давгъа гете, – деп хабарлай Басир Абдуллаевни уланы Абдулнасир. – Ону инг башлап Гюржюстангъа охумагъа йибере. Охувун давам этген сонг, огъар асгер чин де берип, пулемёт бёлюкню командири этип сала.

Шо йыллар Уллу Ватан давну лап да къагьрулу ва къыргъынлы йыллары бола. Ол дав эте туруп, Гюржюстандан Украинагъа чыгъа. Фашист елевчюлер булан болгъан урушланы бирисинде Басир Абдуллаев авур яралана. Госпитальда 4 айдан артыкъ ятгъан сонг, огъар дагъы дав этмеге ярамай деген «гьукму» гесип, 1944-нчю йылны март айыны ахырында ону уьюне къайтара. Ол уьюне бош къайтмай. Немис елевчюлер булан ябушувда гёрсетген къоччакълыкълары учун огъар Ватан давну ордени, «Кавказны якълаву учун» деген ва оьзге тюрлю медаллар берилген.

Юрекдеги яра даимликге къала буса, сангъа тийген яра замангъа гёре сав болагъаны белгили. Басир Абдуллаевни яралары сав бола ва ол арадан заман гетип, юртлу къыз Умюкюрсюн булан уьйлене.

Давдан сонггъу йылларда ол оьзюню давдан алдагъы касбусун узата. Къайтара Гьасанай школада эки йыллар муаллим болуп ишлеген сонг, Басир Абдуллаевни юртну халкъы колхозну правлениесини председатели этип сайлайлар. Шо ишде ол 1949-нчу йыл болгъанча ишлей. Давну ялынындан чыкъгъан, загьмат чыныкъдыргъан Басирни иш сынаву Бабаюртдагъы РайПО-гъа да тарыкъ бола. Ол шо къуллукъну башын тутуп 2 йыллар ишлей. Амма яшлагъа билим бермеге гьасиретлик ону юрегинден бир мюгьлетге де таймай ва бир чола тюшгендокъ, ол гене школагъа къайта. Бу гезик ол 1 номерли Львовск юртгъа муаллим гьисапда гете.

Эсгерилген школада бир йыл да ишлеп, ол ата юрту Хамамат­юртгъа къайта. Бир башлап хоншу Уцмиюртда, сонг буса ата юртундагъы школада муаллим болуп ишлемеге башлай.

– Ол оьзюню гючюн къайсы ишде де сынагъан, ол не ишни де башына алгъан, – деп хабарлай Басирни уланы Абдуланасир. – Ол бир вакътини ичинде Дзержинскийни атындагъы сугъарыв системаны начальнигини орунбасары, инженер болуп ишледи. Пенсиягъа да ол шо ишде ишлеп турагъан кюйде чыкъды.

Къайда ишлесе де, ким болса да, ол гьаман да халкъы булан болгъан. Ону къатты хасияты, ругь байлыгъы ва оьзденлиги айланасындагъылагъа гьар заман да уьлгю болгъан. Огъар загьматны ветераны деген ат да берилген.

Басир Абдуллаев татывлу агьлюде агьлюсю Умюкюрсюн булан етти яшны оьсдюрген. Оланы гьариси яшавда оьз ёлун да тапгъан.

Басир Абдуллаев 1993-нчю йылда герти дюньягъа гёчген. Оьзю болмаса да, юртлулары ону унутмайлар. Хамаматюрт юрт администрацияны къарары булан Басир Абдуллаев яшагъан уьйге мармарташ салынгъан, орамгъа буса аты къоюлгъан.

Эсделик оьлмей. Оьлмеге кюй де ёкъ. Басир Абдуллаевни аты да оьлмежек. Ол авлетлерини, оланы авлетлерини, юртлуларыны юрегинде даимге къалажакъ. Ону къысматы буса савлай хамамат­юртлулагъа уьлгю болажакъгъа шеклик ёкъ.

Герейхан Гьажиев,

хас мухбирибиз.

Суратда: Б.Абдуллаевге салынгъан мармарташ.


Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля