10-нчу февраль – Дипломат къуллукъчуну гюню

Агьамиятлы касбуну жаваплы ёлунда

Февраль айны 10-нда Россия Федерацияны тыш ишлер министерлигини къуллукъчулары ва дипломат къуллукъну ветеранлары оьзлени касбу байрамын – Дипломат къуллукъчуну гюнюн белгилей. Дипломат къуллукъ савлай дюньяда инг абурлу касбуланы бириси гьисаплана. Совет девюрде де, ондан сонг да Дагъыстандан дипломатлар чыкъгъан буса да, шо касбу, дипломат къуллукъну байрамы йимик, халкъ арада онча белгили тюгюл. Шо бошлукъну толумлашдырмакъ муратда, олай да дипломат къуллукъну гьакъында оьзюню пикрусун айтмагъа Россияны тыш ишлер министерлигини Магьачкъаладагъы вакили, кёп йыллар сынав топлагъан Багьавутдин Алиев илиякълы кюйде рази болду.

– Биринчилей, Сизин ва иш ёлдашларыгъызны касбу байрамыгъыз булан къутлама сюебиз. Дипломат къуллукъчуну гюню гьакъда англатыв бергенигизни сюер эдик.

– Бизин касбуну байрам гюню Россия Федерацияны Президентини Указы булан 2002-нчи йыл 31-нчи октябр­де токъташдырылгъан. Россияны тыш ишлер министерлигини 200 йыллыгъы булан байлавлу болуп белгиленген. Пачалыкъны Башчысыны Указы булан байрам гюнню токъташдырмакъ, дипломат касбугъа жамият арада берилеген къыйматгъа бизин уьлкени ёлбашчы къурумуну оьр даражада тергевю болма герек.

– Гюню – 10-нчу февраль – не учун белгиленген?

– Шо гюнню белгилемек, озокъда, себепсиз тюгюл. О Россияны элчи буйругъу булан байлавлу. Россияны биринчи тыш политика тармагъы 1549-нчу йылда эсгерилгени шо гюнге рас геле. Буса да Россияны дипломат тарихи IХ юз йылда Византия империя булан 860-нчы йылда этилген «Давсузлукъну ва сюювню гьакъындагъы» дыгъарны натижасында Русь биринчилей халкъарагъа белгили болгъан.

– Шо байрамны маънасын сиз нечик къабул этесиз? Сиз ва касбу ёлдашларыгъыз шо байрамны нечик къаршылайсыз?

– Россияны тыш ишлер министерлигинде шо гюн хас кюйде ёлугъувлар, коллективлени къутлав жыйынлар адатлангъан. Магьачкъаладагъы вакилликни алсакъ, гетген йыл биринчилей жамият вакиллер булан бирликде уллу ёлугъув болду. Шонда мен Россияны тыш тармагъыны вакили гьисапда доклад этдим.

Мени учун дипломатны гюню недир деп сорай буса­гъыз, шо гюн пачалыкъны ва жамиятны алдындагъы бизин жаваплыкъны исбатлайгъан гюн. Ондан сонг да, Дипломат къуллукъчуну гюню бизин дипломатияны абурун гётере. Касбу къуллукъчуланы гюнюн белгилемек – Россияны тарихинде ва халкъ арада бизин Ватанны оьр даражагъа гётереген ветеранлагъа этилеген гьюрмет. Дип­ломат касбучу оьзюню пикрусун ачыкъ этип ва мекенли, къысгъача, хатасыз англатып болмагъа герек. Оьр даражаны дазусу ёкъ деп айтыла. Дипломат касбугъа мен оьзюм­ню ойлашма, анализ этме, болажакъ затны алданокъ билме, язма уьйретгени саялы разимен.

– Россияны дипломатиясы не ва къайсы документлеге кюрчюленген?

– Гьалиги тыш ишлер министерликни ишлери Россия Федерацияны тыш ишлер министерлигини Положениесине кюрчюлене. Тыш ишлер министерликни гьар гюнлюк чалышыву Россия Федерацияны тыш байлавлукъларыны масъалалары булан белгилене. Аслу документ деп бизге, озокъда, Россия Федерацияны Аслу закону – Конституциясы гьисаплана.

– Тыш ишлер министерликни Магьачкъаладагъы вакиллиги не йимик масъалаланы чече?

– Вакилликни аслу масъалалары – оьзюне берилген ихтиярланы дазусунда, Россия Федерацияны тыш политикасында бирликни болдурмакъ ва халкъ арада законлар токъташдырагъан низамны болдурмакъ. Олай да, Россияны, Дагъыстанны гьакимлигини тыш политикасын таъмин этивде, консуллукъ якъдан кёмек этивде дипломат халкъара чаралар оьтгеривде маълумат-аналитика ва оьзю­не тапшурулгъан борчланы оьлчевюнде ишни юрютме борчлу. Шо ишни инг де агьамиятлы ери – респуб­ликаны пачалыкъ къурумларына халкъара инвестиция политиканы къурма, халкъара байлавлукъну оьсювюн таъмин этмек, бизин вакиллени тыш пачалыкълагъа барагъанын онгармакъ ва тыш пачалыкълардан гелеген делегацияланы къабул этмек. Ондан къайры да, Россия­ны ва республиканы тыш пачалыкъларда яшайгъан ватандашларыны арзаларына къарамакъ, оланы закон булан гёрсетилген ихтиярларын якъламакъ вакилликни борчларыны агьамиятлылары деп гьисап этемен. Тыш пачалыкъдагъы къардашы булан аралыкъ тутма сюйгенде, дагъыстанлылар вакилликден кёмек излейлер. Оланы масъалаларын чечивде вакиллик тезликде сеслене ва шо масъалаланы ахырына чыкъмай туруп токътамай.

Дагъыстан Россияны къыбла боюнда ерлешгени ва беш пачалыкъ булан дазуланагъаны бизин къурумну алдындагъы жаваплыкъны бирден-бир артдыра. Да­гъыстанлылар тыш пачалыкълагъа кёп барагъанлыкъ да бизин къуллукъчуланы уьстюне кёп уллу талаплар сала.

– Гьалиги дипломатлар оьзлерден алдагъыланы бай сынавун нечик къоллай? Россияны дипломатиясыны яхшы мердешлерин эсгерме боламысыз?

– Россияны дипломат къуруму оьзюню тарихи варислигин аяп сакълай ва ахтара. Россияны тыш политикасы юз йылланы боюнда дюнья агьвалатларда оьзюн сиптечи ортакъчы гьисапда гёрсетген ва пачалыкъны аманлыгъын якълавда агьамиятлы роль ойнагъан. Тыш политика уьлкедеги милли тарих мердешлеге ва маданият байлыкъгъа кюрчюлене. Россияны дипломатиясын сакъламакъ – оьтген девюрлеге абур ва гьюрмет этмекде. Шолай янашыв Россияны халкъара ишлерин оьр даражада сакъламагъа, милли пайдасын якъламагъа кёмек эте. Шо саялы девюрлерде топлангъан сынавну аяп, асырап сакъламакъ – гележекде болажакъ дипломатлар учун уьстюнлюкню бир белгиси.

– Гьалиги дипломатлагъа ишини сан янын кютювде не йимик талаплар салына?

– Тыш политика къарав, аналитика ой къурув, адамлар булан ишлеп бажармакъ, бир нече тыш тиллени билмек, тазалыкъ, сатылмайгъанлыкъ, Ватанына берилгенлик – шу талаплар юз йыллар боюнда алышынмагъан кюйде сакълана. Артдагъы уьч белги дипломатны касбу къысматыны боюнда айрокъда агьамиятлы. Неге десе, тыш пачалыкъда ол оьзюню намусуну алдында янгыз къала. Ол гьазир этген маълумат буса уьлкеси учун уллу роль ойнама бола. Дипломатны шо хасиятлары узакъ йылланы боюнда толумлаша туруп амалгъа геле. Намус ва Ватангъа берилгенлик адамны къанына ананы сютю йимик синге деп айтма ярай.

Дипломат кадрлагъа салынагъан айрыча талаплар Президентни табилигиндеги министерликни даражасындан гьасил бола. Дипломатланы кёплери эки, уьч тыш пачалыкъ тилни билелер, дёрт, беш тилни билегенлер де аз тюгюл. Гьалиги тыш политикада олар яхшы ёл алып, маълумат къураллар булан ишлеп болалар, дюнья культурада ва илму масъалаларда оьр даражада англаву бар. Тыш ишлер министерликни аппаратында административ-техника персонал, канцелярия къуллукъчулар да ишлей. Оланы ишини натижасы онча гёрюнмесе де, министерликни ишин юрютювде оланы къошуму да агьамиятлы.

– Дипломат ишге пагьмусу бар къуллукъчуланы нечик табасыз?

– Бизин дипломат къуллугъубуз Россияны оьр охув ожакъларын битдирген инг яхшы касбучулар, тюрлю-тюрлю тармакъланы яхшы касбучулары булан толумлаша. Россияны тыш ишлер министерлигини университетин, Москваны пачалыкъ университетин, Тыш тиллени военный институтун, Санкт-Петербургну пачалыкъ университетин битдиргенлер аслу гьалда бизин къуллукълагъа къуршала. Оланы арасында Дагъыстанны оьр охув ожакълары да бар. Шо ишни инг де агьамиятлы ери – касбучуланы оьр даражада гьазир этип бажармакъ. Оьр охув ожакъда билим алгъан янгы къуллукъчуну бизин сынавлу къуллукъчулар ва ветеранлар оьзлени къыйын, тек уллу агьамияты булангъы касбусуна уьйретелер. Янгы касбучулар теория билимин камиллешдиреген ва тиллени уьйренеген курсларда гьазирленелер. Дипломатланы сыдырасын толумлашдырма, яшавун шо къуллукъгъа багъышлама сюегенлени санаву йыл сайын артагъаны да бизин ругьландыра. Шо бизин касбу агьамиятлы экенни ташдыра. Дагъыстанлы яшёрюмлени бизге ишге гелме сюегенлери артагъаны да шогъар шагьатлыкъ эте.

– Совет ва россия дипломатланы арасында Дагъыс­тандан чыкъгъанлары бармы? Дипломат тармакъда бугюн кимлер чалыша?

– Россия дипломатланы Дагъыстандан чыкъгъанларыны башында Рамазан Гьажимуратович Абдулатипов экенни эсгерме сюемен. Ол Дагъыстанда бугюн – Россия Федерацияны биринчи ва айрыча Чрезвычайный ва толу ихтиярлы элчиси. Шону булан бирге, ол Россияны дипломатларыны ассоциациясыны советини члени де дюр. Берилген имканлыкълардан пайдаланып, Рамазан Гьажимуратовични Дипломатны гюню булан къутлама ва гьалиги оьр ёлбашчы ишинде Дагъыстанны ва Россияны пайдасы учун уьс­тюнлюклер ёрама сюемен.

Жаваплы дипломат къуллукъда бугюн Тажикистанда бир класлы Чрезвычайный ва толу ихтиярлы вакил болуп Россияны тыш ишлер министерлигини департаментини директоруну заместители Азим Ярагьматов, Уральскиде (Къазахстан) Россияны генеральный консулу Сайит Забитов, Данияда Россия­ны элчиханасыны ойчусу Эскер Жапаров, Алма-Атада (Къазахстан) консул-ойчу Мурат Мунчаев, Россияны тыш ишлер министерлигинде Ирина Рагьматуллаева, Россияны тыш ишлер министерлигинде бёлюкню начальнигини борчларын кютеген Мурат Нас­рутдинов, Египетде Россияны элчиханасыны ойчусу Багьавутдин Къурбанов, Ливанда Россияны элчиханасыны консул бёлюгюню заведующийи Юсуп Абакаров, Дубайда Россияны вице-консулу Аслан Азиев, Страсбургда Россия­ны сатыв-алыв вакиллигини атташеси Оксана Эмиралиева ва башгъалар ишлейлер.

СССР-ни ва Россияны дипломат тармагъында алда ишлегенлени арасында Абдуразакъ Мирзабеков, Абдулхалыкъ Гьажиев, Магьаммат Абдулаев, Къадир Къурбанов, Арсен Ганиев, Анвар Сайфутдинов, Магьамматали Калантаров, Магьаммат Османов, Магьач Мамаев, Тимур Агъаметов, Бекмурза ва Исламутдин Бекмурзаевлер ва башгъалары да бар.

Дагъыстандан чыкъгъан совет ва россия дипломатланы бу баянлыкъны автору оьзю барысын да дегенлей таный. Шогъар гёре де тюрлю-тюрлю дипломат къуллукъларда ишлей туруп, оьзлени къастлы чалышыву булан касбу усталыгъы, адамлыкъ, ишге янашыв хасияты булан олар Ватанын, уллусун да, гиччисин де макътавлу этгенлер. Дагъыстанны гьалиги ва гележек наслулары олар булан оьктем болма бола.

– Касбу байрамыгъызны гюнюнде иш ёлдашлары­гъызгъа не ёрама сюер эдигиз?

– Дипломатны гюнюнде иш ёлдашларымны дипломат къуллукъну ветеранларын ва бугюн дипломат къуллукъгъа къуршалгъанланы барысын да къутлама, олагъа савлукъ, рагьатлыкъ ёрама, Дагъыстангъа буса парахатлыкъ ва тюрленив ёрама сюемен.

Бизин мухбирибиз.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля