Дагъыстанны пачалыкъ къурулушуна – 93 йыл

Дагъыстанда 30-гъа ювукъ миллет яшай. Чинк де кёп санаву булангъы миллетлер аварлар, даргилер, къумукълар, лезгилер, лаклар ва башгъалары гьисаплана. Респуб­ликаны уллу шагьарлары деп Магьачкъала, Дербент, Хасавюрт санала.

1921-нчи йылда советлени Бютюндагъыстан учредительный съезди (1–7 декабр) Дагъыстан АССР-ни Конституциясын къабул этген, ЦИК-ин сайлагъан ва Совнаркомун къургъан. 1926-нчы йылгъа Дагъыстанда чыгъарылагъан мал 1913-нчю йыл булан тенглешдиргенде 21,5 процентге артгъан. Социалист къурулушну йылларында къардаш орус халкъны ва башгъа халкъланы кёмеги булан Дагъыстанны экономикасы толу кюйде алышынгъан. Онлар булан уллу ва орта предприятиелер, Чирюрт, Чиркей, Миатлы электростанциялар ва башгъа тюрлю предприятиелер къурулгъан. Дагъыстан Республика учун уллу агьамияты булангъы Октябр инкъылапны атындагъы канал кёп къысгъа болжалны ичинде къазылып, Солакъдан Магьачкъалагъа сув тартылгъан.

Уллу Ватан давда 150 мингге ювукъ дагъыстанлы ортакъчылыкъ этген. Оланы яртысы дав майданларда жанларын къурбан этген. 56 да­гъыстанлы Совет Союзну Игити деген атгъа ес болгъан.

73 йыл социализм девюрде яшагъан сонг, 1991-нчи йылда Да­гъыстан, Россияны башгъа халкълары йимик, капиталист системагъа къайтды. Янгы политика системада янгы ёлбашчы къурум сайланды. Дагъыстанны 14 аслу миллетини вакиллеринден Пачалыкъ Совет къурулду. Пачалыкъ Советни биринчи башчысы Магьамматали Магьамматов болду. 2006-нчы йылда Да­гъыстан Республикада президентлик белгиленди. Республиканы биринчи Президенти этилип де Муху Гьимбатович Алиев сайланды.

Социализм девюр алышынып, арадан 22 йыллар гетсе де, социализмни шартларында тувгъан, оьс­ген, загьмат тёкген халкъ янгы базар аралыкълагъа, нечик де, къыйышып болмай тура. Коррупциядан, экстремизмден, террорчулукъдан респуб­лика айынмай. Буса да, Дагъыстан Республиканы гьалиги Президенти Рамазан Абдулатиповну ДР-ни Халкъ Жы­йынына Чакъырыв кагъызында эсгерилеген политикада, экономикада, маданиятда юрюлеген ва гёз алгъа тутулгъан алышынывлар Дагъыстанны тюрленивюне бакъдырылгъаны шеклик тувдурмай.

ДР-ни Президентини Чакъырыв кагъызында айтылагъан кюйде, РФ-ни Президенти В.В.Путин Да­гъыстангъа инвестициялар тартмакъ учун 20 миллиард манат гёрсетгени де республикагъа аякъгъа турма кёмек этер деген умут бар.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля