Зулейха АТАГИШИЕВА
АЯВЛУ КЪУМУКЪТЮЗЮМ
Яшавда сени булан
Юлдуздай ярыкъ юзюм,
Женнет къушлар чарнайгъан
Аявлу Къумукътюзюм.
Гюн оьбюп, ел къучакълап,
Чыкъ булан чайылагъан,
Йыр болуп, ярыкъ болуп
Юрекге яйылагъан.
Арш булан къурдаш болуп
Айгъа сырын чечеген,
Агъым сувун, акъ сувун
Айман тюзлер ичеген.
Къумукътюзюм, Къумукътюз,
Балдай татли емишли,
Уланларынг-къызларынг
Къылыкъ якъдан гелишли.
Къумукътюзюм, Къумукътюз,
Къурдашы кёп, досдан бай,
Дослукъ чырагъын ягъа
Дослар учун къызгъанмай.
Къуванып гезей бусакъ,
Къумукътюзде гезейик,
Биз насип излей бусакъ,
Къумукътюзден излейик.
ЭРКЪАРДАШЫМ,
МЕНИ АЛТЫН ЯРЫГЪЫМ
(Эркъардашым Къасумхангъа)
Эркъардашым, Дадам, алтын ярыгъым,
Сен бар болгъур той этердей сав болуп,
Билгей эдинг бизге нечик тарыгъынг,
Аркъатаяв болуп, Асхартав болуп.
Яшав денгиз толкъунлана къалса да,
Къыйын-тынчын гётермеге герекбиз,
Намусланы авурлайын салса да,
Тенгириге кант этивден арекбиз.
Эркъардашым, бир сен барсан дюньяда,
Къыйын болса, сагъа аркъа таяйбыз,
Яшавубуз ярыкъ болсун, тун яда,
Къызардашлар сени эпсиз аяйбыз.
Бир сен барсан алгъыш сёзге лайыкълы,
Тюгюл сагъа ятып турмакъ ошав да,
Яшав толкъун сен олтургъан къайыкъны
Авдармасдай къатып турмакъ ошавда.
Бу яшавда эркъардашлар тюгюлмю,
Ата-ана савгъат этген жан къардаш,
Бавчу йимик сёнме къоймас ал гюлню,
Эркъардашгъа аявлудур къызардаш.
Эркъардашым, мени алтын ярыгъым,
Сен бар болгъур той этердей сав болуп,
Билгей эдинг бизге нечик тарыгъынг,
Аркъатаяв болуп, Асхартав болуп.
Май 2014
ЙЫР СЮЙГЕНГЕ
Гетген оьмюр – къалам булан тептерим,
Язып алгъан къара гюнлер, акъ гюнлер,
Сакъланып да эшитгеним, гёргеним,
Эсде къалар эсгик болмай бугюнлер.
Кант этивден, ассиликден ёкъ гьайым,
Уьйренгенмен къыйынлыкъгъа чыдама,
Ким биревлер алса-алсын оьз пайым,
Яман болуп билмегенмен бир сама.
Къырда сувукъ, ел-янгуру къутура,
Гёрсетердей гюз гелгенин къырлагъа,
Гёнгюн аяп уланланы, къызланы,
Сюемен чи юрек ачма йырлагъа.
Стол ягъа къараса да танг булан,
Язылмай деп кант этивден къачардай,
Янгы йырым гёзлеп алар къыз-улан,
Йыр юреклер къанатланып учардай.
Гьалал болсун йырчылагъа сююв йыр,
Женнет болуп ачфылардай Гюн ёкъда,
Гьюрю къызлар йырламаса не хайыр,
Шону сюймес шаир ёкъдур, озокъда.
АНА ЯШАЙ
ЮРЕГИМДЕН ТАЙМАЙЛЫ
Ана сеси эшитиле къулакъгъа,
Ана сеси йыракълардан гелеген,
Яз къайтарма сюегендей бу якъгъа,
Ана сеси яз къайтарма билеген.
Анам геле йырлай туруп таладан,
Шат боламан, сес къошардай сесине,
Арив тюшден арив къуванч аламан,
Яшлыгъымны гелтирердей эсиме.
Гюн шавласын ала булут къамавгъа,
Ел къувалап къайдан-къайда гелеген,
Пашман ойлар арта бара санавгъа,
Юрек йылай ана ёгъун билеген.
Тюшлер булан гёрюнсе де къувана,
Ана ругьу гелегендей гьавадан,
Юрегимде йыр уяна, йыр яна,
Ругь байлыгъы берилердей авадан.
СЮЮНЧ КЪОШДУНГ
Яшавумну баш насиби сенсен деп,
Башлап мени танг юлдузгъа тенглединг,
Лап да азиз адамым сен дюрсен деп,
Яшавумну ярыкъ этдинг, генглединг.
Балкъып чыкъгъан Айгъа мени ошатып,
Юлдузланы къурдаш этдинг оьзюме,
Бийке къыздай юрегингде яшатып,
Сююнч къошдунг юрегиме-гёзюме.
РУГЬ ЧЫРАГЪЫМ
Ягъалагъа язбаш къайтса, яз къайтса,
Яз чечеклер айлананы безежек,
Оразлыдыр аналары бар яшлар,
Анасына берме гюллер излежек.
Азиз анам, сен чыдагъан кёп затгъа,
Чыдамлыгъы етмес эди ташланы,
Етмек учун ярыкъ дейген муратгъа,
Сайладынгмы чыдамлыгъын къушланы.
Кёп намусгъа байланып да яшлайын,
Оьктем башынг оьктем тутуп яшадынг,
Къанат къакъма уьлгю алып къушлайын,
Чыдамы кёп ана къушгъа ошадынг.
Бийкелеге тенглеп алма савунгда,
Къысмат сени эркелете къалмады,
Сен гетгенли гюл къалмасдай бавумда,
Сендей болуп гёнгюм бирев алмады.
Бир сен эдинг ругь чырагъым ярыкълы,
Аршдагъы бир акъ юлдузгъа санардай,
Сёндюрмесдей сенден къалгъан ярыкъны,
Ярыкъдан да ярыкъ болуп янардай.
ЮЛДУЗУН ЯГЪА
Тереклер шыбышлап сырларын чече,
Ахшамгъы гьаваны атири башгъа,
Кёкдеги булутлар тав артгъа гёче,
Чайкъала-бурула етердей аршгъа.
Бавланы шыплыгъын сюердей бёлме,
Сувукъ ел сызгъыра чарчымлы яшдай,
Къар басгъан къырланы гелгендей гёрме,
Терекден-терекге айлана башлай.
Кёклени бийкеси, кёклени нюрю,
Ай шавла бир арив иржайып багъа,
Женнетден гелгендей еп-енгил гьюрю,
Юхусуз гечени юлдузун ягъа.
СЕН КЪОЙМА
Гьалек бола, толкъун ура бир тынмай,
Болма ярай мен баргъа да ягъада,
Юрегим шо толкъунувдан тартынмай,
Шо толкъунув тезден таныш магъа да.
Каспий сувну ортасында юзеген
Акъ гемени ою башгъа, озокъда,
Айрылывну юрек булан сезеген,
Ай шавланы сырдашыман сен ёкъда.
Машинлени чанг чыгъарып оьтеген,
Чалт барыву алгъасайгъан юрекдей,
Шагьра ёлдай сюйгениме элтеген
Шат юрегим айрылывдан арекдей.
Сагъа гьашыкъ ойларымны сыйлысын,
Бюлбюл къушлар йырларына салардай,
Унутардай талчыкъланы хыйлысын,
Оьктем боюнг эсге ала къалардай.
Асси болуп сёйлесем де ал гюлмен,
Асил гюлню аз оьмюрюн сен ойла,
Сёнер гюлню къызардашы тюгюлмен,
Гюл юрегим сёнюп къалма сен къойма.
УЛЛУ ГЕЧЕ
УЬСТЮГЮЗГЕ ГЕЛГЕНБИЗ
Уллу гече уьстюгюзге гелгенбиз,
Уллу яслар этген гюнлер гёз алда,
Сиз гетгенли кёп къайгъылар гёргенбиз,
Кёпден азын гётерип де бир гьалда.
Эсделикдей къайгъы салгъан юрекге,
Атам-анам гетгенигиз къайтмасгъа,
Эм тапмасдай эмли къоллар герекде,
Эмсиз къалмас яшларым деп айтмасгъа.
Къайгъы булан къурдаш болдукъ яшлайын,
Къалма тюшдю къайгъылагъа байланып,
Къайсын-бирин санап алма башлайым,
Сынташланы арасындан айланып.
Яшыл отлу зийретлени ич яны,
Ягъалагъа яз гелгенин билдире,
Яшав ёлун азиз ата-анамны
Гёзбавчудай гёз алдыма гелтире.
АНАЛАГЪА АЙЫП ЭТМЕ ЯРАРМЫ?
(Бир къызны тилинден)
Оьр къыйматгъа охусам да он бир йыл,
Оьр билимлер бинасына гирмедим,
Кисенг толуп берме акъчанг болмаса,
Оьр къыйматдан пайда ёгъун билмедим.
Списокну гёргенде мен тамдагъы
Артгъа тайдым ихтиярсыз оьзюмден,
Гёзел къастым болуп мени дамдагъыр,
Гёзьяш бюртюк дёгереди гёзюмден.
Кёп яшланы къыйын бола сакълама,
Кёп яшланы мен де дюрмен бириси,
Гьали билдим, кёп акъчасы ёкъланы
Кёк ургъандай бола экен ириси.
Биздейлени нечик болсун охутма
Авлети кёп, акъчасы ёкъ аналар,
Биздейлеге къоя буса къол силлеп,
Оьр билимге ес этеген биналар.
Шолайлагъа Аллагь сююп къарармы,
Юреклер деп юрютеген ташланы,
Аналагъа айып этме ярармы
Арт вакътиде аз таба деп яшланы?
НАСИП ЧИ БАР
КЪАТЫН ЭРДЕН ТЮЗЕЛСЕ
Эрлер бармы гьали эрге барма деп,
Бир тайпалар оьктем сёйлеп алалар,
Эргишини ерге уруп сёйлеме,
Англамайман, гьейлер, нечик болалар?
Урушса да, ярашса да эр яхшы,
Чакъ да турмай бирни йимик ачылып,
Тюзюн айтсам, эрлер бизин сюерми,
Турсакъ даим бизни йимик чанчылып?
Сёйлейгенде оьктем къарап, къол силлеп,
Къара къулунг этме сюйсенг эрлени,
Оьмюр гетер эрге бармай, уьй тизмей,
Бийке болуп беземейли тёрлени.
Арив сёзге ажжал ёкъ деп айтыв бар,
Арив айтсанг, йылан чыгъар кебинден,
Уьй болгъан сонг уллу бола намус да,
Уллу насип кимге тувгъан тегинден?
Насип чи бар къатын эрден тюзелсе,
Тюзелмекден уьй-эшикни къолайы,
Яшлар табып яшнатмагъа яшавну,
Яхшы-яхшы къатынланы талайы.
Азлыкъ эте арив-арив къызлагъа
Гелин болмакъ бите-битмей он сегиз,
Арив чю бар, уланланы сиз, къызлар,
Арив къылыкъ булан есир этсегиз.
ГЕЛДИМ СИЗГЕ
Гюллемеймен, гюнчюлюкден арекмен,
Сююнчюмню яшырмайман бугюн мен,
Сююнч гьакъда сююп айтма герекмен,
Сююнемен сени тутгъан уьюнгден.
Гелгенлени алма-салма ер тапмай,
Сююнюп сен айланасан, айлана,
Бизин йимик гелген нече къонакъгъа
Сюесендир сююнчюнгню пайлама.
Къарамагъыз дединг бизден тез гетме,
Гелмеге тынч болгъан сизден гетмекден,
Мен гьис этдим берекетин ожакъны
Бисмилла деп сен сындыргъан экмекден.
Гюллемеймен, гюнчюлюкден арекмен,
Сююнчюмню яшырмайман бугюн мен,
Сююнч гьакъда сююп айтма герекмен,
Сююнемен сени тутгъан уьюнгден.
Биринчилей ожагъынга гирсем де,
Бирдагъы да гелер йимик этдинг сен,
Уьч гюл йимик уьч къызардаш бар эдик,
Дёртюнчюсю болар ерге етдинг сен.
СЮЮВ ЙЫР
Сююв йыр яздыртар сюювдюр,
Гюч ёкъдур сюювден озардай,
Гюч бергир, сюйгеним, гюч бергир,
Гючю бар сююв йыр язардай.
Къаламым алгъандокъ къолума,
Сююв йыр сыйына башыма,
Сюювюм чыракъдай тутуп мен
Чыкъмагъа сюердей къаршынга.
АВРУГЪАННЫ
ТЮШЕР ЙИМИК ЭСИНЕ
Къарабудагъгент, гёз алдымда къалардай
Нече тюрлю гёзеллик бар гёрме де,
Ата юртум, сенден сююв гелмесе,
Болармедим сагъа сююв берме де?
Эсделиклер эсги болмай эсимде,
Эсделиклер кёп эсимден гетмесдей,
Къарабудагъгент, къурч къылыкълы
халкъынгны
Къызы болмакъ насип айтып битмесдей.
Нече къайта тынгласам да талмайман
Берекетли Бекенезни сесине,
Аллелей не яллыкъ берер суву бар,
Авругъанны тюшер йимик эсине.
