И. Алиева:

Макъаламны игити де шолай оьр пагьмусу бар касбучулардан санала. «Дагъыстан Республиканы ат къазангъан муаллими» деген атгъа ес болгъан  Испаният Темукъовна Алиева Гьели юртда орус тил ва адабият дарсланы береген муаллим болуп ишлей.  Ол охувчуларына уьлгю деп айтса, къопдурув болмажакъ. Олагъа бу муаллим орус адабиятны сюймеге ва тилни тазалыгъын сакъламагъа уьйрете.

 

Испаният  Темукъовна  Гьели юртда школаны битген сонг,  Дагъыстан пачалыкъ педагогика университетге тюшюп, оьр билим ала.

 

– Муаллим касбугъа уьйретеген оьр охув ожакъгъа кимден уьлгю алып тюшдюгюз?

 

– Магъа шо талпыныв тувгъандан берли салынгъандыр деп айтмагъа боламан. Неге тюгюл, мени тухумум – муаллим касбуну ёлуна тюшген адамлар. 

 

– Сиз муаллим болуп ишлейгенли нече йыл бола?

 

– Оьр охув ожакъны битдирген сонг мен ата юртума къайтып ишлемеге башладым. Бу школада ишлейгеним де 40 йыл бола. Шоланы арасында 30 йыл завуч болуп загьмат тёкгенмен.

 

Ишге бакъгъан якъдагъы янашывугъузну газетни охувчуларына да аян этсегиз арив болажакъ эди.

 

– Савлай оьмюрюмню йиберген ишиме айрыча янашывум барны эсгермеге сюемен. Айрокъда муаллим ишде касбусун сюймесе, адам ишлеп де болмас эди.

 

– Сизин гьисабыгъызда, школаларда дарслар юрюлеген кюйню кемчиликлери де бардыр чы? Яда не масъалалар сизин ойлашдырмай къоймай?

 

– Гьар ишде де къыйын ва тынч янлары болагъаны йимик, муаллимлер де бир къадар четимликлеге ёлукъмай къалмай. Билим беривню гьакъындагъы янгы закон гючге гиргенли, охутув китаплардагъы тапшурувлар кёп болгъанын эсгермей болмайман. Шолай буса да къайырмас эди, гьали яшлар маълуматны тез алагъан болгъан. Тек тийишли шартлар яратылмагъан буса, муаллимге ишлемеге къыйын бола.

Бу биринчи масъала. Экинчиси, яшгъа билим беривде ва ону тийишли даражада тарбиялавда янгыз муаллимни таъсири болгъан булан болмай. Ата-аналагъа да шо ишде актив кюйде ортакъчылыкъ этмеге тюше. Шо якъдан да буссагьатгъы вакътиде ишлени барышы акъсайгъаны гёрюнюп тура.

 

– Муаллимлени касбу байрамын сиз уьйде белгилеймисиз?

 

– Мени агьлюм де муаллим болуп ишлей. Шо гюн биз, ювукъ дос-къардаш жыйылып, гиччирек байрам этебиз.

 

– Муаллимни алдына салынагъан борчлар кёп. Гьалиги заманны шартларында охувчуну алдына салынагъан борчланы гьакъында не айтмагъа боласыз?

 

– Билим беривню алдына салынгъан талаплардан таба баш алып айтсам, охувчугъа оьзбашына дарслагъа гьазирленмеге уьйренмеге герек. Неге тюгюл, гьали чыгъагъан китапларда охувчулагъа гьап-гьазир этилип салынгъан материал ёкъ. Шондагъы тапшурувлар охувчуланы ойлашдыра, оьзбашына дагъы да къошум этмеге тюшеген гезиклер де бола. Озокъда, охувчуда тюгюл, гьар адамда да агьлюден баш алагъан ругь байлыкъ да болмаса ярамай.  Оьзю этген ишге толу жаваплыкъны бойнуна алмакъ  охувчуну алдына салынагъан борч­ланы бириси деп ойлашаман.

 

– Сиз охутгъан яшлар школаны битдирип гетегенде, юрегигиз нечик бола?

 

– Озокъда, пашман болмай болмайсан. Тек башгъа янын алып айтгъанда, сююнчлю гьислер юрекни толтура. Неге тюгюл, олар шо гюнден тутуп, уллу яшавгъа абат алалар. Оьзлени халкъына пайда гелтирип яшамагъа герек деген ой да шо гюн тувадыр деп эсиме геле.

 

– Сиз нечик ойлашасыз, яш наслу муаллим касбуну гьали де алда йимик сююп сайлаймы?

 

– Муаллимни касбусу тынч иш деп айтмас эдим. Ондан къайры да, пачалыкъны янындан муаллимлеге тийишли даражада ишинде де, яшавунда да шартлар яратылмагъан. Алапасын алып къойсакъ да, агьлюню сакъламагъа гьаран етише. Артдагъы бир нече йылны ичинде билим берив тармакъда алышынывлар этилип тура. Тек муаллимлени яшавлукъ гьалларын яхшы янгъа багъып алышдырагъан абатлар аста алына.

 

– Сизин иш сынавугъузда эсде къалагъан мюгьлетлер болмай къалмагъандыр чы…

 

– Мен гьар заман 5-нчи класгъа чыкъгъан охувчулагъа къарап бек илгьам аламан. Олар шо  заманында айтагъан бир-бир пикрулар, ойлар, жумлалар муаллимни де ойлашдыра. Айрокъда олар жумлаланы къурагъанда этеген хаталар  иштагьыма геле десем, тамаша боларсыз. Озокъда, мен олар булан бирликде шо хаталаны уьстюнде ишлеймен.

 

– Сизин яшавугъузну маънасы охутгъан яшларыгъызны гележеги булан байлавлудур. Шо саялы шолагъа не ёрамагъа сюер эдигиз?

 

– Ким де, биринчилей, адамлыкъ янындан таза болмагъа герек. Сонг да, билими ёкъ адамны жамиятны арасында абуру болмас. Намусун да тас этмей, къолундагъы касбусун халкъны пайдасына къоллап билмеге тарыкъны англасынлар. Магъа да шондан артыкъ савгъат ёкъ.

 

 

Уркимат Халилова.

Гьели юрт.

Суратда: И. Алиева.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля