Дагъыстан Россиягъа гиргенли 200 йыл битегенликге

Поэма

I

Алгъа-артгъа къарав болмай геч бир де

Сен не заман къарасанг да, Дагъыстан,

Дослукъ йыргъа артыкъ болмас гьеч бир де,

Не яхшылыкъ ёрасанг да, Дагъыстан.

Дослар гёре дослукъ йырны сют агъын,

Акъ негетин айрокъ гёрмей тюгюллер,

Оьзю булан сен уллудан утагъан

Бирмен деген бир йырынг шо бугюнлер.

Тюбек ургъан булан шо йыр йыгъылмай,

Бойнун бувгъан булан шо йыр бувулмай,

Яшавдан гьеч ягъа тартмас дослукъ йыр

Тынч оьлмеге тынчлыкъ булан тувулмай.

Тарыкъ шо йыр ачдан авагъангъа да,

Авма къоймас аш гесекдей тарыкъ шо,

Тарыкъ шо йыр акъ ат къувагъангъа да,

Алгъа барма Аллагь берген ярыкъ шо.

Гьайт, Дагъыстан, саналмасанг къатгъангъа,

Дослукъ йырынг янгырардай ненг къала,

Недир бугюн дослукъ йырынг сатгъангъа,

Cавлай сени сатмагъа да тангала?!

Дослугъунгну сюймеслер дос ёлунгда,

Гюнюнг гёрме сюймей осуз къалмасдай,

Къомуз тутуп гёрме сюе къолунгда,

Кюстюн кюйге тюгюл сокъма болмасдай.

Йырлайыкълар тойгъа барма чыкъсакъ да,

Бармагъа деп чыкъсакъ да биз чачывгъа,

Йырлап гёрмей, бизин йылап гёрмеге

Гьайран кюйде гьаваслагъа ачувгъа!

Оьзден якъдан озмас ондан Дагъыстан,

Йырлайыкълар оьзден кюйде къалар деп,

Оьзденликге аркъа таяп Дагъыстан,

Оьзден кюйде оьзюн къолгъа алар деп.

Тойларынгдан тоймас къуванч алсанг да,

Къайгъынг да кёп юрек къырар, жан къырар,

Дос тюгюллер дёрт ярылып къалса да,

Гьайт, Дагъыстан, дослукъ йырынг янгырар!

Оьзюн яхшы билегенге гёнгюнгден,

Ярыкъ алар йыр экенге яшмындан,

Минсиз ап-акъ гёгюрчюндей кёгюнгде

Минг айлангъай эди дос йыр башынгдан.

III

Шюкюр болсун, сувумас бу чагъымда

Къарамагъан эки гёзюм къайтма да,

Ёрукъ алып ёкъ тюгюлдюр гьакъым да

Миллет гьакъда минглеп сёзюм айтма да.

Айтарымны айтма авур барын да,

Антгъа бир де миллети ёкъ гиши ёкъ,

Болмагъан сонг о такъмакъ да, сарын да,

Айтып битер ерде ону иши ёкъ.

Гьар къайсын да тутма ярар къурдашгъа,

Гьасил сорав: «Гьалал ёлдан барамы?»

Тавлу булан дарги, къумукъ … не башгъа,

Танавундан гелмей буса гьарамы!

Бириси оьз яшынг болуп, къутуруп,

Оьгей яшдай оьксюз болса бириси,

Ойгъа батма зат бар юрек толтуруп,

Отда гюер гьакъда ортакъ ирисинг.

Сююнемен миллетлени кёбюне,

Кёп тюрлюдей тавну-тюзню чечеги,

Гьайт, Дагъыстан, нече бакъсам кёгюнге,

Гьар юлдузгъа мен гьашыкъман гечеги.

Милли дослукъ бурар сени ёлгъа тюз,

Къолунг башгъа етер йимик, Дагъыстан,

Къумукъ халкъда къувлуп янар бир юлдуз,

Ёлунг ярыкъ этер йимик, Дагъыстан.

Балики, мен гелгенмендир дюньягъа,

Шагьат тутуп шогъар досну-ювукъну,

Къумдан чыкъгъан терек чакъы сама да

Къувандырмай гетмежекге Къумукъну.

Миллет недир, болуп яты, ареги,

Тарыгъына табулмасдай иш гёрсек,

Миллетине таш атарны юреги,

Юрек тюгюл, юрек чакъы таш гесек!

Оьзденликде – тазалыгъы алмазны,

Оьзденлигинг болса, гьечдир къалгъан зат.

Оьз миллети булан оьктем болмасны

Оьзденлиги болар демек ялгъан зат!

Оьз миллетин сюймек тие негер де,

Сал сюексен оьз миллетинг унутсанг,

Оьз миллетинг сюймей бусанг эгер де,

Оьзгелеге негер тарыкъ манкуртсан?

Магъа берме мен чакъы алтын тартса да,

Шо сюювден артыкъ сююнч гелтирмес,

Эгер мени топгъа салып атса да,

Огъар бакъгъан шо сюювюм оьлтюрмес.

Шо сюювсюз къалар эдим тас болуп,

Шо сюювге оьзден башым иемен,

Оьзгелеге юрюсем де дос болуп,

Оьз миллетим жаным чакъы сюемен.

Къанынг-жанынг къайтса огъар яшынгдан,

Оьлгюнчеге гючде бола шо сююв,

Гёз толтуруп турмакъ учун тышынгдан,

Жанынг йимик ичде бола шо сююв.

Шо сюювню сата да мен къалмадым,

Шону сюймес тюшсюн мен бар чанадан,

Шо сюювюм учун къурбан болма да,

Балики, мен тувгъанмандыр анадан.

Шо сюювге гёре магъа абур да,

Къаным къайнар къаркъарамда, башымда,

Къумукътюзде къазылажакъ къабур да,

Къумукътюзде салынар сынташым да.

Гьайт, Дагъыстан, бир насип баш ийивюм

Къаршысында къар папахлы тавланы,

Толу сююв болмас мени сюювюм,

Къумукътюзден къалмай бусам къувана.

Дослу болур дослукъгъа баш иеген,

Не башгъадыр къумукъ, дарги, тавлу я,

Арабызгъа от салмагьа сюеген

Анасындан тувгъанлы да авлия.

Биз билебиз, бизде гьакъыл сав буса,

Бир миллетинг бир миллетге чапмасны,

Биле-билмей бизде чечен дав болса,

Биревден – къан, биревден – сют чыкъмасны.

Бирчеликни бал татывун татгъанбыз,

Бирчеликдир берер бизге гюч-къуват,

Янгыз-янгыз чабагъангъа ярлагъа,

Зор толкъунлар болагъаны хум-хуват.

Балта гёрсе агъачлыкъда гьар терек,

Къоркъагъаны тюгюл гесип алардан,

Олар къоркъа, оьзгелери гесилип,

Тазиятда йимик оьзлер къалардан.

Бирлешгенде тюгюл эсе булутлар,

Берекетин тёгюп болмай, айгьай да,

Янгыз булут эллесе де кёклени,

Кёк тешилген йимик явгъан ер къайда?

Балкъып алма болмайгъанны бирликсиз

Бутакъ айтар, терегинден майрылгъан,

Шону айтар англамагъа болсакъ биз,

Турна айтар табунундан айрылгъан.

Болмасакъ да гьарибиз бир Геракл,

Бир дослукъгъа кюйленмек парз бир къомуз,

Бирикдиргей эди бизин бир гьакъыл,

Бирлешдиргей эди бизин бир намус.

Бизин дослукъ, ер ютгъандай болмаса,

Биз оьсдюрсек, болагъан зат тирлик де,

Бир миллет де ахыр топдай толмаса,

Гьайт, Дагъыстан, бизин гюч шо бирликде!

Къалгъанларын аякъ тюпге салардай,

Бир миллетни кёкге чюйсенг белсенип,

Артда шогъар агь-зар юта къалардай,

Аллагь ургъан еринг болар шо сени.

Айтылса да минмараны башында,

Айрылывну якълар сёзню ким сюер,

Миллетлени айырмагъа айтылгъан

Авлия сёз Аллагьгъа да кем тиер.

Юрек бизде юмурукъдай къысыла,

Шеклик тувса сенде гьакъыл айыкъгъа,

Йыкъса сени эгер миллет масъала,

Тамаша бар, турсанг дагъы аякъгъа!

VII

Гьайт, Дагъыстан, бирменлеринг барлыгъы

Не яхшыдыр авурунгну алма да,

Яллыкъ билмей этме де минг ярлыгъынг,

Явлар чапса, явбатырлар болма да.

Тек не амал, бирлер къоя акъ этип,

Бирменлеринг бир де гёрюп ярамай…

Бола буса бирменлеринг ёкъ этип,

Къояр эди бир гюнюне къарамай.

Олар шавхлу сенде юрек зар чакъы,

Олар сюймей къойма сенде башбавну,

Олар сенде урлама зат бар чакъы,

Уруп-сюрюп турма сюе яшавну.

Аналаны алма сюе бозлатып,

Сувугъанын сюе сенде дув къанынг,

Сюе олар, жан ерингни сызлатып,

Жан багьалы дослукъдан къол жувгъанынг.

Арада бир, сайки, сагъа дос болуп,

Сени макътап тост айтма да къарайлар,

Эки арада экиюзлюк хас болуп,

Тышдан – дарай, ичден – гьуя-гьарайлар!

Бар зат бара болмасгъа сен ёкъстан,

Барлыгъынг шо – ачып тутгъан аядай,

Кёпден берли дослугъунг шо, Дагъыстан,

Кёк урса да, кёркюн сакълар къаядай.

Амма олар айтар авзун толтуруп,

Артыкъбыз деп айтар ини-агъангдан,

Артда буса артыкъ шашып-къутуруп,

Алмагъа да къайырмаслар ягъангдан.

Талчыгъынг кёп болгъан тарыкъ ташынгдан,

Къара якъдан къаркъ этер де шолайлар,

Шагьалайлыкъ басып гёрсе башынгдан,

Шатлыгъындан шаркъ этер де шолайлар.

Олар ятлар, тюгюл палан-пуланлар,

Гёземелик гёрюне гьар ишинде,

Тиш иржайтып къараса да йыланлар,

Уву бола йыланланы тишинде.

Шолай болмай сени учун оьлерлер,

Шолай болмай сагъа сужда къыларлар,

Шолай бола – йылар ерде кюлерлер,

Шолай бола – кюлер ерде йыларлар.

Къара къасты къайдан къалсын йырылып,

Юреги деп юрюте таш-холаны,

Къорлукъгъа да къалмасакъ биз къырылып,

Къулакъ арты терлемесдей оланы!

Къайдан сагъа къайгъы-дертинг сорасын,

Къайгъы юта туруп тазза толсанг да,

Къайдан гелип сагъа насип ёрасын,

Къайырмаслар къабурстан болсанг да!

Баш сукъмагъа кюй чалып гьар ишинге,

Ялгъанындан бир шолар баш иежек,

Сакъалынгны тийдирип тап тёшюнге,

Акъ байрагъынг гётергенинг сюежек.

Олайлардан не пуршав да уруна,

Душман болуп къалмакъ къастда шолайлар,

Агъалашып алагъанны орнуна,

Ягъалашып алмакъ къастда шолайлар.

Арт вакътиде аявсуздан арагъа

Ачув-оьчню чачарлар да шолайлар,

Дав-шав къопса, баягъы, къош артына

Гелип-салып къачарлар да шолайлар.

Къан къатышсыз явмасын деп явун да,

Къанлылардан сюе олар толгъанынг,

Къарагъанда, гёрме сюе савунда

Дагъылып сен дагъылстан болгъанынг!

Айтарымны ярар шулай тёшлеме:

Бизге – эркин, шолайлагъа – сен тарсан,

Заман сюйсе шолайлагъа ишлеме,

Замангъа да, гьай, сен не деп айтарсан!

Шо тайпалар ичде де бар, тышда да,

Адашгъандай акъ-къараны айырмай,

Гьайт, Дагъыстан, сагъа олар къышда да

Къар явмайлы, къан явса да къайырмай.

X

Гьайт, Дагъыстан, болмады сен сюер зат,

Гьалал болар йимик энни экмеги,

Гьали сагъа лап да авур тиер зат –

Яш адамлар агъачлыкъгъа гетмеги.

Арив эди гьис этмеге, гьисмеге,

Алда жагьил адамланы гьаллары,

Барса тюгюл къышгъа агъач гесмеге,

Агъачлыкъгъа элтмейгенде ёллары.

Алда къышда тартынады адамлар

Агъачлыкъда ач бёрюлер талардан,

Гьали буса къоркъунагъан болгъанлар

Автоматлы адам чыгъып къалардан.

Тарыкъмеди къайгъы салма къартлагъа,

Къайгъы салма оьмюрлюкге ортакъгъа,

Тарыкъмеди агъачлыкъгъа тартмагъа,

Ата юртда чыкъмагъан сонг артыкъгъа?

Аслу себеп шо ерлеге етмеге

Болгъан буса ач экенлик саялы,

Тюзлер болмас эди айып этмеге,

Тавлар эрши гёрмес эди къаялы.

Къыйын чы бар эди къатын-къызлагъа

Эрнине бир элтме азыкъ, сув ёкъда,

Танклар оьтмес окопланы къазмагъа

Эт къатдырар йимик къара сувукъда!

Башгъа эди, оьр этердей эр атын,

Савбол этип тюзлер булан тавлагъа,

Дагъыстангъа яв чапгъан деп ямантын,

Явбатырлар болуп гетмек явлагъа.

Олар ёкъну ёрукъсуз кёп къайгъысы,

Къалгъан йимик юрегинде увланып,

Ата юртну айрокъ авур ой баса,

Арада бир ала гёзю сувланып!

Ачлыгъындан тамны йимик агъарып,

Ата юртлар, башгъа, къыргъый чюеми?

Гёзлей сизин, къайтыгъыз деп ялбарып,

Ата юртну гьар къарыш, гьар сюеми.

Ата юртгъа ассадыгъыз сиз къулакъ,

Къайтывугъуз къалар йимик тез болуп,

Ата юртда гёзлей сизин гьар булакъ,

Гёзлей сизин пашман турна гёз болуп.

Ата юртгъа сиз енгил деп турмагъыз,

Сизин гёзлей тот басагъан сабан да,

Орманлыкъда ону ерге урмагъыз,

Сабан салма сиз бек тарыкъ заманда.

Англатмагъа сюе артгъа салгъынча,

Гьарам акъча – баш къанлысы талайны,

Агъачлыкъда къан тёгювчю болгъунча,

Ата юртда къан-тер тёкген къолайны.

Чагъыгъызда, тойгъа ювукъ этеген,

Герекде сиз шолай ёлну кем алма,

Тарыкъмеди арты яман битеген

Акъча себеп агъачлыкъда къамалма?

Аталардан алынмагъан шо пурман,

Шогъар нечик болсун юрек тындырып?

Тарыкъмеди шо агъачлыкъ, шо орман,

Аталаны юреклерин сындырып?

Анажанлар ассиден де ассикен,

Ана юрек юз еринден сызлардай,

Азиз ана не гюнагьны ессикен,

Агъачлыкъ бар якъгъа авуп бозлардай?!

Къартларыгъыз къайнай: «Гетме ермеди?!»

Бир де – сабур, бир де – бите сабуру…

Къабул олар не къыйынлар гёрме де,

Сизин гёрмей къазылмаса къабуру!

… Мюгьлетге де хантав тюгюл олардан

Дагъыстанны юрегин де билейик,

Гетгенлери гери къайтмай къалардан

Аллагь ону сакъласын деп тилейик!

Бир ягъындан, къабунмай да къалмай о,

Къайсы ойдан, къайсы ойгъа къайтса да,

Бир ягъындан, къызгъанмай да болмай о,

Ватандашсыз нечакъы не айтса да.

Арив къайтгъан жагьиллеге тиймей о,

Къайтывугъуз чечме сюе къансыз да,

Агъачлыкъда къалгъаныгъыз сюймей о,

Аягъыгъыз тая туруп къан гьызда!

Айтды буса антдай сыйлы сёз огъар,

Сёзю ону тюгюл палан-пуланлар,

Дагъы ягъын айтмагъанда, сиз огъар

Дагъыстанлы уланларсыз, уланлар!

Тилемеги Дагъыстан арт-артындан,

Таза болма тарыкъгъа сиз алмаздай,

Артыкъгъадыр акъча булан алтындан,

Къайтмагъыгъыз къанлы болуп къалмасдай.

Англашылмай къалмай къалгъан янлары,

Къайтмакъ гьакъда бир о бола тюз айтып,

Дагъыстанны гьатта эсги сынлары

Умут уьзмей гёрежекге сиз къайтып.

Гёз къарата сиз саппа-сав къайтар деп

Къартлыгъындан къартыллайгъан къартлар да,

Аз къайгъымы, аз зарлыкъмы, аз дертми,

Сюек гёрмей яс юрюлмек юртларда?!

XIII

Дослукъ тарыкъ къуванч алар дос-досдан,

Дослукъ тарыкъ тамадагъа сайланар,

Дослукъ тарыкъ сагъа бугюн, Дагъыстан,

Тангалагъы талайынга айланар.

Аркъа-белинг таяй бусанг нечакъы,

Асхартавдай огъар аркъанг таяндыр,

Асхартавдай дослукъ тавунг бар чакъы,

Авма сени къоймажагъы аяндыр.

Дослукъ тарыкъ, сагъа учгъун тийсе де,

Къалмас йимик отдан гёлек гиймей о,

Юрексизге бир керен баш ийсе де,

Юрюмейген шайыгъа да тиймей о.

Дослукъ тарыкъ гьар тойгъа, гьар ясгъа да,

Гирген гюч о ичибизге къан булан,

Чыкъмас гюч о тёшюбюзден азгъа да,

Чыкъмас гюч о, чыкъса тюгюл жан булан.

Дослукъ тарыкъ бизге сююнч айтаргъа,

Къайгъы-дертни къара тунун къувардай,

Шо сююнчюнг булан къутлап къайтаргъа,

Гюндюз тюгюл, гече де Гюн тувардай.

Дослукъ тарыкъ къаттылыгъы къаядай,

Къоллагъанда юрек къобув басылар,

Досгъа арив ачылса да аядай,

Таш юмурукъ болуп ятгъа къысылар.

Дослукъ тарыкъ бизге уллу умутдай,

Оьзюбюзню оьктем кюйде тутма да,

Оьзю булан оьктемибиз унутмай,

Урушларда уллу кюйде утма да.

Дослукъ тарыкъ, нечакъы не бусанг да,

Тарыкъ йимик тавну-тюзню тирлиги,

Ёкъгъа артгъа салгъан алтын хазнанг да,

Хазна сагъа – халкъларынгны бирлиги.

Ясалгъаны тарыкъ тюгюл ялгъандан,

Дослукъ тарыкъ, сёнмес сенде лам болуп,

Дослукъ тарыкъ, беклик якъдан алгъанда,

Якълап токътар сени Китай там болуп.

Дослукъ тарыкъ тюгюл ошар къомузгъа,

Къомузлугъун тас этивге тартардай,

Йырлар кюйге чертсенг, къылы къыркъылып,

Йылар кюйге чертсенг, ангы артардай.

Досунгман деп тост айтар бир такъабаш

Чыкъгъан душман болмакъ да бар дослардан…

Дослукъ болмакъ азлыкъ эте, эливаш,

Айтып битмес, арты гелмес тостларда.

Ондан дослукъ болмакъ ёкъ зат нетсенг де,

Къалп дослукъну къанлы бола ярасы,

Ай, огъар не, отда гююп гетсенг де,

Акъча булан арив буса арасы.

Шогъар шеклик этме тюшмей янгыз да,

Къалп дослукъдур къанын бузар къаманы,

Арек чыкъмай къалар дослукъ кагъыздан,

Къарагъанда, къаргъышдан да яманы!

Къалп дослукъну арты – къара къалмагъал,

Яда алдан, яда артдан тиер окъ,

Авзубузда аздыр дослукъ болмагъы,

Юрекде о болмагъан сонг хайыр ёкъ!

Дослукъ – бизин барлыгъыбыз узатмакъ,

Барлыгъыбыз накъышлар зат, торлар зат,

Ёкъ дослукъгъа бар деп айтып сёз къатмакъ –

Барлыгъыбыз бара-бардан хорлар зат.

Къан ийисли дослукъ халкъгъа герекмей,

Дослукъ тарыкъ гёз толтурар ярыгъы,

Мийи учун таза гьава герекдей,

Минсиз дослукъ миллетлеге тарыгъы.

Экмек таза буса тюшмей уялма,

Уллу ёлда ашасакъ да ашыбыз,

Уллу дослукъ башланмаса аялма,

Увакъ дослукъ учуз этер башыбыз!

Къасты барлар салма сени терс ёлгъа,

Къанлынг болма къабулсузлар тюгюллер,

Къалар дослукъ тарыкъ тюгюл мысгъылгъа,

Алар дослукъ тарыкъ аврунг бугюнлер.

Ону сёкген артда оьзю сёгюлер,

Осуз яшав къачан болгъан зор къурчлу?

Дослукъ булан оюн сюймек бугюнлер

От булангъы оюн йимик къоркъунчлу.

Дослукъ тарыкъ айрокъ къарны ачлагъа,

Арив дослукъ – эм-дарман деп айтаргъа,

Савут сапгъа болмай ашлыкъ чачмагъа,

Гюлле булан болмай ашлыкъ къайтарма.

XVI

Гьайт, Дагъыстан, Аллагь сени сакъласын

Утдуртмагъа тарыкълылар утардан,

Башы барлар баш-башына тозулуп,

Башда ёкълар башынг сени тутардан!

Къой, сакъласын Аллагь, айтсам тутдуруп,

Къарахалкъынг къайгъы юта яшардан,

Артыкъ токълар артыкъ шашып, къутуруп,

Ашы ёкълар азувларын ашардан.

Къолуна бир тюшгенден сонг башчылыкъ,

Ханлыкъ оьсе бир тайпаны ичинде,

Шо ханланы эки гёзю – акъчада,

Шо ханланы эки къолу – бичимде.

Гьайт, Дагъыстан, сакъ болмасанг ярамай,

Ашлыкъ ормай, ачув-оьчлюк орардан,

Къарахалкъгъа ян болмагъа къарамай,

Къара гючге яндаш болма къарардан!

Сакъласады, къаракъушлар аз болуп,

Къаргъа къавум къонардан да къалкъынга,

Хадиргюнлер, харслы гюнлер тас болуп,

Хасмушлар ес болардан да талкъынга.

Аллагь гёре уруну арты къуруну,

Сакъласады шо балагь, шо хатардан,

Балагьындан башынг чыкъмай уруну,

Урушбатны батмагъында батардан!

Аллагь сени сынамасын агь булан,

Гече-гюнюнг гёзлю-яшлы гечердей,

Къайгъынг оьлчеп сабу булан, сагь булан,

Къуванчынгны оймакъ булан оьлчердей.

Сакъласады, гёрмесдей гьеч толуп сен,

Анатюзлер, ана тавлар, къаялар,

Сюексиз яс этме уьйренч болуп сен,

Харс некенин унутардан аялар.

Сакъласады алдынг багъып азаргъа,

Бары еринг базарлардан толардан,

Бары затынг чыгъып тёркге, базаргъа,

Бара-бара базарстан болардан.

Аллагь сени сакъласады Къумукъну

Топурагъын талар-юлкъар базардан,

Сакъласады къумукъ халкъынг булангъы

Оюнунгну гьатдан озуп созардан.

Сакъласады сен айтылып алардан

Маканы деп зарлыланы, зарланы,

Киллер сенде кимбилди эте къалардан

Ким де макътар барманлыгъы барланы.

Къан тёкмесге олар къайдан къурулсун,

Къанлыларынг артса, сыйынг сайланар,

Къара гюнден Аллагь сени къорусун

Къанлыланы къонушуна айланар!

Сакъласады къалардан сен байланып,

Барлыгъынга ёлакъ болар бир чакъгъа,

Сакъласады алардан сен айланып

Къара гючню къолундагъы къурчакъгъа.

Сакъласады Аллагь дослукъ ёлунгда

Дослугъунга дос юреги ёкълардан,

Анатюзню дослукъ оьлюп къолунда,

Ана тавлар тазиятда токътардан!

XVII

Гьайт, Дагъыстан, баш иймесенг ненг къала,

Тюз этесен, тюзелип де гетерсен,

Тек Россия башын чайкъап тангала

Баш чарангны гёр деп къойса, нетерсен?

Ятынг болуп къалмаса да о сагъа,

Айтса энни оьз янынга харман деп,

Харманарсан сонг сен къайсы хазнагъа,

Айтма нечик боларсан сонг барман деп?

Артда шону халкъгъа ачыкъ англатып,

Алгъа гетер сонгунг бармы, Дагъыстан,

Къалса шолай яман ерде танг къатып,

Нетеринге онгунг бармы, Дагъыстан?

Нечакъы шо шеклик ойлар тувса да,

Шатымдан шаркъ этер ой да теремен,

Тюлюмде де, тюшюмде де, Дагъыстан,

Арагъызда арив дослукъ гёремен.

Арив дослукъ тюшюп гелмей гьавадан,

Ачылгъаны яхшы шогъар гёзюбюз,

Алгъыш этип алсакъ тюгюл авадан,

Аресейге болма кюй ёкъ сёзюбюз.

Шо дослукъгъа онгсуз багъа, озокъда,

Аллагьым деп акъча къапны оьпгенлер,

Яда мийин ютгъан тайпа тезокъ да,

Яда буса башына ат тепгенлер.

Россиягъа ятынг тарыкъ олагъа,

Сайки, осуз сен аривсен, сен акъсан,

Билгей эдинг, Россиядан айрылсанг,

Терегинден майрылгъан бир бутакъсан.

Шо дослугъунг сен къорала, сен йырма,

Шо дослукъсуз Россия да пашмандыр,

Сени бугюн Россиядан айырма

Сюер «къоччакъ» къан сюеген душмандыр.

Айрылыв не экенин де гёрдюк биз,

Элбашчылар СССР- ни тозгъанда,

Оьрдегилер некенни де гёрдюк биз,

Оьзлер огъар тюпсюз къую къазгъанда.

Буссагьат да кёплер шогъар гюердей,

Кюллю халкъгъа кюлкю болуп айрылдыкъ,

Эмен эдик, кёкге башы тиердей,

Кёк ургъандай гьар бутакъ бир майрылдыкъ.

Россия дос энни сагъа не гюн де,

Россиянг бир шолай сагъа, Дагъыстан,

Россияны къанатыны тюбюнде

Болмагъынг бир талай сагъа, Дагъыстан.

Шо дослугъунг алгъа элтмес ёл тюгюл,

Шо дослугъунг бары затдан баш огъар,

Россия да шону билмес эл тюгюл,

Сен тас болмакъ – тамакъ бувар таш огъар.

Гьайт, Дагъыстан, нече намус тюшсе де,

Алда болгъур алгъанда да не якъдан,

Къайсы еллер Маскев якъдан эшсе де,

Къап толтурар къабу ел де – шо якъдан.

Ачыкъ англай арты недир дос ёкъну,

Анты ялгъан болмас Ватан – Россия,

Къанлар тёгюп къазанылгъан дослукъну

Аякъ тюпге салмас Ватан – Россия.

Ятларынгны ёкъдай дагъы ярлыгъы,

Агъач бичсе тюгюл къабур такътанга,

Не яхшыдыр Россияны барлыгъы

Къанлы давгъа къалкъан болуп токътама!

Дослукъ якъдан Россиягъа машалла,

Дослукъ антгъа чанг къонма да къоймас о,

Ачлыкъ къопса, азув тишлер ашала,

Артыкъ сени ач болма да къоймас о.

Дав болмакъ ёкъ, сенде дослукъ сав болса,

Башда ёкълар базынар дав герекге,

Россия ошар, эгер сенде дав болса,

Бир бутагъы ялындагъы терекге!

Шогъар даим мюкюр бола гелебиз,

Аллагь учун айтсакъ, булай алгъанда,

Нечик болду, барыбыз да билебиз

Эки минг йыл толма бир йыл къалгъанда.

Ич душман да, тыш душман да бир болуп,

Къарагъанда къангъа сени булгъама,

Гёрдюнг нечик алгъасады Россия

Къудратлы дослукъ къолун ялгъама.

Гьайт, Дагъыстан, тюгюл эди олайлар

Инбашына гитара тагъып гелгенлер,

Гелген эди къарап къурчу къанмагъа

Къырсал болуп къалар кюйге оьлгенлер.

Гелген черив чанг чыгъарып, чал болуп

Саттыхымлар сенде фронт ачдылар,

Сал болгъаны ятды сенде сал болуп,

Сав къалгъаны салып гелип къачдылар.

Давчулар шо сени савунг сюймесдей

Уьстюн болма уллу умут бичеди,

Дав савутгъа олар дагъы тиймесдей

Уьстюн гелген шо дослукъну гючю эди.

Дав битгинче давда болду шо дослукъ,

Давдан сонг да о сени кёп ойлады,

Къартылламас къолу булан шо дослукъ

Давда нече къан ярангны байлады.

Шо дослукъну болма къойсанг бугюн тас,

– Гьайгев иш! – деп гьалек болар гьакъыллы,

Къайгъы кюйге тюгюл къомуз чалынмас,

Болса да о, уьч къыл болмай, къыркъ къыллы.

Ачыкъ зат шо, ахтар яда ахтарма,

Артыкъ акъча, артыкъ байлыкъ айры зат…

Тамаша бар къара гючден къутгъарма

Болса сени шо дослукъдан къайры зат.

Гьайт, Дагъыстан, дослугъунг жан багьалы,

Айрылмагъыр айтылгъан шо агъангдан,

Айтылгъан шо агъанг бары саялы

Алмайгъаны ким де сени ягъангдан.

Булай дослукъ къалсын десек тюзелмей,

Ачыкъ кёкге къара булут ябулар,

Ини дослукъ къалса сенде уьзюлмей,

Агъа дослукъ Россияда табулар.

От-оьртенден тартып сени алгъан сонг,

Болма кюй ёкъ орус душман, орус ят,

Авур гюнлер аврунг ала къалгъан сонг,

Айтылынгъан аркъадашынг Орусъят.

Баш да башмы, сагъа башлап иймесек,

Гьайт, Дагъыстан, баш сюювдей сен яша,

Сени сююп, Россияны сюймесек,

Толу сююв болуп битсе тамаша!

Сююв барны тюшмей аз да яшырма,

Башда барлар ону арив къаршылай,

Шонча арив сюювлени башында

Баш болардай башгъа сююв бар шулай:

Тайма сюймей айтсакъ эгер танг гьыздан,

Болмай айтсакъ шогъар гьалек, асси я,

Анабыздай аявлу бир Дагъыстан,

Асхар тавдай ана Ватан – Россия!

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля