Бу йыл да тергевсюз къалса


Яраш
БИЙДУЛЛАЕВ,
адабият бёлюкню редактору



Оьтген маданиятны йылында Дагъыстанда кёп-кёп милли маданиятны центрлары къурулду, янгы биналар пайдаландырывгъа берилди. Адабиятны йылында  да этилме герек кёп ишлер, чечилме герек хыйлы масъалалар бар. Артдагъы 20-25 йылланы ичинде аты айтылгъан уллу язывчулагъа чакъда бир уллу юбилейлер этилсе тюгюл, бизин адабиятыбыз ва бу тармакъда чалышагъан яратывчу адамларыбыз тергевсюз къалып турду деме ярай. Шолай янашыв кёплени гёнгюлсюзлюкге гелтирди. Адабиятны йылы бу тармакъгъа ва мунда гьаракат этегенлеге не йимик янгылыкълар гелтирер, нечик пайдалы болур? Шо гьалиге белгисиз.

Язывчуну, шаирни асары китап басмаханагъа етишген сонг «гюн гёрмей», онда ятып 5-10 йыллар къалагъаны белгили. Шо да – авторгъа яман тиеген ва язывгъа-бузувгъа гёнгюлсюз этеген себеплени бириси. Бу ерде китап басмахананы айыбы да ёкъдур. Шо къурумну иш планын тизген сонг харж яндан таъмин этеген, акъча гёрсетеген пачалыкъ идараны немкъорай, жавапсыз янашывудур.

Чебер китап чыкъгъан сонг ону тиражы бираз алдагъы йылларда 500, гьали буса 300 экземпляргъа тюшген. Бизин ярым миллион санаву булангъы къумукъ миллетге шо китаплар оьтесиз аз. Бу санавну къайсы пачалыкъ идара белгилеген буса да, жавапсыз янашгъан. Шо китаплар да охувчугъа етишмейген кюйде бирдагъы бир къайда къоллана. Охувчу учун язылгъан чебер китап чыкъгъан сонг ону тиражын авторгъа тапшуруп къутулалар. Ону охувчугъа етишдирме къарайгъан бир къурум да ёкъ. Кёбюсю гезиклерде  китап авторну уьюнде чанг да басып сакълана. Авторгъа алда йимик гонорар да берилмей.

Дагъыстанны халкъ язывчусу Магьамматсолтан Ягьияев, Аллагь рагьмат этсин, оьзюню бир китабыны гонорарына о заман янгы чыкъгъан, 5 минг манатгъа токътайгъан «Жигули» машинни сатып алгъанын эсгере бола эди. Гонорар язывчуну яратывчулукъгъа муштарлы этмей, пагьмулу адам булай да яза дейгенлер болма да бола… Буса да, Дагъыстанда китап чыгъарывда гьалиги гьалны гёз алгъа гелтирсек, язывчуну да, шаирни де асар яратма гёнгюлсюз этеген себеплер кёп. Бу тармакъда бир тюрлю сама ёрукъ, низам ёкъ. Башалманчылыкъ, ёлгъа йиберме ярамайгъан пакарсызлыкъ буса бар.

Демек, герти яратывчулукъну, адабиятны оьсю­вюне пуршав этеген шулай кемчиликлер тайсын учун, бу тармакъны пачалыкъны даражасында якълав болмаса, бир асув да болмажакъ. Нечакъы да бу йылны адабиятгъа атап, атын тагъып белгилесек де, пачалыкъны янындан мекенли якълав булан иш юрютювню янгы низамы, ёругъу къурулмаса, иш гёрюлмесе, чакъырывлар булан адабиятыбызны йылы да оьтежек.

Адабиятны йылында «Ёлдаш» газетибизни маданият бёлюгю де охувчуланы янгы атлар, авторлар булан таныш этме гёз алгъа тутгъан. Шиъру, хабар ва оьзге жанрларда яратылгъан янгы асарланы сизин тергевюгюзге берме, белгили, аты айтылгъан язывчуларыбызны, шаирлерибизни бу йылда болажакъ юбилей тархларына байлавлу материаллар гьазир этмек гёз алгъа тутулгъан.

Адабиятыбызда янгы атланы, янгы асарланы арагъа чыгъарывда охувчуларыбыздан да кёмек болур деп эсибизге геле. Неге тюгюл де, газетибизден таба адабиятны шагьра ёлуна аты айтылгъан кёп шаирлерибиз ва язывчуларыбыз биринчилей абат алгъан ва энниден сонг да алажакъ. Гьюрметли охувчулар, яратывчулукъну, адабиятны йылында сизин ортакъчылыгъыгъызны да къаравуллайбыз.

 

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля