Серап АЛПАРСЛАН: «Тюшмесин инсан гьеч тарчыкъгъа, таргъа…»


Серапны шиърулары ону ана тилине бакъгъан якъдагъы гьасиретилигин ва сюювюн исбатлай

 


Серап АЛПАРСЛАН 1965 – нчи йылда Тюркияда Яву деген къумукъ юртда тувгъан. Ата – бабалары 1800-нчю йылда Яхсай ва Эндирей юртлардан чыкъгъан.



Серап Эгей университетни журналистика бёлюгюн битдирип, Измирде, Манисада, Истанбулда оьзюню касбусун кютген. 1993-нчю йылда оланы агьлюсю Германиягъа гёче. Серап мунда Дортмунд университетни де битдирип, доктор – журналист деген атгъа ес бола. Буссагьатгъы вакътиде ол журналист касбусун юрютюп тура.



Бизин тергевюбюзню тартгъан гьал – Серап латин алфавитни къоллап, къумукъ тилде шиърулар яза. Оланы айтардай чеберлиги болмаса да, ана тилинде язагъаны бизин сююндюре. Ата элин гёрмесе де, ят ерлерде ана тилин уьйренген.



Серапны шиърулары ону ана тилине бакъгъан якъдагъы гьасиретлигин ва сюювюн исбатлай. Тюпде, къумукъча онгарып, Серапны уьч шиърусун сизин тергевюгюзге беребиз.


 

Хуржун


 

Тюшмесин инсан гьеч тарчыкъгъа, таргъа…


Инбашда хуржунум, гирдим абзаргъа.


Абайым гьарангъа лампаны ягъа,


Магъа да, танымай, ятгъадай багъа.


 


Тютейген печи де таныма къоймай.


Очакъны уьстюнде чайниги къайнай.


Гиччилей гетгенмен, гелгенмен къайтып,


Болмайман тарлыгъып, калима айтып.


 


Мююшге тиреймен таягъым гьаса.


Алдыма чыкъмады сююнюп яшлар.


Инишлер юхлайдыр мююшде икълы,


Оьлю барда йимик уьйдеги шыплыкъ.

 



Гиччирек бавумну гюл терек бою,


Къалкъыгъа яйылгъан бал кокан терек.


Тангала танг булан, бар затны къоюп,


Коканны буталап алмагъа герек.


 


…Абайым хуржунда бир зат чы излей,


Тиленип юрюйген яшдан не гёзлей?


Не затгъа етежек оьксюзню гючю?


Къайгъыдан ва дертден толгъандыр ичи.


 

Этийни мишиклери


 

Этий бажи – Абамны къурдашы,


Къурдаш тюгюл – сырдашы.


Этий – янгыз къарт къатын.


Этий бир гюн гелмесе,


Эки гёзюн ёл сатып,


Абам соравлу къарай,


Бир зат болгъан деп ёрай.


Этий бир гелди бизге:


– Айтагъаным бар сизге.


Мишигим бар, билесен,


Къарт болгъанман, гёресен,


Жан берип къойсам бир гюн,


Билмеймен, мишик нетер?


Васият менден сагъа–


Мишикге арив къара!


 


Мишик лакъыргъа тынглай,


Бары да затны англай.


Бир гюн мишик тас болгъан,


Эки къарт


мишик…мишик… деп къалгъан.


 


Ёкъ ерден башгъа къайгъы,


Къайдан да гелди къангып?


Астаракъ Абама сорайман:


–Этий оьлюп, артындан сен гетсенг


не хайыр,


Этий бажини мишиги кимге къалыр?


– Сенден башгъа ким бар огъар къарама?


– Мен гиччимен, мен къарар деп ёрама.


 


…Кёп гетмей Этий оьлдю,


Мишик тепсибиз белдю.


Инжитмейим башыгъыз –


Ортакъ болду ашыбыз.


 


Мишик янгыз болмагъан,


Торайлары да болгъан.


Энни гьали догъабыз


Мишик баладан толгъан.


 


Догъаны гиччи гёрюп


Елеген уьйню тёрюн


Мишиклери Этийни


…Ташлап къайда гетейим?


 

Къаргъыш


 

Къурдашгларынг оьлюп артындан


сен къалгъыр.


Тютюнюнг тютмей ожагъынг сёнгюр,


Бары халкъ сагъа кюлесин,


Эл бавлары яшгъарып, сени


бавунг къурусун;


 


Къыйынларынга къайгъы къошулуп,


белинг бюгюлсюн,


Арив чачларынг башынгдан бир-бирлеп


тёгюлсюн,


Тишсиз къалгъыр, санынг сёгюлсюн,


Тилинг тутулсун, эсинг ютулсун;


 


Янгур явуп, ташгъын гелсин абзарынга,


Къарайгъан болмасын уланынга,


къызларынга.


Яллав яйда сувукъ тийип тизлеринге,


Олтургъан ерингден тербенмей къалгъыр;


 


Отбашынгда кюрзени еринде


йыланлар бишсин,


Кёкден — халкъгъа ярыкъ, сагъа таш


талав тюшсюн.


Таянагъан гьаса таягъынг


ортасындан сынсын,


Опурагъынг йыртылып, этиклеринг


тешилсин;


 


Юрегинг ярылып авзунгдан ялын чыкъсын,


Бетинг иринден толсун,


гёзлеринг ачытсын.


Бизге гелме сюйгенде, ёлунг тегиш болсун,


Гетме сюйгенде, аягъынга къаргъышым


бугъав болсун.





Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля