Яшавда тиштайпаланы аслу борчу – очакъны отун сёндюрмей сакъламакъ, яшланы оьсдюрмек ва тарбияламакъ. Озокъда, заманлар алышынгъан, шогъар гёре тиштайпаланы борчлары да алышына бара. Бугюнгю яшавда тиштайпа янгыз ана ва олжа тюгюл, ол – оьзюню умутлары ва талаплары булангъы ватандаш. Гьалиги девюрде тиштайпаланы къайсы тармакъда да гёрмеге бола. Олар оьзлени алдына борчлар салалар ва шоланы яшавгъа чыгъармагъа къаст этелер.
Оьзлени яшавун да онгаргъан, оьзгелеге де кёмек къолун узатагъан тиштайпалар бизин районда да бар. Мен районну Тиштайпаларыны советини башын тутуп чалышагъан, Бабаюртдагъы «Тангчолпан» деген Россияны халкъларыны адатлы маданият центрны ёлбашчысы Садия Даветеева булан ёлугъуп, жамият къурум алдына салынгъан борчланы нечик кютегенни гьакъында гиччирек лакъырыбыз болду.
– Садия Насурдиновна, бираз алда сиз Дагъыстанны Тиштайпаларыны союзуну гезикли форумунда «Ана топуракъны сюювю учун» деген медаль булан савгъатландыгъыз. Къутлайман, дагъы да оьр савгъатлагъа ес болмакъны ёрайман! Шону булан бирге, мени эсиме гелеген кюйде, районну тиштайпаларыны алдындагъы борчларыгъыз да артадыр. Сорайгъаным, ишни шо янларын англай туруп, сиз оьзюгюзню гьар гюнлюк ишигизни нечик къурасыз?
– Озокъда, мен алдымда нечик жаваплы масъала токътагъанны яхшы англайман. Бугюн Бабаюрт районну халкъыны 55 процентден де къолайы –тиштайпалар. Олар аслу гьалда савлукъ сакълав, билим берив, маданият ва жамият тармакъларда чалышалар. Яшырмагъа негер тарыкъдыр, районну тиштайпаларыны кёбюсю бир ерде де ишлемейлер яда буса гюнлюк ишлеге къуршалгъанлар. Шо саялы да, мен бугюн районну алдында токътагъан лап да аслу масъала оланы ишге къуршав болуп токътагъанны айрыча эсгермеге сюемен. Шону учун буса районда янгы иш ерлер герек. Гьар гюн район администрациягъа гелеген къатынгишилени аслу масъаласы да инг башлап иш ёкълукъ яда яшларын яшлар бавлагъа ерлешдирив булан байлавлу.
Шо якъдан бизге районну башы Даниял Пашаевични де кёмеги тие. Айтагъаным, биз не ёллар табып да, къолунда диплому булангъы къатынгишилени оьзлени касбусуна гёре иш булан таъмин этмеге къаст да этебиз. Амма иш ерлер болуп къалгъан булан да болмай чы. Мисал учун айтгъанда, бары да тиштайпаланы пенсия чагъына етишгенлер де арабызда яшайгъанны унутмагъа тюшмей. Кёп гезиклерде 45-50 чагъындагъы къатынгишилер бир-бир себеплеге гёре ишден таймагъа борчлу бола. Пенсиягъа чыкъмагъа эрте, оьз ишин ачмагъа буса геч яда гючю етишмей. Шолай гезиклерде не этмеге герекни гьакъында ойлаша къаласан. Тюзю, къатынгишилени иш булан таъмин этивде биз райондагъы шо ишге къарайгъан центрыны ва юрт администрацияланы янындан якълав табабыз. Олар булан бирликде масъалаланы чечмеге къаст этебиз.
– Кёп яшлы, яшав гьаллары осал уьягьлюлер булан бирге сакъат яшланы тарбиялайгъан яда буса янгыз къалгъан уллу чагъына етишген къатынгишилеге де, мен ойлашагъан кюйде, тергев этмеге герекдир. Шо иш районда нечик салынгъан?
– Тюз. Тангала яшав бизге нечик болажакъны айтмагъа къыйын. Бугюн булан яшамагъа бажарылмай. Шо саялы да сакъат яшланы тарбиялайгъан яда яшав гьаллары осал ерге чыкъгъан, янгыз къалгъан уллуланы яшаву булан ювукъдан таныш болмакъ муратда, оланы уьйлеринде болабыз, сёйлейбиз, тилеклерин яшавгъа чыгъармагъа гьаракат этебиз. Бизин алдыбызда токътагъан лап да аслу борч – къатынгишилени аманлыгъын болдурмакъ.
– Украина бойда юрюлюп турагъан гьаллар, озокъда, биревге де сююнч гелтирмей. Шонда ортакъчылыкъ этеген бизин якълы яшлар да кёп бар. Асгерге чакъырывда дав чарада ортакъчылыкъ этмеге гетген яшланы уьягьлюлерине кёмек этмек буса – барыбызны да борчубуз. Шо ишде сизин ортакъчылыгъыгъыз нечикдир?
– Озокъда, мен де анаман. Шо саялы да, авлетлери давну отуна тюшген аналаны къыйынын ва къайгъысын мен оьзюмню юрегимден оьтгеремен. Оланы къайгъысы барыбызгъа да ортакъ болуп битген.
Дав чарада ортакъчылыкъ этегенлени уьягьлюлери районну башы Даниял Исламовну да тергевюню тюбюнде ва болагъан бары да кёмегин эте. Муна бугюнлерде де ол шо уьягьлюлеге тийишли тергевюн этди. Яшавгъа башлап тарыкъ маллар 94 уьягьлюге етишдирилди. Аллагь рази болсун!
Сонг да, биз бугюн дав чарада ортакъчылыкъ этип турагъан уланларыбызны унутмайбыз. Артдагъы 6 айны ичинде райондан Донбасгъа нечесе машин рагьмулу кёмек бакъдырылгъан. Шо кёмекге биз де къошулгъанбыз ва дагъы да болагъан кёмегибизни этмеге къастлыбыз. –Март ай булан бирче
язбаш да бола. Шону башында къатынланы гёзел байрамы оьтгериле. Шолагъа не ёрама сюер эдинг?
–Мен инг башлап къатынгишилени оьтген байрам булан къутламагъа сюемен. Тиштайпа – гьаман да уьйде очакъны якълавчусу, гьай этивню, тюзлюкню ва таза юрекликни, иссиликни ва илиякълыкъны, эргишилени бары да уьстюнлюклерини ва оьрлюклерини башы болуп гелген. Сизин булан лап да къыйын эришивлер чечиле, къоччакълыкълагъа ёл бериле, дюньядагъы яшав узатыла. Мен барыгъызгъа да яхшы савлукъ, сююв ва янгыз бир гюн тюгюл, гьаман да шат болмакъны ёрайман. Сизге аявлу, озокъда, насипли болмакъны ёрайман. Сизин яшавугъуз гьаман да язбашгъы ярыкъ чакъ йимик булутсуз болсун, гюн шавла берсин! Насипли болугъуз, юрегигизден шатлыкъ бир де таймасын!
– Кёп савболугъуз! Гёз алдыгъызгъа тутгъан муратлагъа етишме Яратгъаныбыз кёмек этсин!
– Сиз де савболугъуз! Амин!
СУРАТДА: Садия ДАВЕТЕЕВА.
