Имамутдин Хизриев: «Ёлбашчыланы халкъ сайлама тарыкъ»

  
    

Биздеги демократия алышынывланы имкаллыгъы булан алдагъы бир партиялы пачалыкъ кёп партиялы жамиятгъа айланды. Аслу «Единая Россия», КПРФ, ЛДПР, «Справедливая Россия» партиялар ва оьзгелери гьаракатларыны къыйматлыгъына гёре парламент партиялагъа айлангъан.


Россияда гьали бирдагъы бир партия арагъа чыгъа. Биз, гетген йылны сентябр айында язылып гьисапгъа алынгъан «Народно-патриотическая партия России – Власть Народу» деген партияны Дагъыстан регион бёлюгюню председатели Имамутдин Хизриев булан ёлугъуп, оьзлени гьаракатыны аслу мурады не экенни гьакъында лакъыр этдик. Шо лакъырлашыв сизин тергевюгюзге де бериле.

        

                                           

– Имамутдин Хизриевич, Дагъыстан регион бёлюгюне сиз ёлбашчылыкъ этеген янгы партия къачан къурулгъан?



– Бизин партияны къурум съездинде, 2016-нчы йылны февраль айыны 21-нде, Москвада ону политика программасы къабул этилди. Шо йылны сентябр айыны биринде Россияны юстиция министерлигинде язылып гьисапгъа да алынды. Бизин гьаракатны Москвада ва Россияны регионларында англама башлагъаны бираз бола эди.


– Политика партия къуруп иш гёрсетмеге не себеплер болду?



– Озокъда, бу соравгъа къысгъача жавап берме бажарылмай. Россияда 1993-нчю йыл жамият яшав алышынып, революция оьтгерилди деме ярай. Реформалар этмеге гиришгенлер: «Уьлкени байыкъдырып, халкъгъа эркинлик берип, насипли этебиз», – деген далил булан иш юрютдю. Болса да, 2016-нчы йылда пачалыкъны экономика гьалы реформалардан алдагъы девюр булан тенглешдиргенде 75 процентин тюгюл тутмады. Коррупция гьакимликни бары да даражаларын къуршады. Оьлегенлени санаву артды. Жамият арадан бирлик, татывлукъ гете башлады. Президент Путин оьзю де айтагъанлай, Россияны дюнья оьлчевдеги даражасы тёбенлеше башлагъан эди. Себеплер кёп, оланы гьакъында бизин программабызда айтыла.


– Баш вакътиде четимликлер ёлукъдуму? Гьалиги заманда аслу ишигиз не булан байлавлу?



– Россия йимик уллу пачалыкъда бары да регионланы къуршап янгы партия къурма тынч болмай. Бизде, Дагъыстанда да, бугюнлерде партияны регион бёлюгюн мекенли къурув иш юрюле. Партиягъа къуршала­гъанланы санавун артдырма гьаракат юрютебиз. Ёлугъувлар оьтгеребиз.


– Халкъ-патриот партия демекни нечик маънасы бар?



– Бизин уллу уьлкени алдагъы даражасын болдурмакъ учун, халкъ гьаракатны гётерме тарыкъ деп ойлашабыз. Халкъны да, гьакимлик къурумланы да гьалиги вакътиде бирлиги мекенли тюгюл. Халкъ оьз Ватанын сююп билмесе, гьакимлер этеген ишни маънасы болмай. Бизин Конституциягъа: «Россия Федерацияда, ону суверенитетин болдурагъан ва гьакимият гючюн юрютеген биргине-бир гюч, о да – уьлкени кёп миллетли халкъы», – деп язылгъан.


Бизде нечикдир? Пачалыкъ халкъны гьайын этеген болуп гёрюне. Бары да гьакимлени пачалыкъ къуллукълагъа халкъны гьайын этсин деп ала. Тек оланы кёбюсю оьзлени пайдасына ишлей. Неге тюгюл, халкъны гьайын этив къуллукъну татывун билмей. Олар халкъдан арек яшай.


– Гертиден де, муна артдагъы сайлавларда юрт ерлерде сама адамлар сайлав участкалагъа барагъанда ерли депутатлагъа кимлер сайланагъанны да билмей эди.



– Бар олай ерлери де. Шону учун айтаман чы, халкъгъа гьайсызлыкъ къабунгъан. Халкъ гьакимлеге инанмай. О саялы да сайлавларда ортакъчылыкъ этме сюймей. Гёнгю ёкъ. Адамларда ватандашлыкъ ругъ сёне бара. Ватанны сюегенлик – къайсыбызда да болма тарыкълы къылыкъ. Шо айрокъда жагьиллени арасында гьали аз гёрюне. Патриотчулукъ жамият арада бек умпагьатлы роль ойнай.


Патриотчулукъ бек тарыкълы. Демократия ёлда юрюйген пачалыкъгъа да­гъокъда тарыкълы.


Россияда гьакимият оьзюню гючсюзлюгюн гёрсетип, халкъны гьайы да этилмей. Нечик этилсин, парламентлеге, Пачалыкъ Думагъа бары да бай адамлар жыйылгъан. Олагъа 10-15 минг манатлыкъ алапагъа яшайгъанланы англама къыйын. Бизин программада халкъгъа гьакимлик ихтиярлар берилсин учун сайлав системада не йимик янгылыкълар болдуруп иш гёрме герек экени язылгъан. Аслусу, гьар ким оьзю оьзюню кандидатурасын гёрсетип де, якълап да билме тарыкъ.


– Депутатланы халкъны алдында гьисап береген кюю болма да герек тюгюлмю?



– Дюр. Халкъ депутат деп айтылгъан сонг, шолай болма да герек. Гьар депутат гьисап берив жыйында оьзюню тюзевлю ишин гёрсетип билмесе, ону мандаты алына, янгы депутат сайлана.


– Имамутдин Хизриевич, сиз экономика илмуланы кандидаты да дюрсюз, экономикадан яхшы англавугъуз да бар. О тармакъгъа да халкъ гьакимликни таъсири тиеми?



– Экономика оьсюв Россия йимик уллу уьлке учун бек тарыкълы. Халкъны таъсири бар пачалыкъда экономика загьматчы халкъны пайдасы учун къурула. Капиталист система байланы якълай. Коммунизм ёлда да пачалыкъны янындан гёрсетилеген план, оьзге тюрлю четимликлер адамгъа оьзтёрече иш къуруп чалышма пуршав эте. Биз тутгъан ёлда жамиятны къайсы къатлавларына да генг ихтиярлар бериле.


– Сизин программаны охуп чыкъгъанда булай бир затны эследим. Онда пачалыкъны ичиндеги бюджет маялар «Халкъ банкында» сакъланма тарыкъ деп язылгъан. Ону англайман. Янгы экономика политика деп айтагъан экономика оьсюв ёлу гьали бизин уьлкеге не кёмек этежек деп ойлашасыз? Шо ерин ачыкъ этип айтсагъыз яхшы эди.



– Промышленностну йыллыкъ оьсювю 44 процентге гётерилген. Ишчи халкъны хайыр акъчасыны къадары 3 керен артгъан. Яшав шартлары яхшылашгъан. Жинаятчылыкъ 2 керен аз болгъан.  


Айрокъда янгы экономика политиканы къоллап, Китай, Индия, Вьетнам, Уьзбекистан, Белоруссия ва оьзге пачалыкълар экономика ёлда гёрмекли уьстюнлюклеге етишген.


– Дагъы да нечик таклифлеригиз бар? Не етишмей халкъгъа?



– Булай бир затны эсгерме сюемен. Бизин партия уьлкени тыш ва ич политикасына къаршы тюгюл. Президентни, Гьукуматны гьаракатына биз оьз къошумубузну болдурма сюебиз. Гьакимлени халкъ сайлама тарыкъ. Тюп канзиден уьст канзиге ерли халкъ айырсын оьзлени ёлбашчысын.


Халкъгъа етишмейген затланы санасакъ, олар кёп. Биринчиси – ватандашланы конституция ихтиярлары булан толу кюйде пайдаланма имканлыгъы аз. Къайсы тармакъны алсакъ да, къыйыкъсытывлар чыгъа. Алайыкъ савлукъ сакълавну. Бу тармакъны гьавайын иши ёкъ деп айтса да ярай. Конституцияда язылгъан кюйде, ватандашлагъа тегин медицина къуллукъ этиле. Тек больницаларда да, поликлиникаларда да акъча бергенге де, бермегенге де бир йимик къарамай чы… Яшырма не бар?.. Халкъ ону англай. Билим берив тармакъ да шолай…


– Тюз айтасан. Гьакъгъа адамны савлугъун беклешдиреген клиникалар, центр­лар ачылып, медицина тармакъны тюзевлю ишин бузду деп айтма да ярай.



– Гьали олай, гележекде, балики, дагъы да онгсуз болур. Озокъда, биз англайбыз, бирден бары да къыйыкъсытывланы тюзлеме бажарылмас. Бизден тезде къурулгъан политика партиялар да оьзлени программаларына гёре уьлкедеги гьалланы яхшылашдырма гьаракат этип чалыша. Бизин мурат да шолай – халкъ учун пайдалы иш этмек. Шо бек тарыкълы къуллукъ деп эсибизге геле.


– Кёп савбол, сизге, сизин янгы партиягъа тутгъан ёлугъузда уьс­тюнлюклер ёрайман. 


– Сен да савбол, Набиюлла. Партияны Дагъыстан регион бёлюгюню атындан къумукъ халкъны оьрлюгюн гётермек учун кёп иш юрютеген «Ёлдаш» газетни коллективине мен де кёп яхшылыкълар ёрайман.   



Лакъырлашывну язгъан


Набиюлла Магьамматов.


Суратда: И. Хизриев.





Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля