«Чакъанай сыртны» ашлыгъы къайтарыла


Пятница, 06.07.2018г. - "ЁЛДАШ".


Репортаж

 



Йыл йылгъа ошамай. Бу йылны язы къургъакъ гелгени де авлакъчыланы, айырып айтгъанда, ашлыкъ оьсдюрювчюлени ишлерине четим этмей къоймады. Айлана якъдагъы гьава шартланы эбинден гелмек учун Къаягент районда да гюзлюклени тюшюмлерин къайтарывда бугюнлерде гьаракатына гьаракат къошуп ишлемесе бажарылмай.



Неге десегиз, арпа ва будай бишип, орув даражасына етишген къаврагъан авлакъларда ишлер узатылса, бюртюклени бир пайы тас этивлеге тарыйгъанын сынав ачыкъдан ташдыра.





Анжиден Бакюге барагъан бойдан къарагъанда, «Кавказ» деген федерал ёлну сол ягъасындагъы «Чакъанай сырт» деген участкада ашлыкъланы тюшюмюн къайтарагъан комбайнлар ва оьзге тюрлю юрт хозяйство машинлер гёзге илине…



– Чакъны четимликлерине чул бермеге тюшмей, – дей бизин булангъы лакъырлашывунда «Гьюсемегент» деген пачалыкъ унитар предприятиени башчысы Рамазан Къурбаналиев. – Артда, айтагъаным, июн айны башларында оьтген янгур болмагъан эди буса, борчланы яшавгъа чыгъарма четим болажакъ эди. Шо саялы да бугюнлерде бары да гьаракат орув кампанияны белгиленген къысгъа болжалны ичинде оьтгермеге токъташгъанбыз.



– Орувда нече комбайн къуршалгъан?



– Гьюсемегентни ашлыкълар къайтарылагъан авлакъларында буссагьатгъы вакътиде орувну 3 комбайн юрютюп тура. Шоланы къуллукъларын кютмек учун шофёрлар ва механизаторлар да бегетилинген.





Жаваплы ашлыкъ къайтарывну тас этивлерсиз тамамламакъ учун хас график-плангъа гёре ишлер де къурумлу кюйде салынгъан. Къайтарывда ишлени барышына эсгерилген юрт хозяйство предприятиени агроному Абусайит Абусайитов тергев юрюте. Къайтарывну къурумчулукъ янына да тарыкълы кююнде агьамият бериле. Ашлыкъ къайтарывну ортакъчылары оьзлени борчларына эртенлер тез гирише ва ахшамлар геч болгъунча авлакъда ишлей. Заман алгъасатагъаны белгили. Шону учун комбайнёрлар, шофёрлар ва оьзгелери авлакъ къонушда ялгъа токътагъанда, еринде исси ашы-суву булан да таъмин этилине.



Кёп къыйын тёгюп, аявлу заманны йиберип оьс­дюрюлген ашлыкъланы от тюшювлерден къорумакъ учун да орувну вакътисинде от тюшювлеге къаршы чаралар гёрюлегени гьакъда да айрыча эсгермеге тюшедир.



Гьюсемегентли механизаторланы къошуму шо ишде айрыча гьис этилине. Хозяйствону сынавлу механизатору, Дагъыстанны юрт хозяйствосуну айтылгъан къуллукъчусу Анвар Ашуров да орув юрюлеген авлакъда комбайнланы арты булан участкадан-участкагъа «Беларусь» маркалы дёгерчекли трактору булан тиркелген уллу ичи сувдан толгъан темир бочкени алып юрюй…



Авлакъ ишлер бугюнлерде хозяйствода къыс­тавуллу гюнлерде комплекс къайдада оьтгериле. Оьс­дюрюлген ашлыкълар къорулуп тас этивлерсиз къайтарыла, басылгъан бюртюк комбайнлардан машинлеге къотарылып ташыла…



Тюшюмю къайтарылгъан авлакъда биз етишгенде салам черенлени тайлагъа къысыв булан машгъул бола­гъанлар да борчларына къасткъылып янашагъанын гёрдюк. Шолайлыкъда, къайтарылгъан ашлыкъланы бюртюгю ва саламы ерли талаплар учун пайдаландырылып къалмайлы, аз-маз буса да сатывгъа да салына. Шо да предприятиеде загьмат тёгегенлени алапагъа ва оьзге къуллукъларына бакъгъан якъдагъы талапларына бир къошум болдура.





– «Чакъанай сыртны» ашлыгъы, гьава шартланы гьисапгъа алгъанда, бу йыл да осал болмады, – дей гьайдавчу Бадырхан Магьамматов. – Тюнегюн 20 тондан къолай бюртюк басылып, ерине етишдирилди.



Белгили болгъан кююнде, Къаягент районда хозяйстволаны экономикасын бийлейген аслу тармакъ юзюмчюлюк санала. Буса да, юзюмчюлюк булан дазуланып къалмайлы, ерли загьматчылар, сабанчылар артдагъы йылларда ашлыкълар оьс­дюрювге де тергев берип янаша. Шолайлыкъда, эсгиленген, къоллав болжаллары оьтген юзюмлюклер, борласындан тазаланып, терен кюйде сюрюле ва гюзлюклени, язлыкъланы чачыв учун къоллана…



Бу ерде орув кампанияны къурумлу кюйде оьтгермек учун гьюсемегентли ашлыкъ оьсдюрювчюлеге не зат етишмей деген сорав да тувулунмай къалмай. Неге десегиз, оьзге ерлерде йимик, ерли сабанчылар да хозяйствону касбучулары ва башчылары булан гьаллашып-гьакълашып, ашлыкъланы къайтарывгъа тышдан техника ва комбайнёрланы гелтирип ишлени барышын бошамагъа къоймай оьтгерегени гьис этиле. Орув юрюлеген участкада ерли авлакъчылар биз болгъан гюн де къакъашуралы ашлыкъ оьсдюрювчюлени техникасы булан доланып тура эди…



Озокъда, гьалиги заманда аслу тергевню базар аралыкълар салагъан талапларындан да хантав къалмагъа ярамайгъаны гьакъ. Шону учун ерли хозяйствону, муниципал къурулувуну ва шолай да районну башчылары ерли халкъланы къуллукъларына къулакъ асмаса бажарылмай. Айрокъда юрт хозяйство топуракъланы асувлу кюйде ишлетмек учун тергевню артдырывну масъаласы бек агьамиятлы санала. Шону гьисапгъа алып, артдагъы вакътилерде савлай районда йимик гьюсемегентлилени арасында да топуракъ масъалагъа байлавлу уьстдеги республика къурумланы башчылары ва касбучулары булан бирликде гьакълашывлар юрюлюп турагъаны белгили.



Айтмагъа сюегенибиз, юрт хозяйствону гётеривде, топуракъланы толу кюйде ишлетивде загьмат тёгювню ва гьакъ тёлевню асувлу къайдаларына гёчюв – заманны талабы. Оьсюмлюкчюлюк тармакъда да алдынлы къайдаланы тангламаса, бар имканлыкъланы, ерли топуракъ байлыкъланы толу кюйде ерли халкъны пайдасына пайдаландырмагъа бажарылмажагъы гьакъ.



Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля