Янгы низам пайдаландырывгъа берилген


2019-нчу йылны башындан тутуп, бизин республикабызда яшавлукъ шартларда амалгъа гелеген къалды-къулдуланы масъаласына байлавлу янгы къайдасы-низамы токъташдырылгъан ва шогъар гёре борчлар да белгиленген.



Бу йылны биринчи гюнюнден тутуп, алгъа салынгъан борчлагъа ерлерде нечик янашагъаны булан ювукъдан таныш болмакъ муратда Дагъыстанны Гьукуматыны Председатели Артём Здунов Къыбла Дагъыстанда болуп тергевлер оьтгермеге гиришди.



Шону гьисапгъа алып, бугюнлерде ДР-ни экология ва табии байлыкъларыны министри Н.Къарачаев булан «Дагъыстан» деген маълумат агентлигинде прес-конференциясы да оьтдю.


Четимликлер ва кемчиликлер



Низамны болдурма тарыкъ, низамсызлыкъ оьзлюгюнден де бола. Шону учун республикабызны шагьарларында ва юрт ерлерде яшавлукъ шартларда къаршылашагъан чёплюклени масъаласын чечивге байлавлу юрюлеген гьаракатны натижасында да шо ачыкъ болуп гёрюне десек, янгылыш болмас.



Янгы йылны башында Дербент, Дагестанские Огни ва Избербаш шагьарларда оьтгерилген тергевлени натижалары нени гёрсете деген сорав тувулуна.



Яшавлукъдан ва шолай да промышленный производство чалышывундан къалгъан алагъожаланы айлана якъгъа ташлап заралландырмайлы, жыйып айландырывну- ишлетивню масъаласына байлавлу болуп арт вакътилерде савлай уьлкеде йимик бизин респуб­ликабызда да гьар тюрлю ёлугъувлар, генгешлер, прес-конференциялар оьтгерилегени тергевню тармай болмай. Яшырмагъа негер тарыкъ, шогъар да къарамайлы, Дагъыстанда айлана якъны тазалыгъын ва аманлыгъын болдурувгъа бакъгъан якъдагъы башалман кюйде юрюлеген гьаракатны натижалары юрекни рази къалдырмай.



Айтмагъа сюегеним, уьстде атлары эсгерилген шагьарларда оьтгерилген тергевлени барышында гьали де къалды-къулдуланы айландырывну четимликлери ва кемчиликлери аян этилинди. Муна шо саялы да уьстдеги гьакимият къурумлагъа ватандашланы янындан гелеген арза кагъызлар да кем болмай. Неге десегиз, республикабызны муниципал къурулувларыны дазуларыны ичинде яшавлукъ ва шолай да промышленный производстводан чыкъгъан алагъожаланы жыйып ишлетеген хас ерлер, къалды-къулдуланы ташлайгъан-тёшейген алатлар болдурулмагъан.



Шону гьисапгъа алып, ДР-ни Гьукуматыны Председатели А. Здунов да тергевлени натижаларына байлавлу болуп Къыбла Дагъыстан территория округуну вакиллерин ва шо регионда къалды-къулдуланы айландырыв булан машгъул болагъан оператору-къуруму булан Рутул, Агъул, Хив, Дахадаев, Сулейман-Стальск, Магьарамгент, Къурах ва оьзге районланы, эсгерилген шагьарланы администрацияларыны жаваплы къуллукъчуларын да къуршап, генглешген жыйын оьтгергени ва алда токътагъан борч­ланы яшавгъа чыгъарывгъа байлавлу болуп тийишли тапшурувлар бергени гьакъда айрыча эсгермеге тюше.



– Шагьарны орамларында ер-ерде жыйылагъан къалды-къулдуланы оьз заманында жыйып тийишли чёплюк­леге ва шолай да ишлетеген ерлеге тапшурмагъа тарыкъ болажакъ. Шону учун бу йыл республикабызны башгъа-башгъа бойларында къатты къалды-къулдуланы жыйып ишлетеген бир нече преприятиени къуруп ишге бермеге герек, – деген А. Здунов. – Ёгъесе, шагьарланы ичи чёплюклеге дёнюп къалагъаны гележек учун савлукъ сакълавгъа, аманлыкъны болдурувгъа зараллы. Дербентге Россиядан ва шолай да тышдан гелеген кёп туристлер къатнай. Шагьарны ичиндеги тазалыкъны низамы некъадар къорулагъанына къарап, олар къыймат берегенин гьисапгъа алмай къойма ярамас. Шо саялы Дербент ва Дагестанские Огни шагьарланы администрацияларыны къуллукъчуларына хас буварыв этилине.


Тазалыкъ неден башлана



Избербаш бизин республикабыздагъы шагьарланы арасында лап артда къурулгъанларыны бириси гьисапда белгили. Шону учун да болмагъа ярай, мунда айлана якъдагъы аманлыкъны ва тазалыкъны сакълавдагъы гьал оьзге ерлерден эсе бир къадар къолай демеге ярай.



Артдагъы йылларда Избербаш шагьаргъа ял алмагъа гелеген туристлени санаву артгъаны да негьакъ тюгюл.



Тазалыкъгъа тергев къайдан башлана деген сорав тувулуна. Озокъда, бир башлап гьар шагьар агьлюден, ясли бавдан, школадан ва шолай да ишчи коллективлерден баш аладыр. Шону гьисапгъа алып, аманлыкъны, тазалыкъны гьаракатына «Избербаш шагьар» деген муниципал къурулувну администрациясы бары да гючлени къуршама къаст этегени оьз натижаларын бермей къоймай. Шо гьакъда ДР-ни премьер-министри де, экология ва табии байлыкъларыны министри Н.Къарачаев де тергевлени натижаларына гёре разилик булан эсгермей болмады.



Шону булан дазуланмайлы, бугюнлерде шагьарны ичинде тазалыкъны низамын къоруп сакъламакъ учун дагъы да янгы 8 техника единица пайдаландырылажакъ ва 14 адамгъа иш ерлер ачылажакъ. Шо да, эгер де тарыкъ болса, шагьарны орамларындагъы чёплюклени тайдырывда имканлыкъланы эки керен артдыражакъ. Уьстевюне, Избербашгъа ювукъда къалды-къулдулар жыйылагъан полигонгъа-майдангъа Магьачкъала ва Каспийск шагьарланы къатты ала­гъожаларын ташып гелтирип, шонда ясандырылгъан техника къураллар да айырып ишлетмеге имканлыкъ болажакъ.


Бирдагъы болжал



Тазалыкъны болдурувгъа ва къоруп сакълавгъа байлавлу савлай рес­публика оьлчевюнде чечмеге герекли масъалалар кёп.



– Айлана ягъыбызны аманлыгъын ва тазалыгъын болдурув – гьалиги заманны агьамиятлы масъаласы. Шону яшавгъа чыгъармакъ муратда респуб­ликабызда къатты къалды-къулдуланы айры-айры этип ишлетеген шагьарларда ва районларда 8 предприятиени къуруп ишге бермеге гьаракат этиле, – дей Дагъыстанны экология ва табии байлыкъларыны министри Набиюлла Къарачаев. – Сонг да, эки йылны ичинде шолай агьамиятлы масъаланы савлай республика оьлчевюнде толу кюйде чечмеге тюшегенине байлавлу борчлар белгиленген. Демек, ала­гъожаланы алда йимик ташлап, айлана якъны заралландырмайлы, жыйып ишлетип, хайыргъа айландырма заман гелген.



Артдагъы йылларда бизин рес­публикабызны тахшагьарында тазалыкъны къоруп сакъламайгъаны себеп болуп, адамланы ва шолай да тазалыкъны болдурув булан машгъул болагъан къурумланы коллективлерине разисизликлер арта. Шону гьисапгъа алып, гьалиги заманда тахшагьарыбызны ичинде ва айланасында тазалыкъны болдурувгъа байлавлу къурулгъан янгы низамны пайдаландырывгъа айрыча агьамият берилегени англашыла.



– Бугюнлерде ДР-ни Гьукуматыны Председатели Артём Здунов, экология ва табии байлыкъларыны министри Набиюлла Къарачаев булан бирче тазалыкъны къорувгъа байлавлу тергевлер булан шагьарны районларында ва шолай да посёлокларында болмагъа тюшдю, – дей «Магьачкъала шагьар» деген муниципал округуну башчысыны къуллукъларын заманлыкъгъа кютеген Мурат Алиев. – Айтмагъа сюегеним, шагьарны ичинде тувулунагъан гьал къыставуллу. Шо саялы ерлерде къалды-къулдуланы жыйып тёшейген чёплюклени ерни тюбюнде де гьазирлемеге гёз алгъа тутулгъан. КОР-гъа Семендер посёлокдан таба агъып къошулагъан нас сувланы, ташланагъан къалды-къулдуланы алдын алмакъ учун алгъасавлу кюйде чаралар гёрюлюп тура…



Гертиден де, тахшагьарны орамларындагъы ва айланасындагъы пакарсызлыкъны алдын алып, умуми низамны ёрукъгъа салмаса бажарылмай. Буссагьатгъы вакътиде Магьачкъаланы ичинде ва посёлокларында къалды-къулдуланы жыйып ташлайгъан 60 тюрлю техника пайдаландырыла. Шо кёп халкъ яшайгъан шагьарыбызда ва посёлокларда низамны ёрукъгъа салма толу имканлыкъ бермейгени ачыкъ болуп гёрюне.



– Шону гьисапгъа алып, техника гючлени сыдыраларын толумлашдырывну гьайы этиле, – деп узата сёзюн Набиюлла Къарачаев. – Шо тувра мени борчум тюгюл буса да, тек мен республикабызны районларыны ва шагьарларыны ерли гьакимлик къурулувларыны башчылары, касбучулары булан байлавлукъда иш гёрмесем болмай. Шолай бир муратгъа байланып чалышыв гележек учун асувлу экени англашыла. Дагъысын айтмагъанда, бугюнлерде Магьачкъаланы къоллавчуларыны къуллукъларын кютмек учун къалды-къулдуланы ташыйгъан дагъы да 20 машин къоллавгъа берилежек. Оланы санаву гележекде дагъы да артажакъ деп айтмагъа ярай. Шону булан янаша тийишли къуллукъланы кютмеге башына алгъан къурумгъа да тахшагьарыбызда чёп ташланагъан эки минг контейнер ерлешдирме тапшурув берилген.



Ихтиярлары дазуландырылгъан «Лидер» деген акционер жамият да гележекде шо иш булан машгъул болмагъа разилигин билдирген. Тазалыкъны низамын ёрукълашдырывгъа байлавлу гёрюлеген къошум чараланы натижасында адамлагъа иш ерлер ачмагъа кёмеги де тие. Озокъда, иш ерлер ачылгъан булан да болмай. Тазалыкъны болдурувда бары да тарыкъ-гереги булан таъмин этмеге тийишли шартланы яратма ва къазангъан алапаларын оьз болжалларында къолуна бермеге тюше.



Яшырмагъа тарыкъ болмай, тазалыкъны болдурувну низамын пайдаландырывда янгы гючлер, къуллукълар ишге къуршала. Шо саялы да бир тайпа гележекде чёбюн чыгъарып ташлайгъанлар артыкъ гьакълар да тёлежек деген ёравлар къаршылаша. Элни авзу элекдир деп негьакъ айтылмай. Шо саялы да айлана ягъыбызда яйылагъан айтды-къуйтдулагъа бойсынмайлы, гьар шагьарны, районну, юртну къоллавчулары этилинеген къуллукълагъа токъташдырылагъан багьалары булан Дагъыстанны Гьукуматыны янында иш гёреген тарифлени къыйматлайгъан къуллугъуну сайтында таныш болма ихтияры бар.



Тазалыкъ – иманны яртысы деген кюйде, таза турайыкъ, сав-саламат яшайыкъ!



Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля