Яшавлукъ шартланы яхшылашдырыв – заманны талабы


Пятница, 25.05.2018г. - "ЁЛДАШ".


2018-нчи йыл май (гюлжан) айны 16-17-нчи гюнлеринде Магьачкъалада «Дослукъну уью» деген ял алыв къаласында яшавлукъ-коммунал къуллукъланы, архитектураны, ёлланы ярашдырывну ва янгыртывну масъалаларына къарайгъан центрыны, Россияны ва Дагъыстанны Жамият палаталарыны бирликдеги Темиркъазыкъ Федерал округуну оьлчевюнде оьтгерилген регионара генгеши бу гезик «Яшавлукъ-коммунал тармакъда жамият тергевню болдурув – яшавлукъ-коммунал тармакъдагъы гьалны яхшылашдырывну аслу ёлу» деген агьамиятлы масъалагъа багъышлангъан эди.


 

Кемчиликлер низамсызлыкъдан баш ала


 


Низамны болдурмагъа тарыкъ, низамсызлыкъ оьзлюгюнден де бола деп халкъ арада негьакъ айтылмай. Оьтген йылланы сынаву да гьар къайсы тармакъны алып къарасакъ, кемчиликлер низамсызлыкъдан баш ала. Айтмагъа сюегеним, низамсызлыкъны заралындан яшавлукъ-коммунал тармакъда йиберилеген кемчиликлер къоллавчуланы янындан айрокъда уллу разисизликлени тувдура. Неге десегиз, жамиятны тергевсюзлюгюнден яшавлукъ-коммунал къуллукъланы сан яны осаллаша…



«ЖКХ контроль» деген коммерция булан байлавлугъу ёкъ къурумуну директору да, жыйынны ача туруп, оьзюню гиришив сёзюнде шо гьакъда ачыкъдан эсгермей болмады.



– Бизин гьаракатыбызны да гележекде къоллавчулар учунгъу лап да тарыкълы тармакъдагъы къуллукъланы сан янын ва санавун артдырмакъ муратда баш тергевню низамны ёрукълашдырывгъа ва беклешдиривге бакъдырмагъа тюше, – деп узатды оьзюню сёзюн Светлана Разворотнева. – Тюзюн айтгъанда, артдагъы вакътилерде шону учун юрюлеген ишлерде жамият къурумланы янындан бир къадар натижалар къолда этилинмей де тюгюл.



Гертиден де, жамият тергевлер ёрукълу салынгъан муниципалитетлерде адамланы – къоллавчуланы яшавлукъ-коммунал къуллукъларын кютюв аста-аста яхшылаша бара. Савлай Россияда гьар тюрлю оьлчевдеги муниципал къурулувларыны умуми санаву буса бугюнлерде 1,7 мингден айлангъаны гьакъда да айрыча эсгермеге сюесен. Айтмагъа сюегеним, шоланы арасында да яшавлукъ-коммунал къуллукъланы яхшылашдырывну масъаласына янашыв башгъа-башгъа. Яшырмагъа тарыкъ болмай, къоллавчуланы яшавлукъ-коммунал къуллукъларын кютюв булан машгъул болагъан тармакъда кемчиликлени арасында коррупцияны таъсири булан агьамиятлы ишлеге белгиленген, айырылгъан харж маялар талам-такъыш бола. Муна шо саялы да гьалиги заманда уллу кёп къабатлыкъ яшавлукъ уьйлени иш юрютюв компаниялары чакъда-чакъда ерлерде судлагъа чыкъмагъа борчлу бола.



Ватандашланы ва къурумланы яшавлукъ-коммунал къуллукъларын кютювню ёрукълашдырмакъ учун оланы талапларын якълайгъан билимли ва сынавлу касбучулар тарыкъ болагъаны да гьакъ. Шону гьисапгъа алып, гележекде бу агьамиятлы тармакъда чалышагъан тайпаланы, жамият тергевлени юрютегенлени арасында да касбу бажарывлугъун камиллешдиривге тергевню гючлендирмесе бажарылмай.


 


Онгайлыкълардан артда къалмасын учун


 


Пачалыкъ ва муниципал къуллукъланы кютювде айрыча адамланы, къурумланы яшавлукъ-коммунал къуллукъларын кютювге де пачалыкъ оьлчевюнде оьтгерилеген чаралагъа йимик янашмакъ парз. Шо гьакъда Россия Федерацияны Президенти Владимир Путинни Федеральный Жыйынгъа Чакъырыв кагъызында айрыча хат булан эсгериле. Шону булан бирче 2018-нчи йыл май айны 7-синде чыгъарылгъан Указыны талапларына да тергевню артдырмагъа тюше.



РФ-ни Пачалыкъ Думасыны Яшавлукъ политикагъа ва шолай да ЖКХ-ны масъалаларына къарайгъан комитетини председателини заместители Павел Качкаев де шо гьакъда айрыча эсгермей болмады.



– Алда токътагъан 5 йылны ичинде биз яшавлукъ учун тийишли онгайлыкъланы болдуруп, регионлардагъы шагьарланы ва юртланы къоллавчуларыны гьалиги заманны талапларына гёре иш булан разилигин къазанмагъа борчлубуз, – деди Павел Качкаев. – Озокъда, эсгини –кёрге, янгыны – тёрге деп янашмайлы, шагьарларыбызны ва юртларыбызны тарихи варислигине, оьзтёречелигине зиян болдурмайгъан кюйде алда токътагъан агьамиятлы борчланы яшавгъа чыгъарывгъа ерли мердешлени де гьисапгъа алып янашсакъ, пайдалы болур. Шону учун айлана ягъыбыздагъы шагьарланы ва юртланы къоллавчуларыны талапларына да гёз къаратып иш юрютме тюшегени англашыла.



2017-нчи йылда башлангъан «Комфортная городская среда» деген гьаракат агьамиятлы чара гьисапда белгиленгени гьакъда да айрыча эсгермеге тюше. Гьалиге ерли шо проектни оьлчевлеринде савлай уьлкебизде 22973   объектде яшавлукъ учун гьар тюрлю онгайлыкълар болдурулгъан. Тюзю, шо гьаракатда ерли ватандашланы, къурумланы ортакъчылыкъ этивю гьалиге ерли толу кюйде юрекни рази къалдырмай. Шо гьакъда ЖКХ тармакъда къурулгъан департаментини тергевлени ва яшавлукъ янгыртывланы фондуну директоруну заместители Николай Семенов да оьз пикруларын малим этди.




Турушу осаллагъа кёмек тарыкъ


 


Бизин уьлкебизде яшавлукъ шартлары осал тайпаланы къуллукъларын кютювге байлавлу хас программа къурулгъан. Регионларда шо программаны талапларыны кюрчюсюнде алгъа салынгъан борчланы яшавгъа чыгъармакъ учун не йимик чаралар гёрюле? Тюзюн айтмагъа герек, бизин республикабызны Къаягент, Къарабудагъгент, Хумторкъали ва оьзге районларында программаны оьлчевюнде оьтгерилеген ишлени бир тайпа гьакимпавларыбыз оьз пайдасына айландыра. Шону учун яшавлукъ шартлары онгсуз тайпаланы гьар-бир онгайлыкълары булангъы янгы яшавлукъ уьйлеге гёчюрювде кемчиликлеге ёл берилеген гезиклер болмай къалмай. Дагъы да ачыкълашдырып айтгъанда, эсгерилген программаны оьлчевлеринде гёрюлген чараланы натижалары 2014-2017-нчи йылларда толу кююнде гьисапгъа алынмай, башалман кюйде давам этиле.



Дагъыстанда ва оьзге регионларда да яшавлукъ шартлары осаллар онгайлыкълагъа харлы къалагъаны гьис этилине. Шогъар да къарамайлы, гележекде де ЖКХ-ны фондундан таба яшав даражасы осал тайпаланы янгы уьйлеге гёчюрмек учун белгиленген программагъа дагъы да 226, 8 миллион харж айырылып йибериле. Уьстевюне, регион ва ерли бюджетлерден де шону учун 116, 95 миллион манат акъча айырыла.



Генгешде ортакъчылыкъ этген ва чыгъып сёйлеген Дагъыстан Респуб­ликаны яшавлукъ управлениесини инспекциясыны башчысы Али Жабрайылов арагъа салынгъан масъалагъа байлавлу болуп оьз пикруларын малим этди. Гертиден де, яшавлукъ шартланы яхшылашдырыв учунгъу фонддан ва шолай да гьар тюрлю ерли, регион бюджетлерден алына­гъан харжланы асувлу кюйде къолламакъ муратда базар аралыкъланы девюрюнде мекенли натижалагъа етишмек муратда гьар тюрлю конкурсланы пайдаландырыв гьажатлы. Шолайлыкъда, этилинеген кёмекге лайыкълыланы танглама ва талапларын яшавгъа чыгъарма рагьат болажагъы шекликни тувдурмай.



Генгешни оьлчевюнде «ЖКХ тармакъдагъы гьалны ёрукълашдырывда сынавну ва бажарывлу касбучуланы агьамияты гьакъдагъы» масъалагъа байлавлу хас «дёгерек стол» оьтгерилди. Шонда яшавлукъ-коммунал тармакъда жамият тергевлени оьтгеривню агьамияты ва ону ёлларыны гьакъында да генг кюйде гьакълашыв юрюлдю. «ЖЭКА: Чистый город» деген масъалагъа байлавлу болуп Дагъыстан Республиканы охувчуларыны пайдалары учун компьютер оюнларыны ярышлары оьтгерилди. Шолай чаралар буса гележекде алгъа салынгъан ЖКХ тармакъдагъы масъалаланы ёрукълашдырывгъа къошумун этеген бажарывлу кадрланы танглавгъа ва оьр даражасы булангъы касбучуланы гьазирлемеге кёмек этежеги шекликни тувдурмай.

 


Гьалиге толу тергев етишмей


 


Гетген девюрде социалист жамиятыбызны оьсювюне болушлукъ этеген тергевлер гьали йимик кёп болмаса да, тек айлана якъдагъы низамны сакълавгъа жаваплы къурумлар оьз борчларына намуслу кюйде янаша эди. Шоланы арасында Халкъ контрол деген къурумну гьар коллективде, предприятиеде чалышыву да оьз ниъматларын бермей къоймай эди. Айтагъаным, пачалыкъны ва халкъны ихтиярларын, пайдаларын якълавда о заман бир къадар уьстюнлюклер къолда этилине болгъан. Шо гьакъда оьтген генгешде де аз буса да учу-къырыйы чыгъарылмай къалмады.



            Белгили болгъан кюйде, савлай Россияда чалышагъан жамият тергевлени оьтгереген къурумланы центрларыны умуми санаву гьалиге ерли 1500 тюгюл ёкъ. Генгешни жамын чыгъарагъанда ону ортакъчылары уьлкебизде гележекде жамият тергевлени санавун ва сан янын артдырывда оьз къошумун болдурмагъа токъташдылар.



Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля