Юзюм къайтарыв тамамлана


Къаягент район – республиканы юзюмчюлюк тармагъында уллу районларындан бириси. 2017-нчи йыл районну юзюмчюлери республикада жыйылгъан 137 минг тон татли емишни 30600 тоннасын алгъан. Юзюмчюк тармакъда 14 предприятие, фермерлер, далапчылар машгъул. Бу йыл оланы алдына оьтген йылдан эсе артыкъ тюшюм алмакъны масъаласы салынгъан. Шо кампанияны барышын билмек учун биз ра­йонну юрт хозяйство бёлюгюнде болдукъ.



Районну юзюм бавларында август айны артдагъы гюнлеринден тутуп, ишлер къыстав. Онгайлы гьава шартларындан пайдаланып, райондагъы пачалыкъ унитар предприятиелени, юрт хозяйство кооперативлени коллективлери, далапчылар, фермер хозяйстволаны башчылары бары гьаракатын сав иш йылны боюнда тер тёгюлюп оьсдюрюлген татли емишлени къысгъа болжалларда тас этивсюз къайтарывгъа бакъдыргъан.



Райондагъы 4064 гектар ердеги юзюмлюклени 3249 гектары тюшюм бере. Октябрни 1-не гьазирленген маълуматлагъа гёре, шоланы 3022 гектарындан 22770 тон юзюм чёпленген. Гьар гектардан орта гьисапда 75,4 центнер юзюм къайтарылгъан.





–Юзюмчюлюк тармакъда 8 пачалыкъ унитар предприятие ва 6 юрт хозяйство кооператив иш гёре, – дей юрт хозяйство бёлюкню башчысыны орунбасары Абдулбасир Къадиев. Бавланы дёртден уьч пайына шолар къуллукъ эте. Шо аз тюгюл. Бугюнге олар барысы да бирге алгъанда 2202 гектар ерде 13640 тон татли емиш жыймагъа бажаргъан. Тек гьар гектардан къайтарылгъан тюшюмню тенглешдирсек, фермерлени ва оьз хозяйстволарын юрютеген далапчыланы ишлери уллу хозяйстволаныкинден эсе къолай. Олар къуллукъ этеген 820 гектар бавларындан 9130 тон юзюм къайтаргъан.



Абдулбасир Абдурашитовични айтывуна гёре бу загьмат гьаракат фермерлер, далапчылар алда. Олар гьар гектардан орта гьисапда 120, 110 центнер тюшюм къайтаргъан. Предприятиелени натижалары осал, орта гьисапда алгъанда, 61,9 центнер болуп токътай. Хозяйстволаны арасында «Янгы Викъри» СПК (83,8ц.), «Каспий» ва «Кировский» ГУП-лар (79,5ц. ва 70,2ц.) юзюм жыйып, ярышда алда юрюй. Натижаларын алгъанда буса, «Кировский», «Каспий» ГУП-лар, «Янгы Викъри» юрт хозяйство кооператив алда. Бу хозяйстволаны гьарисинде 2500 – 3000 тон юзюм жыйылгъан. «Жавангент» СПК-ны, «Башлыгент», «Оьтемиш», «Къаягент» ГУП-ланы яхшы ишлери гьакъда да айтмагъа тийишли. Буланы бавларында да гьар гектардан орта гьисапда 65-70 центнер тюшюм алынгъан.



Юзюм къайтарыв кампания ювукъ арада тамамланажакъ. Октябрни 1-не 3022 гектар ерде юзюм къайтарылгъан, дагъы да 227 гектарны татли емишин къолгъа алмакъ муратда чаралар гёрюле. Шо гьакъда биз райондагъы уллу хозяйстволаны бириси «Къаягент» ГУП-ну директору Магьамматшакир Алибеков булан лакъыр этебиз.



– Алдагъы йыллар булан тенглешдиргенде, бу йылгъы тюшюмюбюз таза ва артыкъ, – дей директор. – Юзюм береген 348 гектарны 318 гектарында юзюм къайтарылгъан. Гьар гектардан орта гьисапда 63,1 центнер татли емиш чёпленген. Жыйылгъан юзюмню къадары 2005 тоннадан айлангъан. Шо алдагъы йылдагъысындан 215 тонгъа артыкъ. Санавлар дагъы да гётерилежек. Аллагь буюрса, гёз алгъа тутулгъан кюйде, ювукъ гюнлерде юзюм къайтарыв кампанияны тамамламагъа къастыбыз бар. Техника, адам гюч етише.



Предприятиени канторлары да чагъыр заводну ичинде ерлешген. Мундагъы юзюм ишлетеген цехге арт-артындан юзюм алып гелеген машинлени гёрюп, М.Н.Алибековгъа о гьакъда сорав бердим.





– Бизин чагъыр завод бекленгени бир нече йыллар бола, – дей директор. – Артдагъы эки-уьч йыл биз Къызлардагъы заводну ёлбашчыларыны тилевюне гёре, дыгъар байлап, олар булан бирге ювукъ арада ерлешген предприятиелер, фермерлер, далапчылар оьсдюрген 
юзюмню сатып алабыз ва юзюм цехибизде ишлетебиз. Предприятие учун къыставуллу гюнлерде шолай иш аз буса да хозяйствону экономикасына кёмек болуп токътай.



Директорну ойлары, тутгъан ёлу тюз. Булай иш, хозяйстводан къайры, райондагъы предприятиелер, фермерлер, далапчылар учун да пайдалы.



Районну юзюмчюлери юзюм къайтарыв кампанияны вакътисинде Къызлардагъы коньяк заводгъа 4470 тон, Избербашдагъы коньяк заводгъа 2793 тон, «Виски России» деген заводгъа 2146 тон юзюм тапшургъан.



Ишлер къурумлу юрюй, гюн са­йын алгъа бара. Тек, районну бары да юзюмчюлерин бир гьал талчыкъдыра. Шо да – кёп къыйын тёгюп сав йылны боюнда оьсдюрюлген татли емишлени багьасыны тёбенлиги. Юзюмчюлени къыйнайгъан масъаласы йыллар булан чечилмей. Не этсе де, кимге баш урса да, масъала еринде къалып тура.



Гьалиден 2 ай алда болгъан юзюмчюлени генгешинде бу йыл оьсдюрюлген юзюмню багьаларыны масъаласына да къаралгъан болгъан. Шонда юрт хозяйство ва сурсат министерлигини арачылыгъы булан юзюм оьсдюрювчюлени ва продукцияны сатып алагъан предприятиелени ёлбашчыларыны арасында болгъан сёйлевлеге гёре, татли емишни багьасын 20-22 манатгъа етишдирмек гёз алгъа тутулгъан болгъан. Тек татли емишни сатып алагъанлар бу гезик де сёзюнде табылмады. Сёйленген сёзлер еринде къалды.



Юзюмчюлюк – кёп маялар, тер тёгюп ишлевню талап этеген тармакъ. Сонг да, тарыкълы тармакъда минглер булан юртлу адамлар загьмат тёге. Районланы, республиканы бюджетине миллионлар булан гьар тюрлю налоглар тёлене. Шолар буса юрт хозяйство районланы экономикасын, юртлуланы социал-экономика шартларын гётеривде яхшы къошум бере. Оьсдюрюлген тюшюмню сакълама ва сонг сатывгъа чыгъармагъа имканлыкълар болдурулмайгъанлыкъ тувулунгъан гьалны, четимликлени башы деп ташдырып айтмагъа болабыз. Юзюмчюлени ойлары артдагъы бир нече йыллар шо масъаланы чечивге бакъдырылгъан. Бу жаваплы ишни ким бойнуна алмагъа герек? Масъала ювукъ арада чечилмесе, тюзлюк ра­йонларда аслу касбу гьисапланагъан юзюмчюлюк тармакъдагъы ишлер дагъы да къарывсуз болажагъына шек­лик этмеге тюшмей.



Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля