Къуш комплекс асувлу пайдаландырыла

Хасавюрт районда Дагъыстанны юрт хозяйство малларыны 15 проценти болдурула. Мунда чачыв майданлар 59376 гектар ерде ерлешген. Районда юрт хозяйство маллар болдурагъан 46 предприятие, 13 минг сабанчы ва 22819 оьз есликдеги хозяйство бар. Гьар йыл сайын гюзлюклени майданлары артдырыла. Бу къургъакъ йылда да чачылгъан 15320 гектар ерни гьар гектарындан 24 центнер тюшюм алынды.



2017-нчи йылны гьасиллерине гёре районда 8625,5 миллион манатгъа юрт хозяйство маллар болдурулгъан. Гёрсетилген план 105, 2 процентге толгъан.



Хасавюрт район юрт хозяйствода гёрсетген натижалары учун уьч йыл биринчи ерде бара. Бу йылгъы гьасиллер чыгъарылып битмеген, шону учун да оьтген йылны гьасиллери булан таныш этме сюемен. 2017-нчи йылда 62,5 минг тон ашлыкъ, 28,3 минг тон картоп, 109,3 минг тон яшылчалар, 7,3 минг тон гюлайлан, 5,8 минг тон юзюм ва шолай башгъа маллар болдурулгъан.



2017-нчи йылда 35,4 гектар ерге борла ва 108 гектар ерге буса емиш бавлар салынгъан. Бу йылгъы гьасиллер дагъы да артыкъ.



Шолай да, районда къушчулукъ тармакъ йылдан-йылгъа гёрмекли оьрлюк­леге гете. 15-нчи сентябрде Хасавюрт районгъа Дагъыстанны юрт хозяйство министерлигини ишлерин заманлыкъгъа кютеген Абдулмуслим Абдулмуслимов, ону биринчи орунбасары Адилхан Гьанакъаев, Дагъыстанны Халкъ Жыйыныны аграр политика комитетини председатели Асият Алиева, ветеринар комитетни председатели Вахмурат Къурчаев, Дагъыстан аграр университетни ректору Зайдин Жамболатов, министерликни бёлюклерини ёлбашчылары гелген эди. Оланы Ботаюртда Хасавюрт районну башчысы Жамболат Салавов къаршылады. Къонакълар аслу гьалда къушчулукъну гьалы булан таныш болма гелген эдилер. Шону учун да Ж.Салавов гелгенлени Ботаюртгъа элтмекни себеби де бар эди. Мунда Дагъыстанда инг де уллу ва гьалиги талаплагъа жавап береген, оьр технологиялы «Батыр – бройлер» деген къуш комплекс бар.



Жамболат Шапиевич къонакъланы да алып комплексден айланды. Къуш комплексни ёлбашчысы Аштар Батыров гьар бёлюк ишлейген кюйню айтып юрюдю. Бу комплексде 15,5 миллион жижек чыгъара­гъан инкубатор бар. Шолагъа йымырткъаны олар тыш пачалыкъдан алалар. Чыгъаргъан жижеклени уьч гюнден хас машинлери булан 2 минг чакъырым ариге элтип сатып болалар. Шолай этилме де этиле. Бары да ишлени компьютерлер эте. Шоланы ишлетеген адамлар тарыкълы курсланы оьтген. Шондан сонг комплексни янгы къайдада этилинген цехин ачывгъа ба­гъышлангъан шатлы чара оьтгерилди.





Хасавюрт районну башчысы Жамболат Салавов, шатлы чараны ача туруп, къушчулукъ тармакъ йыл сайын арта­гъанны ва тавукъ эт болдурув оьр даражагъа етишгенни айтды.



– Гьюрметли къонакълар! Сизге, шолай да, Дагъыстанны башчысы Владимир Васильевге, Дагъыстанны Гьукуматыны ишлерин заманлыкъгъа кютеген Артём Здуновгъа, шунда бугюн гелген Дагъыс­танны юрт хозяйство министрни ишлерин заманлыкъгъа кютеген Абдулмуслим Абдулмуслимовгъа къушчулукъ тармакъ артсын деп этеген гьаракатыгъыз учун районну халкъыны атындан саламларымны беремен.



Хасавюрт район юрт хозяйство ишлер булан машгъул. Артдагъы вакътиде башгъа тармакълар булан янаша къушчулукъгъа да тергев артгъан. Кёбюсю адамлар гиччирек буса да фермалар къуруп иш гёрелер. Демек, оланы иш булан таъмин этмек муратда тергевню артдырабыз. Адамланы иш булан таъмин этмек учун олагъа бары да кёмегибизни этебиз. Сюйсе ол уллу хозяйство болсун, сюйсе сабанчы яда оьз есликдеги хозяйство – биз олагъа кредитлер яда субсидиялар береген кюйлени табып, ишин якълайбыз. Натижада артдагъы 3 йылны ичинде жанланы санаву артды ва 1 миллион 105 мингге етишди. Шону булан бирге олар болдурагъан мал да артгъан. 2017-нчи йылда районда 12763 тон тавукъ эт ва 75,6 миллион йымырткъа алынгъан.



Мен айрыча «Батыр – бройлер» деген къушчулукъ комплексни гьакъында айтма сюемен. Ону ёлбашчысы Аштар Батыров оьзюню ойларын айтгъанда, администрация якълады ва тарыкъ болагъан чакъы ер де, имканлыкълар да берди. Арадан кёп заман да гетмеди, фаб­рик къуш комплексге айланды. Мунда уллу оьлчевлердеги ишлер этилинди, инкубация цехи ишлеме башлады, къуш биналар инг янгы кюйде гьазирленди, шонда оьсдюреген тавукъланы этин ишлетеген ва 50 тюрлю мал чыгъарагъан цехлер ачылды. Шо маллар районда чы нечик де, Россияны уллу шагьарларында да сатылма башлады.



Сёз ёругъуна гёре айтсам, бизин районда болдурулагъан тавукъ этни кёп янын «Батыр – бройлер» болдура. Олар оьзлер оьзлени ем булан таъмин эте. Комплексни янында сагьатда 10 минг тон ем этеген завод ачылгъан. 2017-нчи йылда янгы биналары да къурулду, тавукъ соягъан ва этин ишлетеген цех ачылды. Оьтген йылда Аштар Батыров эсгерилген ишлени этмек учун оьзюню янындан 160 миллион манат харжлады. Болдурулгъан малны сатмакъ учунгъу тюкенлеринде 40 адамгъа иш ер ачды.



Буланы даражасына етишмесе де, районда дагъы да уллу «Тотурбийкъала», «Хасавюрт», «Эндирей», «Вымпел – 2002» деген тавукъ фабрикалар ишлей, Шолай да, тавукъ болдурагъан 11 сабанчы хозяйство да бар.



– Хасавюрт район юрт хозяйство маллар болдурувда республикада биринчи ерде, – дей, сёйлей туруп, Дагъыстанны юрт хозяйство министрини ишлерин заманлыкъгъа кютеген Абдулмуслим Абдулмуслимов. – Мен районну башчысы Жамболат Салавовну эшитип таныма­гъанман, мен ону ишлери, гьар тармакъда етишген уьстюнлюклери булан таныйман. Бугюн биз къушчулукъ тармакъны гьалын билме гелгенбиз. Мен министр гьисапда Хасавюрт районгъа гелегеним биринчи гезик. Гьали ёлдашларым булан комплексни айланып чыкъдыкъ. Мен сизге айтайым, магъа бирев гелип, Ботаюртда шулай къуш комплекс бар деген буса, мен инанмажакъ эдим. Дагъыстанда чы нечик де, гьатта Темиркъазыкъ Кавказда да шулай комплекс ёкъ деп айтма сюемен. Мен Аштар Батыров булан алдан берли таныш эдим. Ол къушчулукъ булан машгъул экенни де биле эдим. Тек булай оьр даражада деп турмай эдим. Пачалыкъдан бир кепек де алмай шулай оьрлюкге етишмек – уллу даража. Бек сююндюм.



«Батыр – бройлер» – бизин гележегибиз. Мен тавукъ эт болдурувда Европа деп айтмайман, биз дюнья даражагъа чыкъгъанбыз. Бирдагъы бир затны да айтма сюемен. Мен алдындагъы йылларда делегация булан Австрияда ва Бельгияда болдум. Шо делегацияда бизин булан Аштар Батыров да бар эди. Ол австриялы бизнесменлер ва далапчылыкъ этегенлер булан лакъыр этеген кюйге къарап тамаша бола эдим. Гьали англадым, бу олар булан алдан берли таныш болгъан ва оланы иши йимик мунда да этме сююп айлангъан. Барыбыз да гёреген кюйде, мунда къолланагъан технология сав дюньяда да къоллана. Дагъыстанны оьсювюнде экономикасы алгъа гетген пачалыкъларда къолланагъан асувлу къуралланы, къайдаланы пайдаландырыв агьамиятлы.



– 50 йыллар алъякъда Дагъыстангъа 10 къуш комбинат болгъан, – деп башлады сёйлевюн Дагъыстан аграр университетини ректору Зайдин Жамболатов. – Гьали олар эсги болгъан. Заманны талапларына жавап бермей. Биз мунда гёрген кюйде, оьз есликдеги хозяйстволар гёрмекли уьс­тюнлюклеге етишген ва биз бугюн болгъан Ботаюртдагъы «Батыр – бройлерде» Дагъыс­танда биринчи болуп оьр технологиялы къуш комбинат къурулгъан. Дагъы да тамашасы, мунда йымырткъа ала, жижек сата, бир бёлюгюн оьзлер оьсдюре, сонг шону ишлетип, гьазир мал этип сата. Демек, булар алывчугъа тувра чыгъа. Буланы арасына алып сата­гъан арачы адам гирмей. Олай буса, болдурулгъан мал учуз бола. Бизин университетде къушчулукъ тармакъны юрютмек учун сынав болдурулгъан. Тарыкъ болса, бизден бола­гъан кёмекни этме гьазирбиз.



Ондан сонг сёйлегенлер де къушчулукъ тармакъны дагъы да артдырмакъ учун къайсы ёлну тангласа яхшы экенни ва пачалыкъны янындан кёмек болса, шо тармакъ юрт хозяйствода инг аслу тармакъ болмакъны гьакъында айтдылар.



Аштар Батыров оьзлени ишине шулай оьр багьа берген учун баракалла билдирди.



Адатлангъан кюйде, къызыл лента гесилди ва бары да къонакълар янгы цехни ичине гирдилер. Гелгенлер, тавукъ союлуп, гьазир мал болагъан кюйню барына да тергевлю къарадылар. Шонда бары да технология аз къол гюч булан кютюле.



Шондан сонг Хасавюрт районну маданият центрында Дагъыстанны бу боюндагъы районланы вакиллери булан къушчулукъну гележеги ва оьсювю гьакъда генгеш оьтгерилди. Генгешде де ёлугъагъан кемчиликлени ва юрт хозяйствода ишлейгенлеге пачалыкъны янындан тергев тарыкъны гьакъында айтылды. Къушчулукъ тармакъны оьсювюне тергев артса, гелим де къолай болажакъ, шону булан адамланы яшав гьалы да артажакъ.



Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля