Къайсы миллетни къагьруманыдыр?

Имам Шамил тувгъанлы арадан 220 йыл оьтдю. Огъар байлавлу бир нече чаралар да оьтгерилип тура.


Эл арада имамны келпетине бакъгъан якъда тергев осаллашгъаны гьис этиле. Неге деген сорав да тувулуна. Мени гьисабымда, шогъар бир нече себеплер бар. Уллу политиканы къоюп, оьзге янларын айтсакъ, артдагъы 25- 30 йылны ичинде Шамилни гьакъында айтылгъан бир янгы калима да арагъа чыкъмады. Белгисиз къалып турагъан архив кагъызланы тапгъанбыз, Шамил палан айтгъан, тюген этген эди деп, язагъанлар нече де болду. Тек шоланы гертилейген бир документ де аян этилмеди. Уьстевюне, Шамилге багъышлангъан, тизив безендирилген къалын-къалын китаплар арт-артындан чыкъма башлады. Авторлары Шамилни кёкге чююп, огъар этилеген макътавларда къайсыбыз озарбыз деген ярышгъа чыкъгъандай яза эди.


Гертисин айтса, къумукъланы арасында имамгъа танкъыт гёзден янашагъанлар аз тюгюл. Бизин миллетни вакиллери ­огъар не йимик айыплавлар сала? Биринчиси ва аслусу – ол бир нече къумукъ юртланы дагъытгъан, кёп адамны къыргъан ва халкъны гючюн пуч этген.


Адиллик учун эсгерме тюшедир – Шамил оьзюню имамлыкъ гьаракатын инг башлап тав юртланы тозувдан, бузувдан башлагъан. Тав авулланы жамиятлары ону ва ону мюритлерин аш-сув, къулач яйып къаршылай болгъан деген исбат этив толу кюйде ялгъан. Бир-бир юртларда Шамилни буйругъу булан савлай тайпа-тухумлар, яшы-юшуна ерли ёкълана болгъан. Имам языкъсыныв не зат экенни билмеген.


Бу ерде авар ханлыкъгъа башчылыкъ этме чакъырылгъан жюнгютейли Солтан-Агьмат-ханны агьлюсюню къысматын эсгерип къойса да таманлыкъ эте. Шамил гьатта ханны лап да гиччи уланы 11 йыллыкъ Булачны къызгъанмагъан, бийик ярдан бокъурайгъан Къойсувгъа атгъан.


Тек Шамилге янашагъан кюй башгъа масъаланы да тувдура. Бютюн милли-азат этивчю гьаракатгъа терс янашма башлап, шо бизин алгъа барывубузгъа тогъас болгъан деген ойгъа гелтире. Тюзюн айтгъанда, Дагъыстангъа уллу ва гиччи давлар башлап тюз бойлагъа геле болгъан. Сонг къанлы ёллар ва сокъмакълар булан тавлагъа етишген. Бизин халкъны белинден бир де хынжал чечилмеген. Къумукътюзде тавларда йимик душмангъа тогъас болуп токътардай табиат барулар да ёкъ. Къачан да елевчюлеге ачыкъ майданларда бетге-бет турма тюшген.


Кавказ давну заманларындагъы милли-азат этивчю гьаракатны имамланы эси-пусу да ёкъ вакътилерде къумукълар ва мычыгъышлар башлагъан ва башчылыкъ этип гелген. Бизге шону унутма ярамай. Ондан къайры, Шамилни янына чыгъып, орус асгерлеге къаршы ябушгъан хыйлы къумукълар да болгъан, нече-нечесини атлары данггъа айтылгъан. Оланы ярыкъ эсделигине немкъорай янашсакъ, дурус болуп битмес.


Озокъда, Шамил къоччакъ, гьакъыллы адам болгъан. Ол, гертиден де, дюнья оьлчевюндеги тарихи келпет. Амма ону яшавун бар кююнде, яхшы ва яман янларын эсгерип суратлама тюше. Балики, шо заман имам Шамил бары да миллетлени ортакъ къагьруманы болар.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля