Тарихлени тар ёлларында тас болмас учун



Дагъыстанны туризмге къарайгъан министерлиги тышдан гелегенлер учун чыгъарагъан ёл гёрсетивчю ренкли китапчаларда къумукъ ерлер булан байлавлу биргине-бир Сари-хумну аты эсгериле. Министерлик гьар йыл милли адатлагъа, халкъ саниятларына, маданиятына багъышлап оьтгерген чараларында да бир сама бизин юртланы атлары тутулмай.



Йыламагъан яшгъа эмчек берилмей деген кюйде, биз иннемей турсакъ, шо терс мердеш дагъы да хыйлы заман узатылып туражагъына шек де ёкъ. Мени гьисабымда, тувулунгъан гьалны тюзлемек учун, инг башлап районларыбызгъа сиптечилик гёрсетмеге тюшедир деп ойлашаман.



Халкъыбызны яшав-туруш мердешлери, оьтесиз бай маданияты, асрулар бою эте гелген асил ишлери тарихлени тар ёлларында тас болуп къалмасын учун, ерли гьакимиятны гьаракатына жамият къурумларыбыз да, гьатта миллетини гележеги учун жаны авруйгъан айрыча жагь адамлар да къуршалмагъа герек.



Бираз алларда «НТВ» телеканалдан тав бетлерде къой багъагъан дагъыстанлы бир къойчуну гьакъында гиччирек репортаж гёрсетилген эди. Ол кисе телефонундан Интернетге чыгъып, дуллу-дюньягъа оьзюню анадаш ерлерини гьакъында къужурлу кюйде хабарлай, суратлар, видеороликлер ерлешдире ва къонакълай чакъыра. Эки айны ичинде ону Инстаграммасындагъы сагьифасына 20 минг адам язылгъан. Шоланы тенг яртысы къойчу турагъан Кули районгъа къонакълай гелме сюегенин билдирген. Айтагъаным, сюйсе бир адам да байлавлукъну гьалиги электрон къайдаларындан пайдаланып, савлай министерлик этмейген ишни этип бола.



Туризм, турист дегенде, биз гьали де шо совет заманлардагъы англавларда турабызмы экен деп эсиме геле. Мен билсем, туризмни бугюн 30-дан да артыкъ къайдалары бар. Артдагъы вакътилерде айрокъда этнотуризм (ерли халкъланы адатлары, маданияты, яшав къайдалары, тили, тарихи ерлери ва эсделиклери булан таныш болув) гюч алып ва генг яйылып геле.



Шо якъдан хоншу Азербайжандан сынав ва уьлгю алмагъа яражакъ эди. Бютюндюнья турист къурум билдиреген кюйде, бу республикагъа тышдан ерли яшав ва маданият булан таныш болма гелген къонакъланы санаву алдагъы йыл булан тенглешдиргенде 46,1 процентге артгъан. Дагъы бир пачалыкъ да шолай натижалагъа етишип болмагъан. Бизин Дагъыстанны чы сёйлемей де къояман. Туризмге къарайгъан министерлик бар, тек туристлер онча гёрюнмей.



Туризмни бизин шартлагъа къыйышывлу бирдагъы бир къужурлу къайдасы бар. Огъар чагъыр яда юзюм туризм дей. Мисал учун, Грузияда гьар йыл юзюм къайтарылагъан вакътиде Ртвели (юзюм борла) деген байрам оьтгериле. Шо байрамгъа дюньяны гьар тюрлю ерлеринден эпсиз кёп туристлер жыйыла. Гелген къонакълар ерли бийивлер, йырлар, макъамлар булан таныш болагъандан къайры, юзюм гесивде де ортакъчылыкъ эте. Сав жумалар булан туристлер арив милли къайдада онгарылгъан гиччирек къонакъ уьйлерде туралар. Ерли къатынлар къонакъланы адатлы гюржю ашланы этмеге уьйретелер. Гелгенлени арасында яшлар бар буса, оланы да ялкъма къоймайлар. Олар булан бырынгъы гюржю оюнланы ойнайлар. Атгъа миндирип, башына папах да гийдирип, айланадагъы табиат гёзелликлени гёрсетелер.



Шолай, юзюм борланы яда салкъынны байрамлары оьзге пачалыкъларда да оьтгериле. Масала, Армениядагъы «Навсард», Болгариядагъы «Трифон Заризан», Франциядагъы «Божоле-Нуво», Англиядагъы «Альбан Элфед» деген байрамлагъа туристлер кёп сююп геле.



Бизин Къаягент районда да шолай байрамны мердешге айландырып, туристлени де чакъырып неге оьтгермеге ярамай? Туризм – район, айрыча агьлюлени бюджетин толумлашдырагъандан къайры, милли адатланы ва мердешлени даимликге дёнме къоймайгъан бир асувлу къайдасы.



Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля