Къытлыкъ нелер тувдурмай…


Школа чагъына етишмеген яшлары бар ата-аналар учун пачалыкъ янындан берилеген яшлар бавлары − бек онгайлы къуллукъ. Эртенден ахшам болгъунча ишге юрюйген агьлюлер буса яшлар бавуна айрокъда бек гьажатлыдыр. Тек шулай имканлыкъ булан гезигине гёре ата-аналар пайдаланып боламы яда болмаймы? Бу–башгъа масъала.



Бизин яшавубузну кёп тармакъларында йимик билим берив тармакъны янында яшлар бавларыны айланасында да коррупция кёпден берли «яшнайгъаны» биревге де янгылыкъ тюгюл. Айрокъда шагьарларда яшлар бавуна яшын бермеге бек четим. Кёбюсю гезиклерде урушбатсыз яда гьакимиятны оьр къуллукъларында ишлейген танышы-билиши болмаса бажарылмай эди десе де ярай. Гертилей де, яшлар бавуна гезик етишип, яшынгны бермек учун гезикде токътамагъан танышы-билиши яда акъчасы бар гишиден озуп, алгъа чыгъып болмай эдинг.



2014-нчю йылдан башлап бу тармакъда коррупцияны, урушбатчылыкъны алдын алмакъ учун «Электронный детский сад» деген къайда къурулду. Эсгерилген къайданы кёмеклиги булан, гертилей де, гезикде токътагъанлар урушбатсыз, гезигине гёре яшларын яшлар бавуна йиберме герек.



Бу къайда булан Дагъыстан Республиканы билим беривге ва илмугъа къарайгъан министерлигини сайтында яшын яшлар бавуна салмакъ учун гезикге токътамагъа да имканлыкъ яратылгъан. Шолай да, сайтда гезикде алдынгда нече адам бар, алгъа барамы, бармаймы, оьзюнг тергев этип де боласан. Амма булай онгайлыкълагъа да къарамайлы, бу тармакъда яхшы якъгъа алышынывлар бармы деген сорав арагъа чыгъа? Неге тюгюл де, электрон къайда ачылгъан сонг яшлар бавларыны ёлбашчылары «аста болса да», асталыкъ-усталыкъ булан дегенлей коррупцияны къоллама ёл табагъанлары гьали де кёп бар. Кёбюсю гезиклерде гьайлы ата-аналар яш тувгъандокъ дегенлей яшлар бавуна гезикге токътамагъа къаст эте. Тек кёбюсю яшлар бавунда низамгъа гёре яшгъа 3 йыл битегенге таба гезик етишмеге ва яшлар бавуна къабул этмеге герек буса да, бир тюрлю ёллар булан гезик артгъа барса тюгюл, алгъа бармай.



Ватандашланы гьар тюрлю себеплеге гёре инг башлап енгилликлер берилегенлери бар. Тек гьатта шолайлар да, гезикге яш тувгъандан берли токътагъан буса да, гезигибиз гелип битмей дей. Битеми дагъы, яшлар бавларыны ёлбашчылары «Электронный детский садны» низамын да бузуп, оьзлени пайдасына гёре, гезиксиз яшланы къабул эте буса? Шо саялы, гертилей де, гезиги гелмеге тарыкъ яшлар артда да къала. Ата-анасы дагъы амал этип болма­гъанда арачы табып, урушбат бермеге рази бола.



Бу йылны башында ДР-ни Башчысыны ва Гьукуматыны Админист­рациясыны коррупцияны масъалаларына къарайгъан управлениесини начальнигини заместители Алибек Алиев берген маълуматлагъа гёре, «Электронный детский сад» къурулгъан 2014-нчю йылдан башлап, артдагъы 4 йылны ичинде ата-аналаны арзаларына гёре Магьачкъала шагьардагъы 40 яшлар бавларында тергевлер этилген. Шоланы барында да яшланы къабул этивде ДР-ни билим беривге ва маълуматлагъа къарайгъан министерлиги салгъан низам бузулгъан.



Яшлар бавуна къабул этилген яшланы санаву «Электронный детский садгъа» гьисапгъа алынгъан кюйде болмагъа герек буса да, гьакъыкъатда 14 яшлар бавуна 228 яш низамны бузагъан кюйде къабул этилген. Шолай да, «Электронный детский садгъа» гьисапгъа алынгъан 192 яш яшлар бавларыны ёлбашчыларыны буйругъу булан гезиксиз алынгъан. Булай низамсызлыкълар, эсгерип йиберсе, дагъы да кёп бар. Шолайлыкъда, гезикли де, гезиксиз де яшланы къабул этегенликни себебинден яшлар бавларында гьар группада 23-35 гиччипав бола. Оьтгерилген тергевлени натижасында яшлар бавларында 143 яш нормадан артыкъ болуп къабул этилгени де аян болгъан. Булай гьал да яшлар бавларында урушбатчылыкъ юрюлегенни бирдагъы да исбатлай.



Озокъда, булай узун гезиклер ва урушбатчылыкъ барлыгъыны бирдагъы да себеби шагьарларда яшлар бавлары етишмейгенлигинден гьасил бола. Шагьарлар йыл сайын оьссе де,   муниципал яшлар бавлары къурулмай. Амма шагьарны ичинде яшланы гьакъ булан къабул этеген яшлар бавлары нечакъы сюйсенг де бар. Ата-аналар башгъа имканлыкълары ёкълугъуна гёре, бир айгъа 5 мингден 15 мингге ерли харж тёлеп, яшларын коммерция яшлар бавларына бермеге борчлу бола. Озокъда, муниципал яшлар бавлары халкъны гьажатына гёре берилген арзалагъа гёре къурула болгъан буса, гьар заман ата-аналар булай талчыкълы гьалгъа тюшмес эди. Далаплы адамлар шагьарланы ичинде оьзлени яшлар бавларыны бир нече филиалларын ачып, къуллукъчуларына гьакъ да тёлеп, яшлагъа муниципал яшлар бавларындан артда къалмай, дагъы артыкъ ва яхшы да этип аш да берип бола.



Муна яшлар бавларында да коррупция ва урушбатчылыкъ юрюлегени инг башлап яшлар бавлары етишмейгенлигинден ва гьар тюрлю къурумланы ёлбашчылары коррупциягъа ёл берегенини себебинден гьасил бола. Шагьарларда яшлар бавларыны къытлыгъы болмагъан буса, биринден-бири алдынлыкъ этип, ата-аналар яшын къабул этсин учун урушбат берип чабып айланмас эди.



Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля