Гьюсейн Адилов: «Къоркъмасовну юбилейин къурумлу оьтгерме къаст этебиз»

  


Жалалутдин Къоркъмасов белгили жамият-политика чалышывчу гьисапда Дагъыстан Республиканы оьсювюн болдурувда, ону пачалыкълыгъын мекенлешдиривде уллу къошум этген адам. Ону ёлбашчылыгъы булан Дагъыстанны биринчи конституциясы къурулгъан ва къабул этилген.



Узакъ къалмай республика оьлчевде Къоркъмасовну 140 йыллыгъына багъыш­лангъан юбилей ахшамы оьтгерилежек. Шогъар байлавлу болуп мен бир-нече гюн алда Къоркъмасовну атындагъы фондну ёлбашчысы Гьюсен Адилов булан ёлугъуп гележек байрам чараланы гьа­къында лакъыр этдик. Шо лакъырлашыв сизин тергевюгюзге де бериле.


– Гьюсейн Юсупович, белгили жамият чалышывчу Жалалутдин Къоркъмасовну юбилейине багъышлангъан байрам чаралар къачан ва къайда оьтгерилме гёз алгъа тутулгъан?



– Байрам чаралар октябрь айны 27-синде Магьачкъала шагьарда Орус театрны уллу залында оьтгерилежек. Гьазирлик юрюлюп тура. Бешинчи майда о гьакъда Республиканы алдагъы Башчысыны указы да чыкъды. Республика оьлчевде оьтгерилежек. Регионланы башчыларын да къуршап, мекенли кюйде гьазирленген юбилей ахшамы Къоркъмасовну тарихи эсделигине бирдагъы керен гьюрмет этилегенни гёрсетежек деп эсиме геле.


– Къоркъмасовну тарихи эсделигине, ону юбилейин оьтгерив масалалагъа республиканы гьакимлерини янындан тийишли агьамият берилеми?



– Бериле. Къурум комитет де къурулгъан, гьазирлик иш юрюлюп тура.


Жалалутдин Къоркъмасов белгили пачалыкъ ва жамият чалышывчу, 1931-нчи йылдан 1937-нчи йыл болгъунча Москва шагьарда оьр къуллукъларда да ишлеген. Дагъыстан Республиканы да инг гёрмекли гьукумат ёлбашчыларыны бириси деп санала.


Ол Республикада билим берив, савлукъ сакълав тармакъланы да ёкъ ерден аякъгъа тургъузгъан деп айтма ярай. Экономиканы, промышленностну оьсювюне кюрчю салгъан. Октябрь революцияны атындагъы татавулну къазывну аслу ишлери де Къоркъмасовну гьаракаты ва ёлбашчылыгъы булан яшавгъа чыгъарылгъан. Ол оьзюню оьмюрюн халкъны яшавун яхшылашдырмакъ мурат булан оьтгерген.


Огъар Магьачкъала шагьарда памятник салма да тезден заман болгъан. Инг къыйынлы йылларда республиканы оьр гьакими болуп ишлеген. Ону абуру рес­публикадан тышда да уллу болгъанны гьакъында кёп заман сёйлемеге бола.


– Жалалутдин Къоркъмасовну жамият -политика чалышывчу гьаракаты, ону къысматы гьали де ерине етишип ахтарылмагъандыр деп эсиме геле, сен нечик ойлашасан?



– Дагъыстан Республикадагъы, Москва­дагъы, алдагъы Совет Союзуну оьзге республикаларындагъы архивлерде ону кёп кагъызлары, материаллары бар. Оланы бирлери гьали де аян этилмей тура. Уллу иш даражада гёрмекли пачалыкъ чалышывчу болгъан.



– Тарихи ахтарывлар юрютюп Ж. Къоркъмасовну гьакъындагъы маълуматланы жыйып, ону эсделигине аслам къошум этгенлени атларын да эсгере­йик…



– Биринчиси – ону уланыны уланы Анатолий Къоркъмасов. Ол Москвада яшай ва кёп иш этип тура. Къоркъмасовну яшав ёлларын, гьакимият къуллукълардагъы гьаракатлы чалышывун ахтарып, бек бай ва гёрмекли яшав ёлун ахтарывда къошум этгенлени арасында Дагъыстанны халкъ язывчусу Магьамматсолтан Ягьияевни, алим-этнолог Камил Алиевни, профессор Магьаммат Абдуллаевни, ахтарывчу Гьажикъурбан Къакъагьасановну атларын эсгерме тарыкъ. «Ёлдаш» газетде де кёп макъалалар чыкъгъан ону гьакъында, чыгъып да тура.



Ж. Къоркъмасовну 130 йыллыгъы да республикада къурумлу оьтдю. Россияны илмулар академиясыны Дагъыстан илму центры хас конференция оьтгерди. Онда Буйнакск, Къарабудагъгент, Хасавюрт, Хумторкъали, Къаягент районлардан, Магьачкъала шагьардан гелгенлер ортакъчылыкъ этди. Фондну къасты булан эки уллу китап чыгъардыкъ. Бу йылны сентябр айыны 21-нде Ленингентдеги гимназияда охув ожакъны директору Чакар Межитованы ва дарс беривчю Зарема Жанхуватованы гьаракаты булан охувчуланы конференциясы да оьтгерилди. Онда да кёп адам ортакъчылыкъ этди. Къоркъмаскъала, Къарабудагъгент, Агъа­чавул юртлардан, Буйнакск, Хасавюрт шагьарлардан охувчу яшлар да гелген эди.   


  

– Къоркъмасовну атындагъы фондгъа харж янындан кёмек этегенлер бармы?



– Бар, тек бизин умутларыбызгъа гёре кёмек этегенлер аз. Мен о гьакъда гьали кант этме сюймеймен. Бир-эки сёз айтма ярай. Биз Магьачкъаладагъы университет майданны ягъасында Жалалутдин Къоркъмасовгъа памятник ачма сюебиз. Кюрчю ташы да гьазир. Огъар 6 миллионгъа ювукъ харж тарыкъ. Бугюнге ерли тарыкъ чакъы харж жыйылып битмеген. Пачалыкъдан кёмек болмаса, адамлардан онча акъчаны жыйма къыйын. Къумукъ халкъны тарихине къошум этме сюегенлер бизин англар деп эсиме геле. Нечик алай да, умутларыбызгъа етишме хыял этебиз.


СУРАТДА: Къоркъмасовну атындагъы Фондну ёлбашчысы Гьюсейн Адилов.


Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля