Зарема Къурбанова: «Докторда ананы юреги, тиштайпаны къоллары, арсланны гючю болмагъа герек»

   

Пятница, 27.04.2018г. — «ЁЛДАШ».


– Зарема Вахаевна, сиз доктор касбуну сайламакълыкъгъа не себеп болду?


– Биринчи себеби – мен докторланы агьлюсюнде тувгъаным ва оьсгеним. Мени анам Халжат Загьировна, янгыз Хасавюртгъа ва районгъа тюгюл, савлай Дагъыстангъа белгили акушер-гинеколог эди. Атам – белгили тиш доктор. Шолай агьлюде оьсген сонг, башгъа касбуну сайлама боламы? Тюзюн айтсам, мен тарихге ва тыш тиллеге гьасирет эдим. Сайлама тюшгенде буса, доктор касбуну тангладым.

– Охуйгъан йылларыгъызда не йимик къыйынлыкълагъа ёлукъдугъуз?


– Адам оьзюню ишине сююп, намуслу кюйде янаша буса, озокъда, тынч болмай. Оьзюнгню къыйнамай, баш алдатып юрюмекден тынч не бар? Биз буса билим алмагъа сюе эдик. Гечелер геч болгъунча дарслар этип, эртен тангда туруп охугъаныбызны такрарлап, сонг ахшам болгъунча дегенлей дарсларда олтуруп охудукъ.

– Сиз ишлемеге реанимация бёлюкде башлагъансыз. Онда буса инг де авур аврувланы бакъмагъа тюше…


– Тюз. Тек мен охуйгъан йылларымда Хасавюртдагъы больницаны хирургия бёлюгюнде практикагъа юрюдюм. Шонда магъа касбумну сырларына тюшюнме кёмеклешген Миндат Жамаловични ва Шапи Зиявовични атларын айрыча эсгермеге сюемен. Мен оланы алдында башымны иемен. Сонг да, докторлар студентлени ишге янашывун гёргендокъ, оланы даражасын, муратларын англайлар. Уьйренмеге сююп айланагъанлары да бола, гёргенни алмайгъанлары да ёлугъа. Бизин уьйретеген докторланы бизге янашыву да шондан гьасил бола. Мен Хасавюртдагъы больницада алгъан сынав гележек ишимни кюрчюсю болду деп айтмагъа ярай. Къолубуздан тутуп дегенлей операция этеген залгъа ги­йирип, гьар-бир затны англатып, гьатта юреклерибиздеги тартыныв гьислени тайдыргъан муаллимлерибизге мен гьар даим де баракалла билдиремен.

– Биринчи операцияны къачан этдигиз?


– Гиччи операцияланы – ярылгъан ерлени тигип, иринленген ерлени ярып, тазалап, мен эртеден башладым. Яшлагъа операция этеген бёлюкде мени насигьатчым Магьаммат Идрисович Расулов магъа ишимде кёп кёмек этди.


Оьзбашыма буса субординатураны 6-нчы курсунда охуйгъанда сокъуричекге профессор Далгьатны кафедрасында операция этгенмен.

– Къоркъа болгъансыздыр?


– Адамгъа сен кёмек этип болагъанынгны англагъанда къаркъарангдагъы къоркъув тайып чы къала. Тек операциягъа барагъанда, оьзюнгню самолётну биринчи учурагъан лётчик йимик гьис этесен.

– Зарема Вахаевна, сиз докторлукъ диссертациягъызны якълагъансыз. О нечик къыйын иш экени англашыла. Сизге агьлюгюзню янындан пуршав болдуму?


–Пуршав чу нечик де болмады, гьатта агьлюм мени англап, кёмек къолун узатмагъан буса, бугюнгю уьстюнлюклериме етишме де етишмес эдим деп эсиме геле. Биз бирче охугъанбыз, бирче диссертацияланы якълагъанбыз. Демек, мен гьар даим де аркъа таявум барны гьис этемен. Магъа йимик агьлюдеги «докторлукъ» таъсир этгенми, билмеймен, къызым да шо касбуну танглап, медицина университетни битдирип, кандидат диссертацияны уьстюнде ишлеп тура.


– Сиз нечик ойлашасыз, сизин ишигизде биринчи ерде не болма герек?


– Янгыз бизин ишибизде тюгюл, гьар ишде де биринчи ерде адамлыкъ болмагъа герек деп эсиме геле. Не ерде де, не заманда да адам асил адам къылыгъы булан болма герек. Докторлагъа буса айрыча таза, намуслу болмагъа тюше. Антон Чехов да айтгъанлай: «Адамны бары да заты арив болмагъа герек: юреги де, опурагъы да, ойлары да».


Дагъы да бизин гьакъыбызда: «Докторда ананы юреги, тиштайпаны къоллары, арсланны гючю болмагъа герек», – деп де айтыла.

– Зарема Вахаевна, артдагъы йылларда компьютерлер, тюрлю-тюрлю янгы аппаратлар булан адамланы аврувларын аян этмеге бажарыла. Сизге шо янгылыкълардан шайлы кёмек болгъандыр?


– Озокъда, компьютерлени кёмеги булан адамны санларыны инг де теренинде ерлешген аврувланы тапмагъа бола. Тек доктор шону оьзю де ичинден сезип, тюшюнюп билмеге герек. Айтма сюегеним, янгылыкълагъа гьюрмет булан янашсакъ да, башыбызны тас этме тюшмей. Нечакъы гючлю аппарат да адамны ерин тутуп болмай.

– Аврувгъа кёмек этип болмайгъан гезиклер ёлугъамы?


– Сени уьстюнге гелеген аврувгъа кёмек этип болмайгъанынгны англамакъдан къыйын зат ёкъ. Ана авлетине кёмек этип болмай буса, нечик болмагъа герек? Неге тюгюл, доктор, эргиши болсун, къатынгиши болсун, аврувлагъа авлетине йимик янаша. Эргиши докторну юреги къатынгиши врачны юрегинден эсе йымышакъ бола. Олар талчыгъагъанын яшырса да, юрегинден бек къыйналалар. Кёмек этип болмайгъан аврувланы биз къаравсуз къоймайбыз. Башгъа больницагъа онгарып, таныш докторлар булан гьакълашып, аврувну гьалын енгиллешдирмеге ёллар табабыз.

– Къыйын болгъанда, сизге не кёмек эте?


– Гьар-бир янындан да магъа шолай гезиклерде къурдашларым, иш ёлдашларым кёмек эте.

 

– Сиз нечик ойлашасыз, насип деген недир?


– Гьар адам насипни оьзтёрече англай. Мен ойлашагъан кюйде, биз насипни гьар мюгьлетде сезмеге герекбиз. Эртен гюнешни ярыгъындан, явагъан янгурну тавушундан, чечеклени атир ийисинден сююнюп болмакъ да – насип. Уллу насип шолай гиччи-гиччи насиплерден жыйыла деп эсиме геле. Бизге, врачлагъа буса, аврувларыбыз къолай болмакълыгъы – уллу насип.

– Зарема Вахаевна, бизин охувчуларыбызгъа не йимик насигьатлар айтар эдигиз?


– Мен хирург гьисапда охувчулагъа аврумагъыз, сав болугъуз, бар болугъуз деп ёрап, докторланы да авруп танымай, къурдаш болуп таныгъыз деп айтма сюер эдим.

 БИЗИН МАЪЛУМАТ:

Зарема Вахаевна Къурбанова Хасавюртда тувгъан ва оьсген. Шагьардагъы 1 номерли школаны битдиргенден сонг, Дагъыстан пачалыкъ медицина институтда охувун давам этген. 1979-нчу йылда Хасав­юртдагъы больницаны реанимация бёлюгюнде загьмат ёлун башлагъан. 1982-нчи йылда клиника ординатурада охугъан сонг, Магьачкъаладагъы умуми, сонг буса факультатив хирургияны кафедрасында ишлеген. 1997-нчи йылда «Бавур ва оьт аврувланы масъалалары» деген темагъа кандитат, 2000-нчи йылда буса докторлукъ диссертацияланы якълагъан.


Буссагьатгъы вакътиде Дагъыстан медакадемияны темир ёл больницасыны кюрчюсюнде ачылгъан факультет хирургиясында ишлеп тура. Агьлюде бир къызны анасы.

Гёгюрчюн АТАЕВА.

СУРАТларДА: Зарема Къурбанова; Зарема Вахаевна грозный шагьардагъы онкоцентрдагъы касбу ёлдашлары булан.



Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля