Мариям Гьюсейнова: «Мен спортгъа заманлыкъгъа гелмегенмен»


Тутушуп ябушув булан машгъул таргъулу къызны уьстюнлюклери


Мариям Гьюсейнова – Таргъу юртдагъы 19 номерли орта школаны 10-нчу класыны охувчу къызы. Олимпия оюнланы чемпиону Абдулрашит Садулаевни атындагъы спорт школагъа юрюп, ол спортну гьар тюрлю ябушув журалары булан машгъул болуп, оьмюрюне гёре яш адам болса да, оьзюню гьаракатындан тенглилери уьлгю алардай мекенли оьрлюклеге етишген. Бугюнлеге ерли ябушув халчада гёрсетген гьюнерлени айланасында ону булан ёлугъуп этген лакъырлашывумну гьали охувчуланы тергевюне беремен.


– Мариям, мен билеген кюйде, бизин газетге гьалиге ерли сен бир де баянлыкъ бермегенсен. Шо саялы лакъырлашывну лап башында оьзюнг тувуп оьсген агьлюню гьакъында айтсанг умпагьатлы болар деп эсиме геле.



– Айтайым. Гертилей де, бу «Ёлдашгъа» береген мени биринчи баянлыгъым болажакъ. Мен бизин уьлкени лап йыракъ шагьарларына авур юклер ташыв булан машгъул болуп гелген Рамазанны агьлюсюнде 2003-нчю йылда тувгъанман. Анам Къызбийке де оьзюню жанындан да артыкъ гёреген оьзюню авлетлерин – къызларын тарбиялавгъа белсенип, мен билегенли, уьй къуллукъгъа байланып гелген. Биз дёрт къызардаш барбыз. Оланы арасында эгиз ёлдашым Нюриян булан биз – лап да гиччилерибиз. Шо саялы болмагъа да ярай, агьлюде бизге артыкъ тергев берилегенин гьар заманда да айрыча гьис этгенбиз. Башлапгъы вакътилерде ол спортну ябушув журалары булан машгъул болмагъа, тогъатартмакъ учун халчагъа чыкъмагъа къастлы экенибизни ошатмай, оьзюню разилигин билдирмей турду. Бизин насибибизге, сонггъа таба ол тилевюбюзню гери урмай, биз спортзалгъа юрюйгенге къаршылыкъ этмейген болду. Шо да англашылмай тюгюл.



Нечик де, къызъяшлар спорт булан машгъул болагъанын бизде, къумукъланы арасында, къабул этегенлер кёп тюгюлдюр. Биз, къызъяшлар, бек саламат турмагъа, гьар даим де заманын уьй къуллукъгъа байланып йибермеге тюше деп гьисап этиле. Тек, инаныгъыз, спорт булан машгъул болуп гелегеним, чыныкъдырса тюгюл, мени къылыкъ-хасиятымны камилликге элтивюне, гьар тюрлю уьй къуллукъланы кютюп, анама кёмекге къол ялгъамагъа магъа бир де пуршавлукъ этмей. Биревюлейине, спорт мени низамгъа да, заманны аяп харжламагъа да уьйретген деп айтмагъа боламан. Мен къайда, не ерде болсам да, халкъ арада, эл арада спортчудан алдын мен къызъяш экенимни эсде сакълайман.


– Аслу гьалда къызъяшлар дерзини, ашбазны ва шолагъа ошагъан оьзге касбулагъа гьасирет бола. Сен, Мариям, эгиз къызардашынг булан бирче спортну ябушув журалары булан нечик иштагьланып къалдынг дагъы?



– Биз спортну ябушув журасы булан машгъул болмагъа 12 йыллыкъ чагъыбызда башла­гъанбыз. Мени атама къардаш тиеген Россияны ат къазангъан тренери Элмира Шарапутдиновна Магьамматованы тилевюн къабул этип, биринчилей спортзалгъа гелгениме де гьалиге ерли бир де гьёкюнмеймен. Эки де эгиз къызардаш тынчтурмас, чарчымлы къызъяшлар болуп оьсегенни эс этип болмагъа ярай, оьзюбюзге 9-10 йыллар битегенде алдында тарбиялана­гъан спортчулар булан бирче ол бизин биринчилей жыйымлагъа алып баргъаны бугюн йимик эсимде. Бугюнлерде буса ол бизин янгыз ябушув къайдалагъа тюгюл, чыдамлыкъгъа да, къы­йынлыкъланы енгмеге де уьйрете. Ону ёлбашчылыгъы булан кёп санавдагъы ярышларда ортакъчылыкъ этип, биз бугюнлеге бир тюрлю оьрлюклеге етишмеге болгъанбыз. Оьзюмню гьакъымда айтсам, гьар тюрлю даражаларда оьтгерилеген ярышларда ортакъчылыкъ эте туруп, яхшы сынав 
топлагъанман деп де эсиме геле. Спортда буса оьзлюгюнден уьстюнлюклеге етишмеге бажарылмай. Усталыкъны артдырмакъ учун гьар гюн дегенлей ишлемеге тюше. Дагъы ёгъесе спортда алгъа салынгъан муратгъа етишмеге къыйын. Айрокъда ярышланы алдында бир де яллыкъ билмей гьазирлик тренировкалар гёрюп турмагъа тарыкъ бола. Бизин булан спортзалгъа юрюп, тутушуп ябушувну сырларына уьйренеген къызланы бирлери чыдамай гетип къалагъаны шо спортну къыйын журасы экенин исбатлайдыр деп де эсиме геле.


– Мариям, сен оьзюнг биринчилей ортакъчылыкъ этген ярышлар эсингде къалгъанмы?



– Биринчилей оьзюм ортакъчылыкъ этген ярышлар 2015-нчи йылда Краснодар шагьарда оьтгерилген турнир болду. Эсгерилген шо ярышлар не даражада оьтгерилген турнир экенин гьали айтмагъа болмайман. Тек шону барышында экинчи ерге ес болуп къайтгъаным эсимде.


– Шо турнирден сонг сен спортда гьалиге ерли не йимик гёрмекли оьрлюклеге етишгенсен?



– 2016-нчы йылда Россияны спортуну ат къазангъан устасы Елена Егошинаны савгъатларына ес болмакъ учун, 2017-нчи йылда Темиркъазыкъ-Кавказ федерал округунда биринчиликни алмакъ учун юрюлген ярышларда, Европаны чемпиону Елкан Тадеевни эсделигине оьтгерилген бютюнроссия турнирде алдынлы ерлеге ес болгъанымны инг гёрмекли уьстюнлюклеримни гьисабына къошмагъа ярай.



Янгыз бу йылны гьакъында айтгъанда буса, Москва шагьарда биринчиликни алмакъ учунгъу ярышларда уьчюнчю, олай да Чебаксары шагьарда 16 йыл битмеген къызланы арасында биринчиликни алмакъ учунгъу ярышларда 2-нчи, Россияны спортуну ат къазангъан устасы Анна Шамованы савгъатларына лайыкълы болмакъ учун бютюнроссия турниринде 1-нчи ер къазангъаным да шолай уьстюнлюклерим гьисаплана. Ювукъда, ачыкълашдырып айтгъанда, ноябр айны 6-7-синде, Выборг шагьарда тутушуп ябушувдан къызъяшланы арасында юрюлген бютюнроссия ярышларда мен 3-нчю ерни къазанып къайтдым. Оьзюм ортакъчылыкъ этеген гьар ярышда да мен гючюм чатагъан кюйде къастымны болдураман. Шоланы барышында янгыз алдынлы ерлеге лайыкълы болагъаным да шогъар шагьатлыкъ этедир.


– Лап артда ортакъчылыкъ этген ярышларда оьзюнг юрютген тогъатартывлар сени учун нечик оьтдю?



– Шонда мен ябушув халчагъа бир керен тюгюл чыкъмадым. Дейгеним, биринчи, ярышланы финал тиретине чыкъмакъ учун юрюлеген тогъатартывда оьзюм кепсизге гёре ортакъчылыкъ этмей къалдым. Шо саялы магъа эсгерилген ярышларда уьчюнчю ерге ес болмакъ учун юрюлеген сынавлардан оьтмеге тюшдю. Тренеримни насигьатларына да тынглап, шоланы гьисапгъа да алып, бары да бажарывлугъумну къоллап, къаст да этип, шо тогъатартывда уьст гелдим. Неге тюгюл, ярышлардан бошуна къайтмагъа сюймей эдим.


– Оьзюнгню эгиз къызардашынг Нюриян булан ярышланы барышында ябушув халчада бир сама тогъатартмагъа тюшгенми?



– Россияны спортуну ат къазангъан устасы Елена Егошинаны савгъатларына ес болмакъ учун оьтгерилген ярышланы финал тиретинде биринчи ерге ес болмакъ учун ону булан тогъа­тартмагъа тюшдю. Шо заман Нюриян уьст гелип, мен экинчи ерде къалгъан эдим. Гьали ол гьижап гийип юрюйгенге, ябушувну тутушуп журасын сагъына буса да, янгыз дзюдо булан машгъул.


– Мариям, спортну тутушуп ябушув журасы булан машгъул болагъангъа къардашларынг, бир класда билим алагъан уланъяшлар нечик янаша?



– Билемисиз, мен бир заманда да къардашларым айтагъан сёзлени тергевсюз къоймайман. Оланы пикрусу мени учун бек агьамиятлы. Олар башлапгъы вакътилерде мен тутушуп ябушув булан машгъул экенимни ошатмай да турду. Къызъяшгъа спорт, айрыча тутушуп ябушув булан машгъул болмагъа тюшмей деп айтагъанлары да болду. Спорт мени 
яшавумну болмаса ярамайгъан бир аламаты, маънасы болуп битгенин англап болмагъа ярай, сонггъа таба рази болуп къалдылар.


–Спорт булан машгъул болагъанынг сагъа билим алмагъа пуршав этмейми? Дагъы да сен нени булан иштагьланасан? Бош заманынгны нечик йибересен?



–Тутушуп ябушув булан машгъул экеним охувума бир де пуршав этмей. Школада дарс береген муаллимлерим де магъа лайыкълы кюйде янаша. Спорт булан машгъул болагъаным буса, оьрде де айтып гетгеним йимик, мени гьар не ишге де жаваплы янашмагъа уьйретген деп де эсиме геле. Тек спортзалда гьар гюн эки-уьч сагьат йиберегениме гёре, нечакъы сюйсем де, чебер китаплар охумагъа мени заманым къалмай. Школадан къайтгъан сонг тренировкалагъа гетгинчеге уьйде гьар тюрлю ишлени кютювге аз буса да заман табаман.



Сонг да, тутушуп ябушувдан къайры да, спортну дзюдо, авур атлетика журалары булан, олай да регби оюн булан машгъулман. Спортну эсгерилген жураларындан оьтгерилген ярышларда да алдынлы ерлени де алгъанман. Регби оюндан оьтгерилеген турнирде де ортакъчылыкъ этгенмен.


– Оьзюнг булан тогъатартагъан къызъяшлар булан оьтгерилеген ярышлардан сонг таныш болуп, къурдашлыкъ юрютюп къатнаймысан?



– Озокъда. Мени булан ябушув халчагъа чыгъажакъ къызъяшлар булан тогъатартывланы алдында да, шолардан сонг да къатнайман. Ябушув халчада биз тогъатартгъан булан, бир-биревге ачув, оьчлюк тутуп юрюмейбиз. Спортчу къызланы арасында мени къурдашларым айрада кёп. Мен олар булан бизин учун оьтгерилеген жы­йымларда ёлугъаман. Булай да, гьалиги заманда байлавлукъ юрютмеге шартлар яратылгъан девюрде, олар булан къатнамакъ учун байлавлукъну имканлыкъларындан да пайдаланаман.


– Спорт булан машгъул болагъан гьар ким де, айрыча къызъяшлар, сен гьисап этеген кюйде, не йимик къылыкъ-хасиятлы болмагъа герек?



– Мен гьисап этеген кюйде, спорт булан машгъул болса да, болмаса да, гьар кимге де инг алда саламат болмагъа тарыкъ. Янгыз оьзюню гьайын этип айланмакъ да кёбюсю гезиклерде тюз болуп чыкъмай. Нечик де, оьзюню атына этилеген макътав сёзлерден де гьар адамгъа тюз гьасил чыгъармагъа уьйренмеге тюше. Яннавурундагъы адамлагъа да рагьмулу янашмагъа тарыкъ. Ярышланы вакътисинде къаркъарасыны къуваты-гючю артыкъ тогъатартывну натижасында белгили бола буса, гьар не масъаланы да яшавда гюч сынав булан чечювню яны тюгюлмен. Сонг да, тутушуп ябушув булан аслу гьалда уланъяшлар машгъул болуп гелсе де, то­гъатартмагъа ябушув халчагъа чыгъагъан къызъяшлар оьзлени айтагъан сёзю де, яшавда оьз­лени тутагъан кюю де, гьатта гиеген опурагъы да оланыкине ошап къалардан сакъланмагъа тарыкъ.


– Ювукъ вакътини ичинде сен дагъы да къайсы ярышларда ортакъчылыкъ этежексен?



–Бираздан Санкт-Петербург шагьарда Олимпия оюнланы чемпиону Наталья Воробьёваны савгъатларына ес болмакъ учун къатынгишилени арасында бютюнроссия турнир оьтгерилежек. Шо ярышларда ортакъчылыкъ этмеге де умут этемен ва шоланы барышында алдынлы ерге ес болажагъыма да инанаман.


– Мариям, спорт булан гележекде де оьзюнгню яшавунгну байламагъа хыял этемисен?



– Озокъда. Тюзюн айтсам, мен спортгъа заманлыкъгъа гелмегенмен. Гележекде мен, Аллагь буюрса, дюньяны чемпиону болмагъа умут этемен. Шондан сонг да, Дагъыстан пачалыкъ педагогика университетни физкультура дарсланы муаллимлерин гьазирлейген факультетине охумагъа тюшюп билим алмагъа хыялым бар. Аллагь буюрса, яшланы массажистини касбусуна да ес болажакъман.


– Кёп савбол, Мариям. Янгыз спортда тюгюл, яшавунгда да гёз алгъа тутгъан бары да асил муратларынга етишмеге сагъа насип болсун.



– Сиз де савболугъуз!



Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля