Руслан Маматаев: «Адамланы савлугъуну гьайын этебиз»


Мухбирибизни Бабаюрт район больницаны хирургу булангъы лакъырлашыву



Артдагъы йылларда врачланы хатасындан сакъатлангъан яда ондан да яманы, оьлген аврувланы гьакъында кёп керенлер эшитебиз. Амма бир врачны мисалгьа алып, шо касбуну юрютеген бары да адамлагъа тёре гессек де тюз болмажакъ деп ойлашаман. Оьз ишин яхшы билеген врачлар да аз тюгюл. Шолай врачлар Бабаюрт район больницада загьмат тёге.



Мен оьзюн хыйлы йыллар таныйгъан, бары да билимин районну халкъыны савлугъун болдурувгъа бакъдыргъан медицина илмуланы кандидаты, узакъ йыллар больницаны хирургия бёлюгюне ёлбашчылыкъ этеген Руслан Маматаев шолайланы бириси деп ташдырып айтмагъа ярай.


– Кёбюсю гезиклерде авлетлери ата-аналарыны ёлун тангламагъа амракь бола. Сени буса атанг – тарихчи, ананг биолог эди. Оьзюнг буса медици­на тармакъны сайла­гъансан. Сорайгъаным, шогъар бир тюрлю гьаллар себеп болдуму яда медицина ёлунгну оьзюнг сююп тангладынгмы?



– Школаны битегенде, ата-анам магъа Магьачкъаладагъы сюйген оьр охув ожакъгъа тюшмеге ихтияр берген эди. Мени анам, сен де эсгерип гетген йимик, биолог. Балики, шо саялы буса да ярай, мени юрегиме биология ювукъ эди. Школаны битмеге йыл къалгъанда буса, мен анам булан гьар гюн дегенлей биология булан машгъул бола эдик: билегенлеримни такрарлай эдим, билмейгенимни анам уьйрете эди. Шолайлыкъда, мени медицина тармакъгъа юрегим исинди ва школаны битгенде мен гёнгюллю кюйде мединститутгъа тюшмек учун кагъызларымны бердим, гьа­къыкъатда шо оьр охув ожакъгъа тюшме де тюшдюм. Шондан берли арадан хыйлы йыллар гетген, акъ халат гийгеним де аз болмай. Буса да 26 йыл алда доктор болмагъа токъташгъаныма бир гюн де гьёкюнмегенмен. Балики, мени алдыма бугюн де касбу сайлавну салса, ойлашмай шу ёлумну танглажакъ эдим деп ойлашаман.


– Бир вакътилерде, аслам акъчаны артындан чаба туруп, оьр билимли врачлар Россияны уллу шагьарларына гетегенлик бир тамаша мердешге айланып къалгъан эди. Бизден гетгенлер де болмай къалмады. Сен буса, Москва шагьарда аспирантураны битдирген сонг, онда ишлемеге имканлыкълар да бар туруп, оьз районунга къайтып гелдинг…



– Сен оьзюнг де билеген йимик, мени я агъам ёкъ, я иним. Аллагь оланы бар этсин, къызардашларым бар, амма оланы оьзлени агьлюлери де бар. Шо вакътилерде буса ата-анамны чагъы да уллу эди. Олагъа къарав, гьай этмеге герек эди. Оланы аркъа таяву болгъан уланы мен бар туруп, шо гьайны олагъа ким этежек эди?!. Сонг да, мен гьаман да, къайда барсам да, не ерлерде болсам да, оьз ра­йонума къайтажакъны къатты биле эдим.



Экинчилей де, сен де эсгерип гетген йимик, шо вакътилерде билимли врачлар районгъа айрокъда тарыкъ эди. Гьали, арагъа гьар тюрлю программалар чыгъып, юрт больницалагъа этилеген тергевлер артгъан сонг, больницагъа яш врачлар да гелмеге башлады. О заман буса гьал бютюнлей башгъа эди.





Врач болса да, олагъа ишлемеге имканлыкълар да ёкъ эди. Мен мунда янгыз алапаны айтмайман, больница техника булан да осал таъмин этилген эди. Шо саялы да мени оюмда инг башлап оьз ра­йонума, оьз халкъыма пайдалы боларман деген ойлар бар эди. Москвада аспирантураны битген сонг гьеч ойлашмай мен районгъа къайтдым ва бир вакътилерде юрегиме тутгъан хыялланы яшавгъа чыгъарып да тураман. Мен оьзюмню ишиме багьа бермеге сююп айтмайман, шо багьаны бизин бёлюкден сав болуп чыкъгъан районлулар берсе яхшы болар.


– Гьалиден 15 йыллар алда Моск­вагъа гетген ва онда больницада ишлейген бир танышым булан юртда ёлукъгъанда, ол магъа онда гетегенлер янгыз алапа учун тюгюл, оьзлени пагьмусун ачмагъа имканлыкълар яхшы экенге гетгенни эсгерген эди. Сорайгъаным, шо гьакъда не ойлашасан, сени учун шолай имканлыкълар бизин район больницада бармы?



– Шону мен тюз гёрмеймен. Неге тюгюл де, пагьмусун артдырмакъ учун Москвагъа яда Америкагъа гетмек борч тюгюл. Билимин артдырмагъа сюеген адамгъа бизде де кёп имканлыкълар бар. Интернетни ва телевидениени кёмеги булан да пайдаланмагъа бола. Китапланы да бирев де гьалиге гери урмагъан. Герти врач гьар гюн оьзюню билимин артдырып турмагъа герек. Сонг да, бизин ишде оьзюню къастлыгъындан да кёп зат гьасил бола. Гьар врач оьзюню билимин халкъгъа гёрсетмеге бажарса, ону алдында бары да ёллар ачыкъ деп ойлашаман. Айтагъаным, ишлемеге сюеген адамгъа бары да ерде бир йимик къастлыкъ герек.


– Озокъда, ишлемек учун шо оьрде эсгерилген шартлар герекни унутмагъа тюшмей. Сен ёлбашчылыкъ этеген хирургия бёлюкде чи айрокьда. Сизин бёлюкге гелеген аврувланы сав этмек учун бары да шартлар яратылгъанмы?



– Аврувланы сав этмек учун шартлар бар. Айрокъда милли проектлер арагъа чыкъгъан сонг, савлай больницагъа йимик, бизин бёлюкге де янгы медицина алатлар гелди, тарыкъ дарманлар булан да таъмин этилебиз. Айтагъаным, аврувлагъа тезлик булан этилмеге герек кёмекни биз этип болабыз. Амма шо бары да шартлар барны англатмай. Неге тюгюл де, буссагьат да, гьалиден он йыллар алдын йимик, бизде къан алыв булангъы масъала чечилип битмеген.



Оьзге тюрлю шартланы гьакъында сорай бусанг, гертилей де, бизде ишлемеге бары да онгайлыкълар яратылгъан ва шондан четимликлер тувмай. Не янгы дарман чыкъса да, биз шону Интернетден таба талап этебиз ва бизге тез заманны ичинде шо дарманлар да етишдириле. Артдагъы йыллар кадрлар булангъы масъала да, мен оьрде де эсгерип гетген йимик, яхшы янгъа чечилди. Бугюн мени булан ишлейген яш хирурглар да бар. Айтагъаным, районну халкъыны талап­ларын биз толу кюйде чечип болабыз ва чечип де турабыз.


– Демек, бёлюкге тюшген аврувлагьа бары да кёмекни этмеге имканлыкълар бар?..



– Шолай айтмагъа да чы бажарылмай. Неге тюгюл де, бизин больница оьзю де тезлик булан кёмек этмеге герек аврувлар учун яратылгъан савлукъ сакълав идарагъа санала. Райондан оьтеген уллу ёл да бар, республикада токъташгъан жинаятчылыкъ гьал да къайсыбызгъа да белгили. Айтагъаным, авариядан сонг яралар булан гелген аврувлагъа биз тезлик булан этмеге герек кёмекни этебиз. Магьачкъалагъа бакъдырмагъа тюшеген аврувлар да болмай къалмай. Умуми кюйде айтгъанда, бизин бёлюкде ишлейген бары да медицина къуллукъчулар аврувланы яшавгъа къайтармакъ учун къаст этип айланабыз.


– Лакъырлашывгъа оьз янынгдан не къошма сюер эдинг?



– Артдагъы йыллар ёлларда болагъан хатабалагьланы санаву артгъангъа гёре, мен машин гьайдавчулагъа сакъ болмагъа тюшегенни айтмагъа сюер эдим. Неге тюгюл де, шолай хатабалагьлагъа тюшген аврувлагъа яшав нечик азиз экенни мен ва мени иш ёлдашларым гьар гюн дегенлей гёребиз. Нечакъы билимли врач буса да, ол ажжалдан гючлю тюгюл экенни унутмагъа тюш­мей.



Сонг да, онкология аврувлар да йыл сайын артып барагъаны талчыкъдыра. Адамлар оьзлени савлугъуну гьайын этмейлер. Бизге буса оьзлер дагъы эм этип болмагъанда гелелер. Шо заман буса олагъа бизден таба этилеген кёмек геч болуп къалмакъ бар. Гьар 
адам оьзю­ню савлу­гъуну гьайын башлап оьзю этмеге герек. Биз де тарыкъда олагъа кёмек къолубузну узатмагъа гьазирбиз.


– Буса да, мен де сагъа ва бары да касбу ёлдашларынга ишигиз аз болмакъны ёрар эдим ва ачыкъ лакъырынг саялы да кёп савбол деп айтмагъа сюемен.



– Сен де савбол!



Маълумат:


Руслан Маматаев 1976-нчы йылда Бабаюртда тувгъан. 1981-1992-нчи йылларда Бабаюртдагъы 1 номерли орта школада охугъан. 1992-1998-нчи йылларда Дагъыстан медицина академияда, сонг Москвада аспирантурада билимлерин камиллешдирген. Медицина илмуланы кандидаты деген илму атгъа ес болгъан. Уьйленген. Татывлу агьлюде уьч авлетни тарбиялай.



Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля