Бир жума алъякъда Таргъу, Кахулай ва Албёрюгент юртланы жамаатларыны атындан дагъыстан миллетлеге этилинген чакъырыв маълумат къуралланы бетлеринде гючлю пикру алышдырыв башланмакълыгъына себеп болуп токътады. Интернетде сесленивлер ташгъындай агъылып геле. Ала-саладан башлангъан лакъыр эдепликни, тюзлюкню дазуларындан кёп ареклеге чыгъып бара. Башлары къызгъанлагъа бир маслагьат сёз де кар этмей.
Олар чы сёйлей тургъай эди деп, терс калималагъа тергев бермей къоймакъны яны мен де тюгюлмен. Агъулу, ялгъан, оьчлюкге чакъырагъан сёзлер яш наслуну юреклеринде топлана туруп, гележекде миллет арада хыйлы четим масъалаланы тувдурма бола. Озокъда, арадан заман гетип, бу гьалиги сёз оьчешив, башгъалары арагъа чыкъгъан сайын, ариге теберилир яда унутулар. Амма ташгъын гетер, таш къалар дегенлей, юрекни къайсы буса да бир мююшюнде сакъланмай къалмас.
Белгили кюйде, февраль айны 2-синде «Шамил районну жагьиллери» деген жамият къурум Таргъу тавдагъы къорукъну тюбюндеги алда пионер лагер болгъан ерде оьзлени гьисап берив жыйынын оьтгерген. Шо, озокъда, уьч де къумукъ юртну жамиятларыны арасында уллу къазапланывну тувдургъан. Тышдан соравсуз-соргъусуз гелип биревлер оьзлени минг йыллыкъ миналы ата-бабаларыны ерлеринде чаралар оьтгерегенликни, лап йымышакъ этип айтгъанда, къылыкъсызлыкъгъа гьисаплай. Миналы ерлер дегенде, бу бойларда бырынгъы Амирхангент деген юрт ерлешген болгъан. Юртну пача асгерлер 1831-нчи йылда от салып дагъытгъан.
Артдагъы йылларда оьзлени ихтиярларын якълавда аз-кёп буса да сынав топлагъан къумукъ юртланы жагьил тайпасы къаршылыкъ билдирип, оьз янындан жыйын оьтгерген ва бир тавушдан къабул этилген къарарын Интернетде ерлешдирген. Ону гёргенлер ва охугъанлар не ойлаша буса да билмеймен. Тек шо мюгьлетде гьислери ташып турагъан «Шамил районлу жагьиллени» янында сынавлу адам болуп, гьар айтагъан калиманы, салынагъан талапны оьз ёругъу- кюю барны англатгъан болгъан буса, къаршылыкъ билдиривню таъсири де хыйлы артыкъ болар эди ва бугюнлерде бир гьонкъа тайпалагъа къумукъ халкъны атын, тарихин ер этип сёйлемеге бирдагъы бир себеп тувулунмас эди деп эсиме геле. Тувра бетине айтылгъан герти аччы сёзню бирев де сюймей ва Дагъыстанда артдагъы девюрлерде тувулунгъан мердешге гёре, гьар-бир адилли жамият талапны шоссагьат миллетчиликге айландырма къарайгъан гезиклер де аз тюгюл.
Чакъырывгъа «Шамил районну жагьиллери» деген къурумну башчысы А.Гьажиев де сесленмей къалмагъан. Ол айтагъангъа гёре, сайки, къурумну вакиллери Таргъу тавда жыйын оьтгергенче алданокъ шо ерлеге жавап береген адамдан ихтияр алгъан болгъан. Шо саялы Таргъу, Кахулай, Албёрюгент юртланы атындан этилген чакъырыв дагъыстан халкъланы арасында милли оьчлюкню, разисизликни тувдура деп гьисаплай ва шогъар аманлыкъны къоруйгъан къурумлар тийишли тергев бергенни талап эте.
Тюзюн айтгъанда А Гьажиевни англатывлары мени бир де инандырмай. Шо ерлеге район, юрт администрациялардан къайры жавап береген дагъы да ким бар? Гьакимият булан гьакълашма сюймей буса, иманлы-динлибиз деп, сакъаллар да къоюп юрюйген адамлар, неге башлап шо юртдагъы межитлеге барып, ондагъыланы разилигин сама алма къарамагъан . Шону жагьиллеге инг башлап гьисап берив жыйында ортакъчылыкъ этген ва чыгъып сёйлеген Шамил районну имамы А.Омарчиев англатмагъа герек эди. Неге Телетл, Кахиб, Гоор, Цекоб юртларда турагъан жагьил жамият чалышывчулагъа гёчювчю байракъланы, гьюрметлев грамоталаны, баракалла кагъызланы тапшурмакъ учун, анадаш районунда жыйылмай, Таргъу тавгъа чакъыралар? Маънасы недир?
Таргъу тавгъа тезден берли гёз салгъанлар кёп бар. Тавну темиркъазыкъ бойларында болуп турагъан гьалны къайсыбыз гёрмейбиз? Бетлери къазыла, тереклери тамуру булан чыгъарыла, ёллар этиле, гечеден эртенге дегенлей уьйлер къурула. Янгы есилени арасында сиз бир таргъулуну, кахулайлыны яда албёрюгентлини тапмажакъсыз. 2005-нчи йылда Таргъу тавну лап къыйматлы, пионер лагерге ювукъда ерлешген 70 гектар ерин Дагъыстан орманлыкъ комитетини о замангъы башчысы законсуз кюйде биревлеге 49 йылгъа ижарагъа берген. Шо гьакъда биз газетде («Ёлдаш» 19.06.2009 й.) уллу макъала язып да чыгъардыкъ. Тавгъа ярты асру еслик этме сюегенлени арасында, мисал учун, Шамил районну Зиуриб, Андых, Нитоб юртларында турагъанлар да бар. Эгер де ижарачылар ерли жамаатны къаршылыкъ билдиривюнден, къазапланывундан тартынмай болгъан буса, баягъонокъ шо тизив бойларда яшавлукъ ва къонакъюйлер, гьамамлар, кафелер ва оьзге кеп чегеген ерлер де къуражакъ эди.
Озокъда, Таргъу тавдагъы къумукъ юртланы халкъы биревню де миллетге гёре айырмай, агьлюлери, къурдашлары, дос- къардашлары булан тавгъа оьрленип, табиатгъа зарал гелтирмей ял алмакълыгъына бир де къаршылыгъы ёкъ. Тек ихтиярсыз оьзге районлардан гелип, оьзлени милли чараларын оьтгермекге бек къаршы. Мени гьисабымда, шу – бары да якъдан адилли ва дурус салынагъан талап.
