Болдурулгъан малланы еринде ишлетме герек


Россияны лап да къыбла боюнда Азербайжан булан дазулана­гъан Дагъыстан аграрный республика гьисапда танывлу. Дагъыс­танлыланы 60 процентге ювугъу юрт ерлерде яшай. Шоланы да 30 процентден къолайы –загьматгъа гючю чатагъан тайпалар. Оланы умуми гьаракатыны натижасында савлай республикабызда гьар йыл 100 миллиард манатдан къолай оьлчевлерде къыйматланагъан гьар тюрлю авлакъ ниъматлар, гьайванчылыкъ маллар, къуш ва шолай да балыкъ оьсдюрюле.



Озокъда, оьсдюрюлген булан иш битмей. Гьалиги заманны аслу талабы болдурулгъан малланы еринде ишлетмек, сакълавгъа салмакъ ва ерли къоллавчуланы талапларын гьисапгъа алып сатывгъа чыгъармакъдыр. Демек, республикабызны къоллавчуларыны талаплары тергевсюз къалмагъа ярамай.



Неге десегиз, шолайлыкъда, олар учун янгы иш ерлер ачылагъаны да гьакъ. Къазанч, хайыр болажагъы ва гьар тюрлю оьлчевдеги бюджетлеге лайыкълы къошум гьисапда налог жыйымлар гележеги гьакъда да унутмай иш гёрмеге тюше.



Гертиден де, бизин республикабызда оьсдюрюлеген продукцияны ишлетивге гёчювню чараларын пайдаландырыв теренден ойлашдырмай болмай. Неге десегиз, бизин республикабызда болдурулагъан юрт хозяйство малланы гьалиги заманда бар шартлагъа, имканлыкълагъа гёре, башгъа-башгъа тармакъларда 3–10 проценти тюгюл ишлетилмей. Хаммалны сайламлысы гьар кимни оьз имканлыкъларына гёре ич ва тыш базарлагъа чыгъарыла. Айтмагъа сюегеним, юрт хозяйство продукция еринде ишлетилмесе, бизин республикабызны базарларына, сатыв-алыв идаралагъа ломайлап тышдан ташылып гелтирилеген ашамлыкъ маллар кёп бола. Сан яны шекликни тувдурагъан шолай маллар, багьалары учуз буса да, къоллавчуланы рази къалдырмай. Не этмеге герек?



Яшырмагъа негер тарыкъ, гьалиги заманда бизин республикабызда юрт хозяйство малланы ишлетеген предприятиелени авадан пайы базар девюрню шартларында кётюрлюкге тарып токътады. Башгъа тюгюл, гьалиги заманда бизин республикабыз учун мердешли балыкъчылыкъ тармакъда да ишлетив предприятиелени къытлыгъы ерли къоллавчуларыбызны балыкъдан гьазирленеген сан янлы ва учуз маллар булан таъмин этмеге имканлыкъ бермей. Шону учун ерли ва тышдан гелеген инвесторланы харжын асувлу кюйде пайдаландырмакъ муратда онгайлы шартлар (инфраструктура) болдуруп, ишлетив предприятиелени къурувгъа гёчме заман талап эте.



Озокъда, къоллавчулар ва мал болдурувчуларыбыз учун шолай агьамиятлы проектлени якълап бизин республикабызны Гьукуматыны янындан бир къадар тергев бериле. Мисал учун айтсакъ, «Балыкъчылыкъ комплексни 2016-2020-нчы йыллагъа ерли оьсдюрювю гьакъда» деген рес­публика программасы да къурулгъан.



Биз уьстде де эсгерген кюйде, шолай агьамиятлы программаланы къурувда аслу борчларыны бириси ишлетив предприятиелени болдурма муштарлы инвесторлар учун онгайлы шартланы яратыв булан этилинген харжлары учун субсидиялар булан кёмеклешивдюр. Шо да оьз натижаларын бермей къоймажагъын арадан заман гетип къоллавчулар гьис этежегине инанма сюесен. Дагъыстанда бу йылны оьтген вакътисини ичинде республикабызны темиркъазыкъ боюндагъы районларда балыкъны ишлетеген бир нече цехлер пайдаландырывгъа берилди. Пайдаландырывгъа берилген янгы предприятиелерде буса йылда 550 тон балыкъны ишлетип гьазир маллар чыгъармагъа имканлыкълар болдурулду.



Дагъыстанны юрт хозяйство министри Абдулмуслим Абдулмуслимов бизге малим этеген кююнде, арадан оьтген вакътини ичинде бу йыл шону учун маячыланы (инвесторлар) 123 миллион манатны оьлчевюнде харжы пайдаландырылгъан. Шо кёпмю яда азмы?



Озокъда, бизин республикабыздагъы балыкъ оьсдюрювдеги бар имканлыкъланы толу кюйде гьисапгъа алсакъ, кёп тюгюл. О саялы гележекде де балыкъны ишлетеген предприятиелени, цехлени къурма муштарлы инвесторлар булангъы байлавлукъланы беклешдирмеге тюшегени англашыла. Министрни баянына гёре буссагьатгъы вакътиде 
балыкъны ишлетеген ва гьазир маллар чыгъарагъан дагъы да 3 предприятиени къурмакъ учун инвестиция проектлени яшавгъа чыгъармакъ учун чаралар гёрюлюп тура. Шону учун 336 миллион манатны оьлчевюнде харжланы пайдаландырма умут этиле. Гележекде буса шоланы уьчюсюнде де йылда 6800 тон балыкъ малланы гьазирлемеге имканлыкълар яратылажакъ.


 Янгы предприятиелени лап да гёрмеклиси «Амсар» деген компания гьазирлеген проектге гёре къурула. Шону толу кюйде яшавгъа чыгъармакъ учун 290 миллион манат харж этилежек. Эсгерилген компанияны гьаракаты булан йылны ичинде пайдаландырывгъа берилген «ДагПИРХ» деген проект яшавгъа чыгъарылгъан ва шонда 32 минг тон балыкъ ишлетилген, 1100 кило балыкъ урлукъ гьазирленген. Бу эки де проект Къызлар райондагъы Южное деген юртда пайдаландырыла. Шолай агьамиятлы проектлени якълайгъан Дагъыстан балыкъны ишлетип гьазир маллар чыгъарыв гьаракатда СКФО-да биринчи сыдырагъа чыкъмагъа бажаргъаны да гележек учун инамлыкъ тувдура.




Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля