Къол силлеп къойса…


Бугюнлерде, янгы йылгъа язылыв юрюлеген вакътилерде, «Ёлдаш» оьзюню охувчулары булан милли газетни гележегини айланасында лакъыр юрюте. Мен де шону булан байлавлу бир нече ойларымны аян этме сюемен. Неге тюгюл, яшавумну, загьмат ёлумну аслам яны бизин газетибиз булан тыгъыс байланып гелген ва «Ёлдашны» къысматы бютюн коллективибизни йимик мени де талчыкъдыра.



Милли газетни ана тилни масъаласындан айырып, айрыча сёйлеме бажарылмайгъанын къайсыбыз да яхшы англайбыз. Кёп керен айтылып гелген буса да, бирдагъы керен такрарлама тюшедир. Россияда тилни гьакъындагъы законну гьали де къабул этмеген биргине-бир регион бар – Дагъыстан. Бираз алларда чы муна энни шу масъала чечилер бугъай деген умут да бар эди. Эсигизде бар буса, ерли парламентде депутатланы, алимлени, язывчуланы, журналистлени, жамият къурумланы вакиллерини ортакъчылыгъы булан законгъа байлавлу ачыкъ ва пайдалы лакъыр болду. Тек сююнме алгъасагъаныбызгъа ошай. Москва бирден милли тиллеге бакъгъан якъдагъы янашывун алышдырды. Къувун салма чакъы себеп ёкъ деп айтыла турса да, ана тиллени оьсювюне, уьйренивюне бир тюрлю тогъаслар салынды, четимликлер тувулунду. Дагъыстанны Халкъ Жыйыны бугюн-тангала дегенлей къабул этилер законну проектин парламентни «сандыгъына» яшырды. Гьали шону «гюе тийгенче» ичинде сакълап турармы экен?



Ана тилин билегенлени, охуп бажарагъанланы санаву аз болгъан сайын, милли печатны, адабиятны, инчесаниятны ва маданиятны гележегини гьакъында сёйлемекни де бир маънасы да къалмай.



Республиканы гьакимият къурумларында милли печатгъа, лап йымышакъ этип айтгъанда, сувукъ-салкъын янаша. Онча асуву ёкъ, бюджетни бойнуна тагъылгъан юкге гьисаплайлар. Дагъы несин айтарсан, маълумат къуралланы ишине къарайгъан министерликде милли тиллердеги газетлени охуп, гёзден гечирип, тийишли къыймат берип болардай бир сама касбучу ёкъ. Бугюн бютюн печат къураллагъа хас четимликлени, кемчиликлени, танкъытны янгыз милли тиллерде чыгъагъан газетлеге салып, терс ой тувдурма къаст этелер. Олагъа къошулуп, орус тилде язагъан бир-бир журналистлени янындан да отгъа нап тёгегендей милли газетлени тезден берли япма тарыкъ деген терс калималар чалына. Шо зиянлы чакъырывну якъчыларыны арасында «Свободная республика» деген газетни баш редактору З.Газиев айрокъда бек белсенип, гьаракат этип айлана. Ол олтургъан-тургъан еринде милли газетлени атына тюртюп, танкъыт этип сёйлеме унутмай. Оьзю буса ана тилинде охума, язма тюгюл, эки сёзню байлап да болмай.



Гьали милли печатны къысматы болур-болмас деп хырындан салынгъанда, дагъыстан тиллеринде язагъан журналистлени бирлиги, сыкълашыву айрокъда герек. Балики, милли республика, район газетлени баш редакторларына къол салып, Дагъыстанны Башчысыны атына айрыча кагъыз язма тюшедир. Гьали къарагъыз, пачалыкъ террорчулукъгъа къаршы гьар тюрлю программалагъа, чаралагъа дюньяны акъчасын харжлай. Эгерден сени шо балагьгъа уьстюнлю кюйде къаршы ябушма хыялынг бар буса, бютюн халкъны милли тилинден, тарихинден, мердешлеринден айырып, не асувлу натижагъа етишип болажакъсан? Шоланы барысын да халкъгъа етишдиреген милли газетлер тюгюлмю?



Бирдагъы бир мисал. Бизин газетлени аслу гьалда эсли, уллу чагъындагъы адамлар охуй. Шо биревге де яшыртгъын зат тюгюл, себеплерин де билебиз. Оланы айтып, лакъырны узун этип турмайыкъ. Айтагъаным, охувчуларыбыз – агьлюлеринде, тухум тайпасында сёзю тутулагъан, яш наслу насигьатларына къулакъасагъан адамлар. Олар булангъы байлавлукъну уьзюп къойсакъ, дурус болармы? Биз милли газетден къайры, пачалыкъ газет де дюрбюз. Пачалыкъ къурумланы ишин аян этебиз. Шону гьали де англамайгъанлар бармы экен?



Биз бугюн оьзюбюзню тарихи яшавубузда бир къоркъунчлу дазугъа гелип токътагъанбызмы экен деп эсиме геле. Шо къопдурув тюгюл, шо – герти гьалны 
англайгъанлыкъдан тувулунгъан ойлар. Пачалыкъ йимик халкъ да милли маълумат къуралларына къол силлеп къойса, гележегибиз онча тюзевлю болар дегенге инанма къыйын. Паланны ушатаман, тюгенни ушатмайман деп, хатиржанлыкъланы къоюп, милли газетни якълав гьаракатгъа, язылывгъа жанлы, гьайлы кюйде гьарибизге къуршалмагъа герек. Озокъда, бизин журналист ишибизде де бир тюрлю кемчиликлер ёкъ тюгюлдюр. Балики, биз айтагъан сёз гьар заман таъсирли чыкъмайдыр, бир-бир материалларыбыз да сай болмакъ бар. Биз шону англайбыз ва замангъа гёре ишибизни камиллешдирмек учун, бары да къастыбызны, гючюбюзню салып ишлемеге гьазирбиз.



Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля