Супиянат Мамаева: «Азиз магъа гьар сокъмагъым, гьар ёлум»


Супиянат Мамаеваны поэзиясы лириканы сюеген кёп-кёп охувчулагъа ва гьашыкълагъа жан азыгъы болуп битген. Ол таза, даимлик сюювге оьзюню языву булан эсделик салгъан шаирлерден бириси. Неге тюгюл де, ол инсанны инг де гючлю, инг де янывлу ва татывлу сююв гьисин йырламагъа усталыгъы бар шаир. Къумукъ театрда йигирма алтынчы октябрде болажакъ юбилейи булан Супиянат Магьамматовнаны гьакъ юрекден къутлайбыз, савлукъ, яратывчулукъ ёлунда уьстюнлюклер ёрайбыз ва охувчуланы тергевюне ону шиъруларын беребиз.


Адабият бёлюк.






Яшлыгъымны дюньясы






Яратгъаным, язывунгну бузгъан ёкъ,



Гьатта огъар гьарп къошгъан ёкъ бир ерде.



Амма юртну таш ёлуна чыкъгъандокъ,



Гьалек болуп гете юрек бир-бирде.






Ата юртгъа ахыр гезик гелгендей,



Абатларым, огь, бир авур алына…



«Гетме дагъы, къал дагъы да биразгъа»,–



Деген жангъа азиз сеслер чалына…






Чабып геле къурдаш къызлар, юрю деп,



Къарасувгъа киринмеге барайыкъ,



Бала къазлар йимик, сувгъа чомулуп,



Ким нечакъы узакъ тура къарайыкъ…






Къабургъамда оьсюп бирден къанатлар,



Гьаваларда саркъып, сувда юземен…



Гюмелекдей учуп гём-гёк орманда



Йыланкъылыч ва ярпуслар уьземен…






Огь, не татли татыву бу гьаваны,



Не атирли, не къуванчлы дюнья бу,



Бир къайгъы ёкъ юреклерде, бир дерт ёкъ,



Шавла алып турагъандай дюньямны.






***






–Къыргъа чыкъса, билмей булар къайтарын,



Унутулуп къала уьй де, ожакъ да…



– Гьай, яшлар чы, оюн булан алданып



Къаладыр да, къайтар гьали… Озокъда,



Заманында уьйде болса яхшы эди,



Къашкъаралса, къашын тюер атасы,



Ахшам болгъан, яшлар буса къырда деп,



Ишден къайтса, къайнашажакъ анасы…






… Огь, нечакъы заман оьтген… Яшлыкъны



Гюленткиси чыгъып геле гьар ерден…



Чыр ишленген биз оьрленип ойнайгъан,



Хоншубузну чубукъ чалы бар ерде…






Гьар там сакълап тургъан йимик эсинде



Яшлыкъдагъы яхшы булан яманны…



Гьатта къалакъ ятгъан кёрюк ичинде



Сагъынгъанда йимик оьтген заманны…






Юрек бугюн излеп гете, сагъынып,



Уллуларын уьйню тёрде олтургъан…



Бугюн олар бири де ёкъ, бири де,



Юрегимни мени сагъынч толтургъан…






Ватаным






Азиз магъа гьар сокъмагъым, гьар ёлум,



Мени азиз ватаныма элтеген,



Не ерлерде, не эллерде болсам да,



Бир ер де ёкъ, юртум, сагъа етеген.






Гьар сокъмагъынг чыгъып мени алдыма,



Къучакълама чабагъандай гьар гелсем.



Гьатта салкъын суву Базарбулакъны



Ойнап-ойнап агъа ичме иелсем.






Йылы ели етип ювушан авлакъны,



Алдым булан ёнкюп чаба япыракъ…



Огь, не гьайран гьасиретликни уята



Сагъынч гьислер сезип ана топуракъ.






Азиз ата юртум, ана ватаным,



Сенден артыкъ байлыкъ да ёкъ, мал да ёкъ.



Яшавумну къуванчлары къалгъан ер,



Сенден йыракъ бусам, жангъа ял да ёкъ.






Яшлыгъымны гезеп отун, орманын,



Жаным сагъа тарта, юртгъа юрю дей…



Арнавутдай атам ятгъан топуракъ,



Азиз анам – женнетлени гюлюдей…






Аявсуздан аякъ басар ер тюгюл,



Лап аявлу адамларым жыяр ер…



Дюньялагъа сыймас мени сюювюм,



Шу бир къарыш топуракъгъа сыяр ер…




Азиз элим, мени азиз ватаным…



Сендей мени ким сыйлар, ким абурлар…



Дюньяларда ял тапмагъан юрегим



Янгыз сенде ял болар, юрт къабурлар…






***






Дав башланып,



гёк орманлар харшланып,



Жан къыйылып,



хыйлы санлар сёгюлген…



Дюнья шарын якълап герти оьлюмден,



Халкъларымны ал къанлары тёгюлген…






Нарыстадай йыллар алгъа сюйкеле,



Амма тынмай тавушу топ-гюллени…



Ал къанына юзюп тура дюнья шар,



Гёрмесми экен дюнья давсуз гюнлени?!






Токътамаймы…






Топханалар оькюре тав-тюзюмде…



Гёк янгурдай гюлле ява тавларда,



Яралары азмы мени элимни,



Халкъым мени ялкъмагъанмы давлардан?!






Вая, гьейлер,



Нечик амал этейим,



Энни нечик йырлайым мен халкъыма?



Гёгюрчюнлер,



Къонма къоркъуп гюрюллей



Гёк гюллелер сызгъырагъан къалкъыма…






Токътамаймы дюньяларда бир де дав?



Токътамаймы?



Токътамаймы бир де дав,



Токътамаймы?






Къан оьзенлер болуп битди дюньялар:



Дёрт де янда жан къыйыла, къан ява…



Болмагъанмы заман давсуз яшама



Парахатлыкъ,



Парахатлыкъ болмажакъмы дюньяда?







Топханалар оькюре…






Шагьарлы ва юртлу къыз






Юртлу къыз:



– Токъта гьали, тербенме!



Суратынгны алайым.



Сибирткинг — несинг булан



Инстаграмгъа салайым!



Гёрсюнлер шагьарлы къыз



Юртда айлангъан кююн,



Гьармутдай этип башын,



Явлукъ байлагъан тююп.






Шагьарлы къыз:



– Нете, явлукъ байламакъ



Айып ишми да юртда?



Гюн гюйдюрмес, чанг къонмас,



Заралы бармы, айт да?!



Эрши дей ажайым да



Ачып юрюмек башын,



Уллулагъа тынгласанг,



Абурлу болур башынг.






Юртлу къыз:



– Вёв адаршай, аччы вёв,



Англавунг да ёкъ моддан,



Юртлу къызлар озгъанбыз,



Шагьарлы къалгъан артда.



Ажайым — мажайым деп,



Бирев де айтмай юртда.



Бабуля, дедулялар,



Дядя, тётялар модда!






Шагьарлы къыз:



– Суратланы къой гьали,



Кёп иш бар этме герек,



Ажайым гелгинчеге,



Бар къуллукъ битме герек.



Абзар-уьйню сибирип,



Жыйып савут-сабаны,



Сююндюрме сюемен



Ажайымны, дадамны.






Юртлу къыз:



– Дюр, гьали сен къалгъансан



Мени булан эришме,



Сююнюп оьл, суратынг



Салсам сени, периште!



Сибиртки-мибирткиден



Селфи таякълар алда,



Нече лайк къазанаман



Шу парпачангны салсам.






Шагьарлы къыз:



– Воллагь, салма мени чи,



Суратда тюгюл гьайым,



Шунча арив гюнлени



Бош йибермеге айып.



Гюллеге сув себейим,



Жыяйым жиелегим,



Терекни ял этейим,



Емишден иелеген.






Юртлу къыз:



– Сен ишлей тур, шагьарлы,



Мени къолларым бата.



Тырнакъларымда – шеллак,



Бузулса, нечик багьа.



Иелме де ярамай,



Гьали ботокс этгенмен.



Шу къап-къара чачымны



Гьарангъа акъ этгенмен.






Шагьарлы къыз:



– Юртлу да, шагьарлы да –



Къызларыбыз Къумукъну.



Юрютейик бизге хас



Таза къумукъ къылыкъны.



Гьалал олжа болайыкъ,



Болайыкъ гьайлы ана.



Биздеги аривлюкге



Сукъланардай айлана.






Бирче:



– Бары асил къылыкъны



Уьйретейик яшлагъа,



Ана элни сююв де



Ана тилден башлана.



Юртлу да, шагьарлы да



Не башгъадыр – къумукъбуз.



Оьзденликни сакълайыкъ,



Яшнап къалсын Къумукъ тюз!






Ана къоллар






Айланч ёллу энишлени, оьрлени



Анам къолум тутуп нече оьтгенмен,



Бугюн буса оьз балама: « Вёре, яш!



Сакъ бол!» – деген заманыма етгенмен.






Гёленткилер ойнап гюнню юзюнде,



Гюнгюрт булут басса бирден ёлларым,



Аяларым яллап гете от йимик,



Яшда йимик излеп ана къолланы.






Гете магъа чалынып






Яш эдим,



тек яш бусам да эсимде



Хоншудагъы къатынланы лакъыры:



«Талайына къалды тогъас салынып,



Огь, нече де языкъ болду, пакъыр», – деп,



Сёйлей эди олар…



Анам чакъырып,



Гетдим.



Къалды, къалды менде даимге



Анабызны гьакъындагъы шо лакъыр…




Шондан берли айлар, йыллар оьтсе де,



Бугюн мени анам чакъы этсе де,



Айлар, йыллар,



айланышып,



аралап,



Шо лакъырны этгенлени элтсе де…



Шо гюн йимик гете магъа чалынып:



«Талайына къалды тогъас салынып…»






Иржай, анам






Иржай, анам, чачып бары къайгъынгны,



Шатлы юзюнг савгъат бугюн мени учун,



Чаягъандай оьтген оьмюр гьызларынг,



Нюрдей янгур ява бугюн сени учун.






Язгъы янгур чая ерни яягъын,



Йыллар алдын гёзьяш энгинг чайгъандай,



Иржай, анам, къара элни юзюне,



Савлай алам сагъа къулач яйгъандай.






Къулачыма къулач яйып жавап бер,



Иржайывгъа иржай гёнгюнг йибитип,



Иржайывунг чайса чыкъдай тавланы



Тёгер эди бары ташын иритип.






Иржай, анам, шавла чачып саныма,



Иржайывунг савгъат бугюн мени учун,



Шат юзюнгню, шат элиндей сагъынып,



Шат йырланы излей гёнгюм сени учун.






Ананы буварыву






«Вёре, яшлар,



Отгъа ювукъ болмагъыз,



От булангъы оюн яхшы тюгюл!» – деп,



Отдан бизин къоруйгъаны анамны



Гёз алдымда тура мени бугюн де.



Бир замангъы яшлар – бугюн аналар,



Сакълыкъ булан отбаш ягъа, от ягъа,



Не буса да шо сакълыгъы анамны,



Буссагьат да яллыкъ бермей гьеч магъа…



Балики де, анам къоркъа болгъандыр,



Хапарсыздан от тюшерден дюньягъа?!






Эсимде…






Эсимде балам деп, мени гиччиде



Бавруна басагъан кюю анамны,



Къанатны тюбюнде бала къуш йимик,



Тынглай эдим йырына тынып аламны.






Тынышым замангъа гёре алынып,



Ял тапгъан къучагъы энни анамны.



Мен буса аламны басып баврума,



Тынглайман йырына шаир къаламны.






Не гёрюне тюшюнде






Таш канзиде олтуруп,



Узатып назик къолун,



Тиленчи къатын бёле



Гьар оьтегенни ёлун.






«Садагъа! Садагъа!»– деп,



Гьарангъа чыгъа сеси…



Тиленип азыкъ тапма



Дюр не гюнагьны еси?






Гюнагьлылар гюн гёрюп,



Гюнагьсыз гюнде гююп,



Огь, къысмат, не ойнайсан,



Бир сююп, бир де тююп?






Гюн гюйдюрген юзюнден



Сыргъалай тер бюртюклер…



Къучагъында юхлайгъан



Бала – алтын бюртюкдей.






Адап къалгъанман къарап,



Нарыстаны юзюне,



Малайикни суратын



Этген йимик оьзюнден.






Эринлерин тийдирип



Анасыны тёшюне,



Дюньяны еси йимик,



Иржая яш тюшюнде.






Бурма — бурма тюклери



Булутгъа тиегендей,



Дюньягъа парахатлыкъ



Ёрама сюегендей.






Бир кюлей, бир хармана



Анасыны тёшюне,



Билмеймен, не гёрюне



Нарыстаны тюшюнде.






Бу къавгъалы дюньядан



Юху япгъанда гёзюн,



Малайиклер кёклерде



Ойнатамы экен оьзюн?






***






Шагьар бавда, тёбе этип, сибирип,



Ягъа бирев – яллай сари япыракъ…



Ялынына аяларым тутаман –



Яллайгъанда йимик алам, топуракъ…






Гёр сен, нечик яллай мени гюнлерим…



Гёр сен, нечик яллай мени йылларым…






Сувукъ ура магъа ялын ичинден,



Боран мени чабагъандай артымдан,



Гёр сен, нечик яллай мени яшлыгъым…



Тобукъларым, тереклердей къартыллай…




Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля