Абзайдин Гьамидовну 80 йыллыгъына
Абзайдин Гьамидов Тёбен Къазанышда 1938-нчи йыл июль айны ортасында тувгъан. Ата юртундагъы школаны 1956-нчы йыл битдирген сонг Буйнакскиде чыгъагъан «Колхозчу» деген район газетде ишлеген. Армиягъа чакъырылып, Дав-Гьава гючлерини асгер бёлюгюнде къуллукъ этип къайтгъан сонг, ДГУ-ну филология факультетине охума тюше. 1966-нчы йыл охувун давам эте туруп, о замангъы «Ленин ёлу» («Ёлдаш») газетде мухбир болуп ишлеме башлай. Жаваплы секретарны къуллугъуна ерли гётериле.
Абзайдин Магьамматнабиевични яратывчулукъ иши де берекетли бола. Ол кёп санавда шиъру китапланы автору. «Намус ва сююв», «Къачакълар» деген романлар ва повестлер язгъан. Ону 8 пьесасы Къумукъ театрны сагьнасында ойналгъан. Пауль Флемингни «Дагъыстан шиърулар» деген китабындагъы асарланы къумукъ тилге таржума этип, айры китап этип чыгъаргъан. Чебер асарларыны жыйымыны 11 тому чыкъды. Россияны журналистлерини ва язывчуларыны союзларыны члени, РФ-ни инчесаниятыны ат къазангъан чалышывчусу. «Тютюнню ийиси» (Коммунист») деген поэмасы немис тилге гёчюрюлген. Шогъар байлавлу чакъырылып ол Германияда да болуп гелген.
Къалам ёлдашыбыз Абзайдинни юбилейи булан къутлап, савлукъ ва узакъ оьмюр ёрай туруп, ону шиъруларын газетни охувчуларыны тергевюне беребиз.
«Ёлдашны» коллективи.
Абзайдин ГЬАМИДОВ
***
Къабуру ёкъ дейлер ачдан оьлгенни,
Сав адамгъа къалмай рызкъы табылмай.
Хынжал булан гелмей, къонакъ гелгенге,
Къазанымны башы бир де ябылмай.
*
Дагъыстаным
Дагъыстанлылар эте
Дагъыстанны Дагъыстан–
Тюнегюнгю Дагъыстан
Бугюн о–Бардакстан:
«Неге?»–деп сорай турмас
Тас этмегенлер эсин,
Тас этгенлер бар буса,
Айтайым мен негесин:
Барып деллекханагъа
Къыркъдыраман башымны.
Башымны къыркъа къызъяш,
Яшы чакъы яшымны.
Арив гёрюнюшю де,
Арив иржайыву да.
Гёрюнмей къарагъанда,
Ичиндеги уву да.
Мобильный макъам этди,
Чалт къолу огъар етди,
Тез къулагъына тутду,
Силегейлерин ютду.
Айтды: «Тез гел етишип,
Шатман сёзюнг эшитип…
Болса да не гезик де,
Сенсен биринчи ерде…»
Менден сонг мени йимик
Чагъында бир гиши бар,
Хонтурланды: «Алдыма
Гирмеге не иши бар?…»
Къызъяш гёнгюрев эте,
Сёзлери магъа ете:
«Гёнгюм хош, оьзюм хошман–
Эрим–юртда, мен–бошман…»
…Елдей болуп етишип
Гелди бир жагьил улан,
Алгъасап расчёт этди
Къызъяш да мени булан.
Айтды: «Ахмед, гел, садись,
Сен, агъав, алгъасама…»
«Мени гезигим гелген,
Сен ону алгъа салма…»
«Дедушка тайышгъан»,–деп,
Бу уста къыз кюледи.
Улан да:Бу къартларда
Намус къалмагъан»,–деди.
Экиси де къошулуп,
Къычырып кюлеп алды.
Тарлана ол къарт гетди,
Мысгъыллай булар къалды.
2.
Дагъыстанлылар эте
Дагъыстанны Дагъыстан–
Тюнегюнгю Дагъыстан
Бугюн о–Бардакстан:
Деллекханадан чыгъып,
Къалдым паркгъа етишип,
Янына багъып бардым,
Эришивлер эшитип.
Мунда эрише къартлар,
Гьар ким гьакъылгъа гёре,
Гьакъылгъа гёре магъа
Гьакъылсыз сорав бере:
«Дагъыстангъа инг башлап
Къайсы миллет гелген?»–дей.
«Мен дагъистанец тугул,
Билмей, къардаш, мен билмей»,–
Дей туруп, ойлай къалдым,
Дей туруп гетип къалдым:
Мен тувгъан о алдагъы
Дагъыстандан уялдым.
«Дагъыстан» деп ат къойгъан
Миллет гелген чи башлап…
Шону сама да билмей,
Оьзлер де шунча яшап…
***
Мени замандашларыма
Мени замандашларым,
Эсге саламан айтып:
Бир заман биз ёкъ эдик,
Гене болмасбыз къайтып.
Айта геле аталар,
Дюньягъа «къонакъ уьй» деп,
Мен къошаман: «Гьей, къонакъ,
Къонакъ уьюнгню сюй», – деп.
Къонакъ уьйде – къонакъ бол,
Ондан тюз окъ да болмас,
Сенде ёкъ зат бар болмас,
Бар затынг ёкъ да болмас.
Айта гелген аталар
Дюньягъа «къонакъ уьй» деп,
Мен къошаман: «Гьей, къонакъ,
Къонакъ уьюнгню сюй»,– деп.
Яшайгъанда дюньяда,
Бир биширер, бир бишер,
Дюньядан биз гетербиз–
Гьар зат ерине тюшер.
Табар эдим
Бир борчум бар яшавда,
Борчумну гьакъ кютемен:
Аллагь берген савгъатны
Халкъгъа савгъат этемен.
Гьазир гелеген ойлар,
Гетип де къала гьазир,
Алтын къанатлы къушдай,
Тутаман гьарисин бир.
Излей бусам шиъругъа
Гьар сёзюмню бир тутуп,
Иш табар эдим башгъа,
Шаирликни унутуп.
Бары ерде биз барбыз
(Ораз Янгур деген тюрк шаирге гёре)
Бир ожакъда исинип,
Бир юрекге сыйгъанбыз,
Тили, иши, ою бир
Биз тюрклербиз, биз барбыз.
Керкукда да биз барбыз,
Кипрде де биз барбыз,
Дос да, къардаш да болуп,
Яшагъанбыз, яшарбыз!
Балканда да биз барбыз,
Балкъарда да биз барбыз,
Агъа-инилер болуп,
Яшагъанбыз, яшарбыз.
Азербайжанда барбыз,
Якъутда да биз барбыз,
Якъут таш йимик таза
Яшагъанбыз, яшарбыз.
Салам, татар, сагъа да,
Башкъыртда да биз барбыз,
Ятлар да сукъланардай,
Яшагъанбыз, яшарбыз.
Ойларым къазах якъда,
Къыргъызда да биз барбыз,
Къыйын-тынчгъа табылып,
Яшагъанбыз, яшарбыз.
Къуманда, Тюркияда,
Къаракъалпакъда барбыз,
Бюлбюл де, гюл де йимик,
Яшагъанбыз, яшарбыз.
Къарачайда, Уьзбекде,
Алтайда да биз барбыз,
Уйгъурда да уьй къуруп,
Яшагъанбыз, яшарбыз.
Ногъайда, Гагавузда,
Болгъарда да биз барбыз,
Башгъалар болмасдай дос,
Яшагъанбыз, яшарбыз.
Юрегим Къумукътюзде,
Тюркменде де биз барбыз,
«Къайда да биз барбыз»,–деп,
Яшагъанбыз, яшарбыз!
Акъ атым
Заман – мени акъ атым,
Ерден юрюй, оьрден де,
Денгиз демей, тав демей,
Оьте о не ерден де.
Заман – мени акъ атым,
Авузлукъ салмагъанман,
Талгъанда силлеме де
Къамучу алмагъанман.
Заман – мени акъ атым,
Этемен ону гьайын,
Артда къалгъан ер арта,
Ол алгъа баргъан сайын.
Заман – мени акъ атым,
Малайикдей къанатлы,
Яхшыдан учуп оьте,
Таптай о яман затны.
Заман – мени акъ атым,
Оьзенгиси, ери ёкъ,
Атдан бийик атлыны
Атгъа харлы ери ёкъ.
Заман – мени акъ атым,
Ол мени кёрге элтер,
Къабурума да ташлап,
Оьз ёлу булан гетер.
***
Юрту ёкъну Эли ёкъ,
Эли ёкъ–акъ къаргъадыр,
Мендеги бу МЕНЛИК де
Дагъыстаным баргъадыр.
