Къастлы къала къурар


Къылыкъ къанында, ягь-намус жанында яшайгъан адамлар бола. Олар къайсы ишни башын тутса да, огъар къастлы янашыв къура. Къаст къачан да къала да къура, къайсы мурадына да етишдире. Бу материалда да муна шолай къанында къылыкъ, жанында ягь-намус яшайгъан Мычыгъыш Республиканы Гюйдюрмес районундагъы Дарбанхи (Янгы Борагъан) деген юртунда ерлешген республиканы мий аврувлар багъагъан азарханада баш медбрат болуп ишлейген Мумад Айгъазиевич Къарасаевни гьакъында сёз юрюлежек.



М.Къарасаев Борагъан юртда тувгъан буса да, агьлюсю Борагъан курортгъа (гьалиги Дарбанхи) юртгъа гёчюп, ондагъы 2 номерли 7 йыллыкъ школаны биринчи класына 1954-нчю йыл юрюп башлагъан.



– Мумад Айгъазиевич, гьар къайсы гьаракат да башында тюзелсе, берекетли бола дей. Сизин башлапгъы класларда охувугъуз нечик болду? – деймен.



– Тюз айтасыз, бизин клас лап башында кёп яхшы муаллимге тюзелген эди. Кёп яшлай, оьзюне 16–17 йыл тюгюл болмайгъан чагъында, Ватан давгъа гёнгюллю кюйде де барып, кёп савгъатлары да булан къайтгъан исбайы, масхара сёзню кёп сюеген улан эди муаллимибиз Гьабийбулла Камилович Даниялов. Биз ону кёп сюе эдик. Ол да янгыз дарсларда тюгюл, дарслардан сонг да бизин булан, гьар тюрлю гьаракатлар оьтгерип, билимге муштарлыкъ тувдура эди, пагьмуларыбызны ача ва оьсдюре эди. Ол охувчулагъа къызыл чалывлары булангъы акъ байлав юрютдюре эди. Онг билегинде юрюлеген шо акъ байлавда бир къызыл чалыв тазалыкъны, жыйнакълыкъны, экинчи чалыв оьр низамлы экенни, уьчюнчю чалыв ол отличник дюрню англата эди. Сиз айып да этмегиз, эдепсизлик эте бусам да ярай, мен башлапгъы класларда охугъан дёрт де йыл янгыз уьч де чалывлу байлавну юрютдюм, – деди ол.



1961-нчи йыл Мумад Къарасаев школаны лап оьр къыйматлагъа да битип, Гюйдюрмесде шо йыл ачылгъан республика медучилищени филиалына охума тюше. 1964-нчю йыл ону да уьстюнлю кюйде битип, Мычыгъыш Республиканы Ведено районуну Махкети деген юртунда фельдшер болуп ишлеп башлай. Сегиз ай ишлеген сонг, анасы кюйсюз болуп, Дарбанхи юртгъа къайта.



1965-нчи йыл ондагъы мий аврувланы багъагъан респуб­ликаны даражасындагъы азарханада медбрат болуп ишлеп башлай. Шо ишде ол оьзюн уллу иш къастлы ва бажарывлу касбучу гьисапда танытмагъа бажара ва аз вакътини ичинде бир нечакъы керен азархананы администрациясыны баракалласын къазанмагъа бажара.



1971–1973-нчю йыллар Мумад Айгъазиевич асгер борчун кюте. Онда да ол оьзюню борч­ларына намуслу янаша. Асгер бёлюгюню командири полковник Лобазовну къолу басылгъан гьюрметлев грамотасы булан къайта. Шо йыл мий аврувланы багъагъан азарханада баш медбрат болуп ишлеп башлай, вакъти-вакътисинде билим камиллешдиреген курслардан да оьтюп, буссагьат да шо азарханада къастлы, бажарывлу ва гьалал ишлей. Ол ишде етишген уьстюнлюклер учун администрацияны 20-гъа ювукъ баракалласы, гьар тюрлю даражадагъы 8 гьюрметлев грамоталар булан савгъатлангъан.



Мумадланы коллективи Мычыгъыш Республикада юрюлеген дав агьвалатлар ишде уллу къоркъунчлукълар тувдургъан заманда да мий аврувланы багъывун узаталар. Шо гьакъда азархананы баш врачы Гиланий Агьматович Сатаев булай яза:



– 1994-нчю йылны 11-нчи декабринден башлап, уьч айны узагъында биз гючлю миномёт-артиллерия атышывну тюбюнде ишледик. Медицина къуллукъчулар булангъы бир генгешде: «Буюруп болмайман, тек къалгъанларыбыз (тиштайпалар Дагъыстангъа гёчюрюлген эди) эки къабат юк алып ишлемесек, аврувланы сакълап да, къарав онгарып да болмажакъбыз», – дедим. Эренлер аслу гьалда якъладылар. Ишде къалгъан къуллукъчуланы, айрыча график де къуруп, гьар сменаны башына бир доктор да салып, гюнаралап ишлейген кюйде онгардыкъ. Больницагъа шо заман газ тартылмагъан эди, печлер агъач булан ягъыла эди. Агъачлыкъгъа бармагъа буса къоркъунчлу, федерал 
боевиклер деп атышмакъ бар. Азархананы абзарындагъы тереклени, бирин къоюп, бирин гесмеге токъташдыкъ. 



Бир гюн туврадан-тувра топ тийип, сурсат склад бузулду. Къолунда аш къазаны булан аврувланы бёлюгюне барагъан медицина къуллукъчуларыбызны, аврувланы юрек­лери бузулуп къалгъан эди. Атылгъан топну толкъуну аш этеген къатынны тамгъа уруп, эсден тайдырды. Айыкъгъан сонг, ол ишден тайды. Бир сутка гетип, къуллукъчубуз артымдан гелип, аврувланы къабул этеген ер ва мал-матагь склады да яллай деп билдирди. Шоссагьат етишдим. Къарайман – бухгалтерияны архиви бар бина да яллай. «Архивни къутгъарыгъыз!» – деп буюрдум. Шо мюгьлет артиллерияны атышыву янгырды. Явагъан топ гюллелеге де къарамайлы, янагъан отгъа да тергев бермей, къуллукъчулар архивни къутгъарды, къалгъаны яллады. Шо гьарасатда Мумад аякъгийимлерин, башгъалары опуракъларын яллатып чыкъдылар. Шулай, жанын увучуна алып, къоркъунчлу гьалларда да ишин ташламай, борчларына намуслу янашагъан коллективге рази болмай болармысан? – дей азархананы баш врачы.



Сонг да, 1995-нчи йылны декабр айында Радуевни бандитлери Гюйдюрмесге гирип, шагьардан чыкъгъан халкъны айлана якъдагъы юртлар къабул эте. Олагъа гьар къайсы вакътиде де медицина кёмекни болдурмакъ учун, больницаны къуллукъчулары, оьзлени аямай, къоччакъ кюйде кёмек этгенлер. Оланы арасында, озокъда, оьзюню гьакъында сёз юрюлеген Мумад Айгъазиевич де болгъан.



Булай оьр даражада намуслу ишлей де туруп, Мумад Айгъазиевич, янгыз Дарбанхи юртда тюгюл, Борагъан, Виноградное (Бамматюрт) деген юртларда, Гюйдюрмесде яшайгъан дос-къардашларыны, ювукъларыны, танышларыны яхшылыкъларында ва пашман гюнлеринде жагьлы кюйде ортакъчылыкъ эте. Сонг да, Мумад Айгъазиевич агьлюсю Роза булан уллу иш татывлу яшап, ким де сукъланардай яшав къургъан, эки улан ва бир къыз оьсдюрген, уьчевю де – оьр билимли касбучулар. Биз бу насипли агьлюге гьар не кюйде де, гьар не ягъындан да берекетли яхшылыкълар да, онгайлыкълар да ёрайбыз.



Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля