Оьр даражалы спортчу ва бажарывлу ёлбашчы


Мавладин Тажитович Темирсолтанов Мычыгъыш Республиканы Борагъан юртунда 1948-нчи йыл тувгъан. 1963-нчю йыл Борагъан орта школасыны 8-нчи класын уьстюнлю кюйдедир, Гюйдюрмесдеги 8-нчи СПТУ-ну машинистлени кёмекчилерин гьазирлейген бёлюгюне охума тюше. 1965-нчи йыл ону да уьстюнлю кюйде охуп бите. Шо училищеде авур атлетикадан спортну устасы Дардаил Межитов юрютеген спортсекциягъа юрюй.



Пагьмулу яш аз заманны ичинде яхшы уьстюнлюклеге етишмеге бажара. 1965-нчи йыл ол авур атлетикадан спорт­ну устасыны кандидатыны гесимлерин толтура. Шо йыл ЧИАССР-ни жыйым командасына къуршала. 1967-нчи йыл Таллинде оьтгерилеген СССР-ни яшёрюмлерини ярышларында ортакъчылыкъ этип, 4-нчю ерге ес болуп къайта.



1968-нчи йыл М. Темирсолтанов асгерге чакъырыла. Германияда Олимпишесдорфну спорт клубунда къуллукъ этген. 1970-нчи йылны ноябр айында асгерден къайта. Шо йыл ол СССР-ни Савутлу Гючлерини чемпиону деген атгъа ес бола.



1971-нчи йыл Мавладин авур атлетикадан СССР-ни спортуну устасы деген атны да гесимлерин толтура. 1972-нчи йыл Владикавказдагъы юрт хозяйство институтну зоотехниклер гьазирлейген бёлюгюне охума тюше. 1972–1976-нчы йыллар институтда къасткъылып охугъандан къайры, инс­титутну спорт яшавунда да жагь кюйде ортакъчылыкъ эте. Мунда ол Темиркъазыкъ Осетияны ва сонг савлай СССР-ни оьр охув ожакъларыны чемпиону деген гьюрметли атгъа ес бола.



1976–1978-нчи йыллар М. Темирсолтанов Гюйдюрмес ра­йонну юрт хозяйство бёлюгюнде зоотехник болуп ишлей. 1979-нчу йыл буса Борагъанда янгы ишлеп башлагъан «Борагъан» деген винсовхозда баш зоотехник этилип белгилене. Шо ишде 1987-нчи йылгъа ерли ишлей. 1987-нчи йылдан 2005-нчи йылгъа ерли оьзбашына чалышагъан далапчы болуп ишлеген.



2005-нчи йылдан 2014-нчю йылгъа ерли Борагъан юрт администрациясыны башчысы болуп ишлей. Бу йыл огъар 70 йыл тамамлана. Гьали-гьалилерде мен огъар ёлугъуп, бир нече сорав берип, ону сёйлетдим. Шо ла­къырлашывубузну охувчулагъа да етишдирмекни пайдалы да гёремен.


– Мавладин Тажитович, сиз авур атлетика булан къачан ва къайда машгъул болуп башла­гъансыз?



– 1963-нчю йыл мен Гюйдюрмесдеги СПТУ-да мен тутушуп ябушувну уьйретеген спорт секциягъа юрюп башлагъан эдим. Сонг спортну устасы Дардарил Межитов юрютеген авур атлетикагъа гёчдюм. Узакъ заман да юрюмейли, яхшы гьасиллеге етмеге бажарылды. Гюйдюрмесдеги машин ёлчуланы клубунда авур атлетикадан яшёрюмлени арасында ярышлар оьтгериле эди. Шо ярышларда магъа гьаман да яхшы гьасиллеге етмеге бажарылды. Биринчи мекенли уьстюнлюк 1963-нчю йыл Грозныйда яшёрюмлени арасында оьтгерилген ярышларда гелди. Сонг да, Туапседе яшёрюмлени арасында оьтгерилген ярышларда алтын медаль къазандым. Бу, озокъда, яхшы уьстюнлюк эди. 1967-нчи йыл Таллинде СССР-ни лап гючлю штангистлери булан гюч сынамагъа тюшдю. Ярышларда мен орта авурлукъда ортакъчылыкъ этип, 4-нчю ерге ес болдум. Мен о заман янгы арагъа чыкъгъан яш штангист эдим. Эстониялы штангистлер буса шо йыллар макътала эди. Оьзлер де яхшы макътана эди. Янгыз Яан Тальтс оькюрегени де сав дюньягъа таман эди. Ол менден 4 йыл уллу эди. Яан Тальтс 1968-нчи йыл Мехикода оьтгерилген Олимпия оюнларда гюмюш медальгъа ес бола. Сонг да, Мюнхенде оьтгерилген Олимпия оюнларда ол шо замангъа ерли орта авурлукъда бирев де етишмеген уьстюнлюклеге етишген эди: уьч урунуп – 500 кило авурлукъну гётерген эди, – дей Мавладин Тажитович.


– Сиз авур атлетикада етишген лап уллу уьстюнлюк­леригизни гьакъында айтгъаныгъызны сюер эдим.



– 1970-нчи йыл СССР-ни Савутлу Гючлерини жамиятыны чемпиону болдум. Сонг да, СССР-ни оьр охув ожакъларыны спортчуларыны арасында 5 керен шо оьр атгъа ес болгъанман.


– Сизин тренеригиз ким эди?



– Мычыгъыш Республикада яхшы белгили Осташко эди. Грозныйдагъы «Труд» деген жамиятда чалышгъанман, «Красный молот» деген заводда ишлеп, айда сексен манат да ала эдим. Россияны чемпионатларында уьстюнлю кюйде ортакъчылыкъ этгенмен: 4 керен чемпион медальгъа ес болгъанман. О заман мени булан ярышларда мени авурлугъумда Олимпия оюнларыны ва дюньяны чемпионлары Василий Колотов ва Давид Ригерт ортакъчылыкъ эте эдилер, – дей Мавладин.


– Сиз олагъа гьаман да утдура эдигизми?



– Адатлы гьалда, шолай бола эди. Тек бир керен чи Ригертни оьктем бурнуна да «сув тийдирмеге» бажарылды. 1971-нчи йылда буса ярышларда мен Давид Ригертден 7 кило артыкъ гётерген эдим: ол – 150 кило, мен – 157 кило. Макътанма чакъы зат гёрюп айтмайман, тек Ригерт оьзю чю макътанма сюеген, оьзюн оьр тутагъан адам эди. Гертиси, гьавчулар да, балыкъчылар да, спортчулар да макътанма сюеген халкъ деп чи айтыла.


– Мавладин Тажитович, заман табып, соравларыма жавап берген саялы, савболугъуз. Сизин йимик уланларыбыз булан макътанма толу ихтиярыбыз бар.



– Сиз де савболугъуз. Сизге де савлукъ ва ишигизде уьстюнлюклер ёрайман, – дей Мавладин Тажитович.



1976-нчы йыл М. Темирсолтанов уллу спортда чалышывун тамамлап, толу кюйде хозяйство ишлерде чалыша. Къайда ишлесе де, ол оьзюн кёп яхшы касбучу, къастлы ва бажарывлу ёлбашчы, къылыкълы адам гьисапда ­оьзюн танытмагъа бажарды. Биз огъар яхшы савлукъ, яшавунда берекетли онгайлыкълар ёрайбыз.


 

Х. Боргьажиев, Гюйдюрмесде чыгъагъан


«Гумс» газетни баш редактору.

СУРАТДА: М. Темирсолтанов.



Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля