Оьзюм

 

Эртен орунда

Турмайман ятып,

Уятгъанчагъа

Беш керен айтып.

 

Тез-тез къолларым,

Бетим жуваман.

Чохайгъа емге

Гьабижай уваман.

 

Тепси ягъада

Ашайман ашым.

Бошгъапда ярты

Къоймайман  кашым.

 

Садикге оьзюм

Янгыз бараман.

Етишдиргенге

Бир де къараман.

 

Анам танытып,

Ёлну билемен.

Ахшам болгъанда

Уьйге гелемен.

 

Чохайыма сув

Ичме элтемен.

Атама бавда

Кёмек этемен:

 

Бутап терекни

Бирче къыяман.

Къый болуп бишсе,

Емиш жыяман.

 

Киринемен мен

Булакъгъа тюшюп.

Къалмайман гьеч де

Сувукъгъа уьшюп.

 

Чыныкъма шолай

Агъам уьйретген.

Зыр сувукъ сувгъа

Чархым кюйлетген.

 

Шо саялы да

Мен бой саламан.

Гюн сайын оьсюп,

Сангъа толаман.

 

Чабып, атылып,

Аламан ярыш.

Яшлардан алгъа

Чыгъып бир къарыш.

 

Айтар атымны

Яш — уллу макътап.

Оьзюме бу йыл

Башлана мактап.   

 

Тюшюмде

 

Тамаша бавгъа гирдим

Тереклер зор оьсеген.     

Оьзлерде емиш йимик

Шикалатлар бишеген.

 

Къангъынчагъа ашадым

Оланы юлкъуп — юлкъуп.

Бавну еси гелерден

Билмедим бир де къоркъуп.

 

Татли эди кампетлерден

Олар бизде болагъан.

Тюкенлерден акъчагъа  

Анам сатып алагъан. 

 

Санап да къарамадым

Ашагъанымны нече.

Тюшюм болгъан экен шо

Гёрюнген магъа гече.

 

Бирден ёкъ болуп къалгъан

Эртен юхум бёлюнюп,

Тамаша бав къалса эди

Бу гече де гёрюнюп.

 

Юмунчукъ оюн

 

Ишден ата-анасы

Шапини ахшам къайтгъан.    

Уьйдеги гьалны гёрюп,

Къарсалап булай айтгъан:

 

– Бу не иш, не къалмагъал?

Айт, сен, балам, не болгъан?

Яйылгъан опуракъдан

Аякъ тюп неге толгъан?

 

Тамдагъы сагьат тюшюп,

Неге ишлемей тынгъан?

Олтурагъан шанжалны

Буту да нечик сынгъан?

 

Юлкъунуп алынгъангъа

Уьзюлген эшик перде.

Уьйде гьеч низам-ёрукъ

Болмагъан йимик бир де.

 

Сёз башлай Шапи ялкъып,

« Неге?  Нечик?» явгъангъа.

Хатири къалгъандай бек

Айыпларын айтгъангъа:

 

–  Атам, анам, тынглагъыз,

Урушмагъыз, урмагъыз.

Бары да болгъан ишни

Янгыз магъа салмагъыз.

 

Шулай сиз тез гелер деп,

Бирдокъда турмай эдик.

Къурдашым Мурат булан

Юмунчукъ ойнай эдик.

 

Къакъайларынг берип къой

 

– Орамда ойнап турмай,

Сен гьали уьйге тез ет.

Тепсиде тузлукъ булан

Гьалтама ва бишген эт

 

Салгъанман мен тюш ашынг.

Битдиргенде гёрермен.

Ашап тойгъан сонг, балам,

Къакъайлар да берермен, –

 

Дей анасы Пашагъа,

Хошлама ашгъа яшын.

Оюнун бёлюп, о чу

Ашама сюймей ашын:

 

 – Гьалтама янгы чыкъгъан

Къачмажакъ чы тепсиден.

Арив ийис урагъан

Сувусун о иссиден.

 

Билемен, ашагъан сонг,

Оьсегеним салып бой.

Къайырмас, ашдан алдын

Къакъайларынг берип къой,

 

Кёп сююп бал солакъдай

Мен оьзлени сорагъан,

Тамагъымдан татыву

Таймай узакъ турагъан.

 

Кисе телефонум

 

Кёп сюемен нече де

Телефондан сёйлеме.

Аз харж чыгъагъан кюйге

Эс тапгъанман кюйлеме.

 

Бир сагьат сёйлесем де,

Айтардай акъча гетмей.

Уьйден чыкъмай турсам да,

Къалмай къуллугъум битмей.

 

Зенг урсам, эшитемен

Тавушун къурдашымны.

Йыракъ элге – асгерге

Гетген мен къардашымны.

 

Бир-биревге къанабыз

Янгылыкъланы айтып,

Аз заман тюгюл оьтмей,

Сёйлегенче биз къайтып.

 

Атам — анам ёкъ вакъти

Бошуна турмай къарап,

Телефондан тарыкълы

Ишни этемен сорап.

 

Кисе телефон – оьрлюк,

Етген оьтген асруда.

Пайдасын гёрсюн учун

Гьалиги яш наслу да.

 

Гьазирлене болма дазу сакълавчу

 

Абзардан Атайыны

Асатаягъын алып,

Ат этип ойнай Абукъ,

Айланмай къувун салып.

 

Абатын чалт алагъан

Алашасына минген,

Асгербашыдай оьзю

Уьстюнлюк даим билген.

 

Оюнчакъ тапанчасын,

Такъгъан уллу турнама.

Хоншу яшлар да гелген

Ону булан ойнама.

 

Аркъасын тюз тутуп, ол

Адилли кюйде тура.

Асгерге, сайки, багъып,

Ругьланып айта: «Гьурра!»

 

Алданокъ гьазирлене

Болма дазу сакълавчу.

Элде парахатлыкъны,

Аманлыкъны якълавчу.

 

Анам къоймай 

 

Къулакъларын, къурсагъын

Тергей доктор Дадашны.

Тишлерин жувагъанын,

Къалмасдай югъу ашны.

 

Тилин гёрсетсе сюе

Тамагъына бакъмагъа.

Дадаш буса авузун

Болмай рази ачмагъа.

 

Башын о салландырып,

Тувра жабаргъа къарай.

Айтажакъ сёзюн гьали

Ойлаша болма ярай:

 

– Баживлеге тилимни

Сюйсем де чыгъармагъа,

Айтаман сизге тюзюн,

Анам къоймай чы магъа.

 

Чыкъгъанбыз бав къазмагъа

 

Ачмагъанбыз биз ярыш

Бир — биревден озмагъа.

Мен де, иним де бирче

Чыкъгъанбыз бав къазмагъа.         

 

Кюйлеме топуракъны

Белни алгъанман къолгъа.

Каза булан иним де

Таянып турмай чалгъа.

 

Мен къазаман, тегишлеп,

Иним етише талмай.

Хасилерде холалар

Увала бири къалмай.

 

Чачажакъбыз олагъа

Самурсакъ, согъан, бурчакъ.

Сугъаражакъбыз болса,

Янгур явмай – къургъакъ чакъ.

 

Оьсежек сыдыра бойлап,

Ханцоччам урлукъ, чита.

Битмежек хасилеге

Хамхарти, алабота.

 

Чачывланы къуллугъун

Белбувгъанбыз кютмеге.

Гьар заман анабызгъа

Бавда кёмек этмеге.   

 

 

Чечеген ёммакълар

 

Хали-халчадан юрюп,

Юта чангны, о насны.

Уьйдеги тазалыкъгъа

Эте бары да къастны.

(Пылесос)

 

*   *   *

Халкъ ёммакъларыбызда

Гьилласы айтылагъан.

Гьар сёзю ялгъан булан

Тенге-тенг тартылагъан.

 

Тавукъ — жижекге гьавгъа

Юрт ягъагъа гелеген.

Яшлар, айтыгъыз гьали,

Не жандыр сиз билеген?

(Тюлкю)

 

*   *   *

Салпан къулакъ, къысгъа аякъ,

Къоркъачлыкъгъа айтылгъан

Къыр жанлар арасында.

Гёзюн ачып юхлайгъан

Гечени къарасында.

Ач бёрюден, тюлкюден,

Гьар заман сакъ турагъан.

Гьызын тутма болмасдай,

Гьавчудан тез-тез къачып,

Къутулма ой къурагъан.

(Къоян)

 

*   *   *

Толтурулгъандай гёбюп,

Тийсенг, къалардай чёгюп.

Олтурагъан бир кюйде

Кёпюр тюпдеги кёлде.

 

Айтгъандокъ яшыл тюсюн,

Не жандыр, эсге тюшсюн.

Жибин тутуп ашайгъан,

Оьз хошуна яшайгъан.

(Бакъа)

*   *   *

Йипдей назик хытанда

Инг башлап тююр бола.

Залим оьсюмлюк, ассанг,

Биринден къазан тола.

 

Оьзю йимик ярайдыр

Урлукълары да ашгъа.

Нече тюрлю аврувгъа

Дарман уллугъа, яшгъа.

 

Шекер булан бириксе,

Ашагъан болмай тойма.

Айыпдыр, яшлар, ону

Атын айтмайлы къойма.

(Къабакъ)

 

*   *   *

Гьамарда чычкъан къувуп,

Ялкъгъанларын язагъан.

Оьзгелеринден артыкъ

Есисине базагъан.

 

Айт дагъы, о не жандыр,

Итни гёрсе, бошайгъан.

Сют ичип, къаймакъ ялап,

Исси уьйде яшайгъан.

(Мишик)

 

*   *   *

Увалмай не сынмай о,

Тюшюп къалса да къолдан.

Тюпге, оьрге атыла

Урсанг да онгдан, солдан.

 

Яшлар, кеп алып чююп,

Тепсегиз арек чалдан,

Чабып сиз тутмасагъыз,

Дёгереп чыгъар ёлдан.

(Топ)

 

*   *   *

Ашгъа мен себилеген,

Къардай ап-акъ болагъан,

Эпсиз сыйлы сурсатман,

Сувда ирип къалагъан.

(Туз)

 

*   *   *

Чабывда о чалт, ёргъа,

Ерге тиймей аягъы.

Ташгъа тийгенде учгъун

Явдура от туягъы.

 

Минерсен сен сыртына,

Къолгъа уьйретип болсанг.

Авузлукъ булан юген

Дувлугъун енгип салсанг.

(Ат)

 

*   *   *

Биченден чалынагъан

Бизге жыймагъа аракъ

Кёмекге етер недир,

Беш тишли темир таракъ?

(Сенек)

 

*   *   *

Тюрлю китаплар

Шо уьйде яшай.

Илму къалагъа,

Билим хазнагъа

Шо уьй, биз айтсакъ,

Ажайып ошай.

(Китапхана)

*   *   *

Къышда – къардан опуракъ,

Язда яшылдан гие.

Емишли бийик бою

Аз къала кёкге тие.

(Терек)