Барият Муратовагъа багъышланды

Озокъда, «Барият Мурадова. Театральный портрет» деп ат да салып онгарылгъан выс­тавка Барият Муратова булан байлавлу суратланы, документли материалланы, ону гьа­къында берилген маълуматланы байлыгъы жыйылгъанланы барын да гьайрангъа къалдырды ва рази этди. Выставкада гьар тюрлю йылларында кёп тюрлю ролларда ойнайгъан вакътилерде чыгъарылгъан суратлар, Барият Муратованы къызы Бела Муратова оьзю этген суратлар ва шолай да башгъа авторланы суратлары, гертилей де, белгили ва абурлу артисткабызны келпетин толу кюйде, ону бир де гёрмегенлер де танып болардай онгарылгъан эди.

Озокъда, бу ишни оьзюню башына алып, къаст этип, юбилей йылны ичинде оьтгермекни гьайын этген Магьачкъала шагьарны тарихи музейини директору Зарема Дадаева, гертилей де, гьакъ юрегинден ишлегени гёрюне эди. Ол эсгерген кюйде, музейде оьтгерилеген выставка – кёп адам загьмат тёкген, оьзлени сюювюн багъышлагъан адамланы иши,  сююмлю артистканы юбилейине этип болгъан бир гиччи, тек гьакъ юрекден савгъат-къайтарыш. Выставкада гёрсетилген материаллагъа гёре йылны ахырына китап чыгъармагъа да гёз алгъа тутулунгъан.

ДР-ни маданият минист­ри Зарема Бутаева да эсгерген кюйде, бу йыл савлай Россияда маданият йылы белгиленегенде, СССР-ни халкъ артисткасы болгъан Барият Муратованы 100 йыллыкъ юбилейи рас гелгенлик негьакъ тюгюл. Ол дагъы да булай деди:

–Къаравчуланы, театр чалышывчуланы ва критиклени гьайрангъа къалдыргъан Барият Муратова бугюнлерде де театр чалышывчуланы арасында биринчи юлдуз кюйде къала. Министр билдирген кюйде, бу йыл Барият Муратованы атындагъы «Лап яхшы актёрлукъ оюн» деген конкурс билдирилген. Эсгерилген конкурсда Дагъыстандагъы 12 театр ортакъчылыкъ этежек.

Выставкагъа жыйылгъанланы арасында Барият Муратованы  сагьнада кёп келпетлерин гёргенлер, гьатта оьзю булан бирче ойнагъанлар да бар эди. Къумукъ театрны чебер ёлбашчысы, Россияны халкъ артисти Айгум Айгумов бугюнлерде юз йыллыкъ юбилейин оьтгереген артисткабыз булан сагьнада бирче ойна­гъан, кёп йылланы узагъында бирче чалышгъан. Айгум Айгумов сююмлю иш ёлдашыны гьакъында айта туруп булай деди:

– Барият Муратова битмейген, тюгесинмейген пагьмусу булангъы артистка эди. Ону оьр билими ёкъ эди, тек биревге де ошамайгъан янгыз оьзюне хас уллу актёрлукъ пагьмусу бар эди. Ону пагьмусуна янгыз къаравчулар тюгюл, театр инчесаниятны лап айтылгъан касбучулары да гьайран бола эди. Барият Муратованы атын яш наслулагъа билдирме, яратывчулугъу булан таныш этме борчлубуз. Ол – бизин халкъны маданият тарихи. Бугюн яш наслу игитлени, белгили адамланы танымай. Выставкагъа  школаланы охувчуларын, студентлерин гелтирип таныш этсе, бек пайдалы болажакъ.

Выставкагъа гелгенлени арасында театр ахтарывчу Гюлизар Солтанова да бар эди. Гюлизар Солтанова да – Барият Муратованы сагьна оюнун гёрген, ол яратгъан келпетлер булан ювукъдан таныш болгъанланы бириси.

Барият Муратованы эсге ала туруп, ол да булай деди:

–Мен оьзюмню насипли адам гьисап этемен. Неге тюгюл, Барият Муратованы трагедия, комедия, драма жанрларда ойнагъан келпетлерин оьз гёзлерим булан гёрмеге имканлыкъ болгъан. Ол Аллагьдан гелген пагьмусу булангъы, биревге де ошамайгъан ва биревню де такрарламайгъан оюну булангъы артистка эди. Ол оьзюне ойнама тапшурулгъан келпетни теренден сезип ойнайгъан кюю гьайрангъа къалдыра эди. Бу – янгыз мени оюм, сёзлерим тюгюл,  савлай СССР-ге белгили айтылгъан режиссёрланы танкъытчыланы ва артистлени пикрусу. Москвада Барият Муратова ойнагъан сонг, Москваны лап белгили газетлеринде, журналларында ону гьакъында яза эди. Лап да айтылгъан танкъытчылар Елена Жданова: «Кавказда Къумукъ театр – лап яхшы театр, Барият Муратова – лап да пагьмулу актриса», – деп билдирген эди. Москвада оьтгерилген Дагъыстан инчесаниятны ва адабиятны онгюнлюгюнде Барият Муратова «Каменный гость» деген спектаклде Лаураны ролюн ойнап, сонг Шекерханымны ролюн ойнагъанда, айтылгъан режиссёрлар, танкъытчылар башгъа-башгъа келпетлени бир йимик оьр даражада ойнап болагъанына гьайран болгъанын эсгере эди. Огъар сагьнаны устасы, сизин яш артистлеге уьлгю алмагъа, уьйренмеге адамыгъыз бар деген эди.

Ол гьар келпетни уьстюнде арымай-талмай, бары да гючюн салып ишлей эди.  Оьзю ойнайгъан игитни яшавун юрегинден оьтгере эди. Ол ойнагъан аналаны ролларын унутмагъа къыйын. Барият Муратованы пагьмусуну гьакъында узакъ сёйлемеге болабыз. Ол яратгъан гьар келпети макътавгъа лайыкълы. Уллу чагъында да Барият Муратова яш игитлени ойнама бажара эди. Барият Муратованы оюнун башгъа миллетлеге таржума этмеге тюшмей эди. Ону оюнун бары да миллетлер англай эди. Барият Муратова – бары да миллетлени сююмлю артисткасы. Ону атын школалагъа, орамлагъа къоюп, гележек наслулар да унутмасынны къастын этме герек.

Выставканы онгаргъан Магьачкъала тарихи музейни къуллукъчулары, гертиден де, гьакъ юрекден къаст этгенни бары да жыйылгъанлар эс этди. Барият Муратованы суратларындан къайры, музейни залыны ортасындагъы базыкъ багъанада сагьнаны пердеси ерлешдирилип онгарылгъан. Янгыз суратлары салынып къалмайлы, Барият Муратова къоллагъан документлер, огъар тапшурулгъан шагьатнамалар, башгъа савгъатланы да къаравчулагъа гёрмеге имканлыкъ болду.

Музейни директору Зарема Дадаева выставканы гьазир этивде оьзюне кёмек этген Барият Муратованы къызларына, айрыча Къумукъ театрны   художниги  Наби Бамматовгъа, чебер ёлбашчысы Айгум Айгумовгъа баракалла билдирди.

Бу выставка декабр айны 10-ну болгъунча узатылажакъ. 

 

Патимат БЕКЕЕВА.

СУРАТЛАРДА: выставкадан гёрюнюшлер.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля