Адамгъа гьюнер пачагъа тах йимикдир

Халкъ артистлер

 

…Магьаммат Рашитханович Рашитханов 1915-нчи йылда Оьр Къазанышда тувгъан. Ата юртундагъы ахшамгъы школаны охуп битдирген сонг, эсгерилген школада бир йыл вожатый болуп ишлеген. Шо вакъти, 1937-нчи йыл, Буйнакскиде пагьмулу оьрюм яшлар учун Къумукъ музыкалы-драма театрны группасы ачыла. Биринчилерден болуп, оьзю кёп сююп Магьаммат къумукъ театргъа геле. Ол къумукъ театрда арасы бёлюнмеген кюйде 40 йылдан да къолай заман ишлеген, кёп санавда спектакллерде ойнагъан, жаваплы къуллукъларда чалышгъан.

Аллагь берген актёрлукъ пагьму да, исбатлы бою-сою да, англы тавушу да Магьаммат Рашитхановгъа пагьмулу артистлени сыдырасына гирмеге болушлукъ этген. Сагьнада ол гьар тюрлю жанрларда яратгъан келпетлер, ону инчесаният усталыгъына къаравчуланы мюкюр этип гелген.

1945-нчи йылда, огъар «Дагъыстанны ат къазангъан артисти», 1955-нчи йылда буса «ДАССР-ни халкъ артисти» деген оьр ат берилген. Арадан 20 йыл гетип, Магьаммат Рашитханович «Россияны халкъ артисти» деген  атгъа да гёрсетиле.

Ол Къумукъ театрны сагьнасында ойнагъан М. Лермонтовну «Бэла» деген романында Казбични, У. Гьажибековну «Аршин мал алан» деген спектаклинде Сулейманны, Шекспирни «Отелло» деген асарында Ягону, А. Пушкинни «Таш къонакъ» деген пьесасында  Дон Гуанны ва башгъа игитлени келпетлери къаравчуланы буссагьатда да яхшы эсинде.

Оьр Къазанышны бирдагъы бир пагьмулу уланы Тажутдин Абдулкъадырович Гьажиев 1914-нчю йылда тувгъан. Къумукъ театргъа ол 1935-нчи йылда гелген, кёп санавда спектакллерде ойнап, къаравчуланы сюювюн ва абурун къазангъан. Тажутдин Гьажиев ойнагъан келпетлени арасында Молла Насрутдинни башлап эсге алабыз. Уллулар айта туруп эшитгенмен: «Кремлёвские куранты» деген спектаклде ол ойнагъан В. И. Ленинни келпети залда олтургъанланы оьтесиз тамашагъа къалдыргъан дейлер.

Оьмюрюню кёп янын Къумукъ театргъа багъышлагъан, театрсыз яшавун гёз алгъа гелтирип болмайгъан Тажутдин Гьажиевни пагьмусуна ким де сукълана болгъан. Огъар «Дагъыстанны ат къазангъан артисти», «Дагъыстанны халкъ артисти» ва «РСФСР-ни ат къазангъан артисти»  деген оьр атлар берилген.

 

Ата юртда ажайып ёлугъув

 

2014-нчю йыл, барыбызгъа да белгили кюйде, Маданиятны йылы деп билдирилген эди. Шону гёз алгъа тутуп, савлай Дагъыстангъа атлары малим болгъан эки де уллу пагьмуланы, Къумукъ театрны артистлери болуп ишлеген Тажутдин Гьажиевни ва Магьаммат Рашитхановну ата юртлулары оланы 100 йыллыгъына багъышлап, бираз алларда эсделик ахшамны бек арив къуруп, кёп къонакъланы да чакъырып, оьр даражада оьтгердилер. Бу чаралагъа да гьазирленген ва пагьмулу артистлени гьакъында хабар береген стендлер гелгенлени тергевюн тартды.

Шо чаралар арив оьтсюн учун Оьр Къазанышдагъы 2 номерли орта школаны муаллимлери Тотуханум Къазбекова ва Зай­нап Атагьажиева гьаракат этип айланды, гьазирленди. Гелген къонакъланы арасында А-П. Салаватовну атындагъы Къумукъ музыкалы-драма театрны пагьмулу артистлери, Тажутдин Гьажиевни ва Магьаммат Рашитхановну дос-къардашы да бар эди. Яшлар, муаллимлер, юртлулар бу байрамны актив ортакъчылары болдулар.

Гелген къонакълагъа хошгелди берип, эсгерилген школаны директору, къумукъ адабиятны, инчесаниятны сюеген, миллетине жаны авруйгъан Гьажи Алисолтанов багъышлав сёзлер айтды, эки де артист бизин къумукъ халкъны маданиятыны тарихинде нечик терен гьыз къоюп гетгенни эсгерип алды. Ондан сонг чыгъып сёйлеген юрт администрацияны башчысыны замес­тители К. Жамалутдинов Оьр Къазаныш юрт, савлай Буйнакск район ва Дагъыстан белгили артистлерибизни атларын унутмайгъанны эсгерди. 1 номерли школаны охув ишлеге къарайгъан завучу А. Мамаев оьзюню яш заманында юртгъа театр гелип, «Молла Насрутдин» деген спектаклни гёрсетегенде, юртлу яшлар сагьнагъа сав эшекни гелтирип, къаравчуланы оьтесиз къурчун гётергенин, юртну халкъы артистлени нечик сююп къаравуллагъанны гьакъында къужурлу лакъыр этди.

Эсделик ахшамда охувчулар пагьмулу актёрлагъа багъышлангъан таъсирли шиърулар охуду. Оланы ёлун юрютген мисгин Г. Гьасановну, буссагьат Къумукъ театрда директорну заместители болуп чалышагъан ажайып пагьмулу артист Къагьир Атагьажиевни атына да кёп исси сёзлер айтылды.

Юбилей ахшамны барышында Оьр Къазаныш юртдан гележекде дагъы да артистлер чыкъма болагъаны ачыкъ болду. Айтагъаным, охувчулар М. Халатова, З. Адилханов, У. Сулеменова, У. Мамаев, М. Халатов «Молла Насрутдинни» пьесасындан бир гесекни бек къужурлу ойнап бажардылар.

Гьаман да йимик юртда оьтгерилеген гьар тюрлю чараларда оьз къошумун этип айланагъан маданият уьйню ёлбашчысы Умайбат Абдуралипова бу гезик де ягъада турмады. Ол бу школаны муаллимлерини бюлбюл тавушларындан къурулгъан хорну башында токътап, оьзю аргъан да согъуп йырлагъан йыр къаравчуланы оьтесиз хошуна гелди. Охувчу къызланы бир группасы буса, къумукъ къабалайлар да гийип, «Дагъыстанны чечеклери» деген милли бийивню гёрсетдилер.

Оьр Къазаныш юртдагъы 1 номерли школаны муаллими, Тажутдин Гьажиевни къардашы О. Жафаров, ата къардашыны гьакъында сёйлей туруп, булай деди: «Тажутдин табиатны бек сюеген адам эди. Сёйлейгенде яшгъа гёре яш, уллугъа уллу болуп биле эди. Ону ярыкъ эсделигин унутмай, булай ёлугъувну оьтгергенлеге баракалла».

Магьачкъаладан гелген артистлер Жалал Бекеев ва Зугьра Межитова да, къужурлу спектаклни бир гесегин гёрсетип, къаравчуланы тазза къурчун къандырдылар. Къумукъ музыкалы-драма театрны директоруну заместители Къагьир Атагьажиев булай пайдалы ёлугъувну оьтгерме эсине тюшген юртлуларына гьакъ юрекден баракалла билдирди.

Ёлугъувну ахырында Тажутдин Гьажиевни уланы Марат ва Магьаммат Рашитхановну къызы Гигьили оьзлени аталарыны ярыкъ эсделигин унутулма къоймай, яш наслугъа уьйретегени, англатагъаны саялы, муаллимлени атына кёп баракалла сёзлер айтдылар. Ажайып арив оьтген ёлугъувну ахырында муаллимлер ва охувчу яшлар гелген къонакълар булан эсделикге суратлар чыгъардылар.

 

 

 

Барият НУРУТДИНОВА.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля