Абдулла ЗАЛИМХАНОВ

ОЙ ТОЛКЪУНЛАР ТУВА МЕНИ БАШЫМДА

Яшлыгъымны ярыкъ юзю танг йимик

Арт заман кёп суратлана къаршымда,

Дерияны суву йимик деврюкген,

Ой толкъунлар тува мени башымда.

Толкъунланы тор йылкъысын къувагъан

Тамашаман мен гючюне еллени.

Гьислеге де тамашаман тувагъан,

Башда оюн гьакитдирип эрлени.

Гюлюк йимик тийген язда къаталан

Къача бара оьмюрюмню гюнлери.

Сюймей эдим мен сёнгенни юрек гьис,

Ой къурмагъа, йыр язмагъа гьюнерим.

Толкъун ургъан чакъы мени ойларым,

Дюньялыкъда бармандыр, мен савмандыр.

Адабият Аламында шиъруну

Къазакъ – дерья, мен бир гиччи кавмандыр.

МЕН ШАИРНИ САБАНЧЫДАЙ ГЁРЕМЕН

Берекетни болдурмагъа белсенген

Къурч сабанчы къуршала ер къазывгъа.

Оьмюрюню лап татывлу заманын

Шаир гиши багъышлай йыр язывгъа.

Яшда харшгъа сыр «басдырма» баздым мен,

Къулакъ асдым гече бюлбюл кюйлеге;

Юваш кюйде назмулар да яздым мен,

Сююп халкъны ругь тарлавун кюйлеме.

Оьр къуллукъгъа гьеч этмедим сутурлукъ,

Тюгюлмен мен не алда, не данайда.

Бугюнюме этемен кёп шюкюрлюк,

«Пагьмум бар!» –деп сокъмагъанман даллай да.

Мен шаирни сабанчыдай гёремен

Ой тарлавда маъна излеп терлеген.

Халкъым, сагъа савгъат этип беремен

Китабымны экмек ийис гелеген.

2009 й.

БЕК СЕЗЕСЕН

Огь! Къанъявгъур, тири асав атныдай

Нохталама болмай экен йылланы.

Болмай экен таза сакълап алтындай

Йибек йимик инче юрек къылланы.

Къаркъарангны къувнатагъан къурчлукъну

Бара-бара сувуй экен тавасы.

Гьалсызлана экен оьзюнг билмейли

Яшлыкъдагъы танг гьислени гьавасы.

(Пакарсыз кёп пикирлерден безесен),

Шо арада айрокъда бек сезесен

Оьмюрюнгню арив пайы оьтгенни,

Сари гюзю, салкъын къышы етгенни.

АНАМ ТЮШЕ ЭСИМЕ

Дюнья шары чарны йимик айлана

Къучагъында эливю ёкъ Аламны.

Гюнлер… йыллар бир-бирине байлана,

Шо меселде агъа чагъы Адамны.

Дюньяланы шу бар кюю – муъжизат.

Гьюнер етсе, не зат да бар танглама.

Яшав деген дюр экен уьч гюнлюк зат,

Яшда гьакъыл етмей шону англама.

Тек англадым яшав аз зат экенни

Анабызны акъ тюклери артгъанда.

Хадирин де англадым мен мекенли

Ону гюню даимликге батгъанда.

Ягь янчылып, ичде умут базласа

Адам ичмей бола экен эсирме:

Дерт уялап, юрек сессиз бозласа,

Тюшюмдедей анам тюше эсиме.

Йыллар гетген сайын агъып арекге,

Къолай сезген сайын сырын Аламны,

Талчыкъ сагъынч таъсир эте юрекге,

Сыйы арта дюньяда ёкъ анамны…

Ана тилин ол бек мугькам биледи.

Не ишге де бар эди кёп гьюнери.

Яш-уллугъа къысма, тошлукъ тигеди.

Бош йибермес эди бир де гюнлерин.

Ийрек булан ишлетеди терини,

Оьзю тютген юнден йиплер этеди.

Арив ренкге боямагъа йиплени

Авлакълагъа халта жыйма гетеди.

Этеди ол тюрлю тюслю кийизлер,

Сонг шолардан арбабашлар накъышлы,

Согъа туруп думлар булан халчалар…

Йибереди къара гюзню, сав къышны.

Не ашны да эте эди татывлу,

Бырын салат, чудуну чу айрокъда.

Эте эди сютден гьатта сари май

Юрт ичинде торта ёкъда, май ёкъда…

КЪУРУ КЪАЛМА!…

Къуш къавумну жанлы сеси болмаса,

Мунглукъ, шыплыкъ къуршар эди къырланы,

Къув боюнлу къумукъ къомуз болмаса,

Дамы болмас эди бизин йырланы.

Тал къомузну биринчилей бырында

Къоркъутдада ясагъан деп хабар бар.

Къазакъ йырдан ругьун алып кёп къыйын

Халкъым чёкмей яшагъан деп хабар бар.

Халкъым хыйлы хазналарын тас этген,

Шогъар мени чиркий гёнгюм, мунг бети

Алтын хазна йимик ана тилингден,

Къомузунгдан къуру къалма, миллетим!

2005 й.

ЭЛ УЧУНГЪУ ИШ ОНГМАЙ

Эл учунгъу иш онгмай

Ёкъгъа бизге бир онгай.

Толкъунлу денгизлердей

Ичибизде дерт тонгмай.

Къумугъум къумугъунга

Билип, билмей хырс тутма.

Бырында ким болгъанынг,

Бабаларынг унутма!

Вёре, вёре унутма

Алтын ана тилингни!

Инан уллу умутгъа,

Уьйрен илму – билимни.

Къыйын болур оюлса

Орну къумукъ ожакъны.

Адаршай сёнме къойсакъ

Отун милли очакъны.

Къырыяты ёкълагъа

Къойма пайынг – гьакъынгны.

Жанынгдай сюй, къумугъум,

Сыйлы, уьйкен халкъынгны.

Заманлар алышынар,

Чакъ ачылар, тайып чарс.

Таза сакъла къылыгъынг,

Къумукълугъунг этме тас!

Яманлар башлагъынча

Ирисибиз иритме,

Амал этме тарыкъбыз

Тюрк бирликни тирилтме.

Ёгъесе бара-бара

Тарихибиз «тав» басар,

Сонг, болуп пара-пара,

Талигьибиз ав басар.

Дюньяда къардашынг кёп,

Дер зат сени генглигинг.

Мени миналы халкъым,

Сакълап яша менлигинг!

Къыйынлар къажытмайгъан

Къагьрумангъа оша сен,

Бир къолну бармакълары

Йимик болуп яша сен!

Тенгирим, кёп арытып,

Къалгъытмагъыр халкъымны,

Мангушлукъгъа тарытып,

Дагъытмагъыр халкъымны!

2003 й.

АВУР ОЙ КЁП…

Аслу касбум дюр экенге мухбирлик,

Аз буса да, ону-муну язаман.

О касбугъа гьажат гьакълыкъ, тирилик,

Адамлыкъ да тарыкъ таза гьар заман.

Терсни гёрюп, язсанг герти макъала,

Оьрдегилер оьгейгедей оьчлене,

Багьаналар излей сени ёкълама,

Тюпден таба къую къазыв гючлене.

Азар къыйын къопгъан элни ишине,

Янтыкъ юрюй халкъны яшав арбасы.

«Тюлкюлени» тили тиймей тишине,

Азманланы артгъан гьали арпасы.

Олар айта язагъанлыкъ кант этип,

Сайки, дюр деп делилени «назмусу».

Инаныгъыз, айтмасам да ант этип,

Тынып турма къоймай элни намусу.

Тынып турма нечик етсин сабурум,

Мердеш болуп битген буса талавур.

Алимлени алашада абуру,

Гьака къавум геживада бир гьавур.

Къырып бары баву булан терегин,

Тюз ерлерде тиге инсан кёп бина.

Исырап иш кёпге гюе юрегинг,

Эбин табып болмас йимик кёп зина.

Артын онча ойлашмайгъан адамлар

Гьатдан озуп ёнкютелер яшларын.

Таъминликде оьсген шашыкъ «балалар»,

Авуртдурма сюймей охуп башларын.

Азув тишим къысмай нечик чыдайым,

Тахгъа минген къырчынланы гёргенде.

Таянма ёкъ Агъайым, не Дадайым

Тюз тёрени гесме ери гелгенде.

Элде бар зат савдюгерге салынгъан,

Талги ёлну таву-ташы сатылгъан.

Орман агъач аркъалыкъгъа алынгъан,

Шо себепден булакъ сувлар тартылгъан.

Артып тербей машинлени санаву,

Заправка ёлугъа гьар абатда.

Агъу тютюн ачытдыра танавунг,

Машин жувма «мойкалар» да бар гьатта.

Не зат да бар, бар не къара месеп де…

Адамлыкъ къыт, рагьатлыкъ аз, рагьму аз.

Беземеге бизин берен дюньяны

Инсанларда гьакъыл булан пагьму аз.

Авур ой кёп башда артсыз тувагъан.

Айтып оьтдюм нукъсанланы бирлерин.

Арив ерлер ёгъу яман жувагъан

Адамланы гьакъылыны кирлерин.

2008 й.

ВАЙ, КЪАЧАН БОЛАР ЭКЕН?!

Къапуллу къара тангны

Кирпиклерин къытыкълап,

Нюр тувуп геле янгы

Ерни елинин къыркълап.

Юваш ел юхусырап

Сёге кёкню парчасын.

Булутгъа къонуп къалгъый

Ай – гечени пачасы.

Юзю къача барагъан

Юлдуз алай кюстюне.

Боз туман ел тарагъан

Минген тавну уьстюне.

Ал кекелин тургъузуп,

Къонуп сигьру къайыкъгъа,

Денгиз сувгъа чомулуп,

Гюн гёз ача, айыгъа.

Шо мюгьлет жанлы махлукъ

Юхусундан уяна.

Къуш чарнап алгъыш эте

Оьзю къонгъан уягъа….

Инсан буса, баягъы,

Къоймай тонав мердешин,

Оьзю сыйынгъан Ерни

Паралай, тёшюн тешип.

Вай, къачан болар экен

Адам арив яшайгъан,

Оьз уясын аяйгъан

Асил къушгъа ошайгъан?!

2009 й.

ТАМАША БАР, ТАМАША…

Билгенибиз бу девюрге къыйышмай,

Гёргенибиз гёнгюллеге сыйышмай,

Дертлерибиз басылып бир тынышмай,

Тамаша бар узакъ къалсакъ тайышмай.

Аязда да бизге тусгъун кёк юзю,

Тёбебизден тийсе де гюн къыздырмай,

Тенгир тизген аламыбыз да оьзю

Тамаша бар узакъ барса бузулмай.

Гьар эл тура оьзю учун талашып,

Ер юзюнде аза бара берекет.

Инсанурлукъ яшап билмей ярашып,

Тамаша бар къопмай къалса пелекет.

Йыртгъыч кепли пасатчылар паралап,

Чюй арбагъа ошап бара элибиз,

Яманлыкълар, ягьыбызны яралап,

Тамаша бар чартламаса белибиз.

Айта барсакъ азму ичде тююнлер,

Адил эрге артыкъ кант да ошамай,

Бары да зат булгъавурлу бугюнлер,

Тамаша бар туруп болсакъ бошамай.

Супулар да бар акъчагъа сатылгъан,

Тюпден таба байлыгъына батылгъан;

Ол пасыкълар Аллагьындан къоркъмаса,

Тамаша бар къыяматгюн къопмаса.

Бу дюньяны уьч гюнлюгюн унутуп,

Кёплер жыя тоймай алтын кепеклер.

Гьарам байлыкъ бир гюн башын уютуп

Тамаша бар улумаса кёпеклер1.

Жинлер йимик турсакъ, жыймай эсибиз,

Эсгик гёрюп артын берсе Есибиз;

Бажармасакъ болма бираз алаша,

Узакъ барсакъ тамаша бар, тамаша.

‘ Кёпек – тезги тилде ит деген зат, (кёпоёгъулу – кёпек огълу).

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля