«Анжини» баш тренери Сергей Абузеитович Ташуевни Дагъыстангъа гелип бизин команданы башын тутгъанлы береген биринчи уллу баянлыгъы. «Анжи-Аренаны» футбол майданында башлангъан тренировкадан сонг Ташуевни терлеген, къавшалгъан кюю футболистлерден кем тюгюл эди. Шо гьалында Сергей Абузеитович мени булан бир сагьатгъа ювукъ лакъыр этди.
Неге бизде ойнама сюймедилер?
– Сергей Абузеитович, Кавказда сиз ишлемеген футбол регион къалмады. Дагъыстанны нечик гёрдюгюз?
– Дагъыстан магъа янгы ер тюгюл, мунда гиччилей атабыз булан Манасны денгиз ягъасына кёп гелгенмен, оьсгенмен, яшагъанман хоншу Мычыгъыш Республикада. Кавказны, Дагъыстанны мен яхшы таныйман, магъа мунда ерли шартлагъа къыйышма герек болмады.
– Сизге команданы янгыдан тизме тюшдю. Команда милли лигада ойнаса да, о аз авара тюгюл…
– Авара дейген сёзню тюз гёрмеймен. Озокъда, бек къужурлу, къыйын, тренерни моютагъан масъала. Мен «Анжини» составында гёрме сюеген футболистлени кёбюсю бизде ойнама сюймеди. 19-нчу майда мен Украинадан гетдим, 20-нчы майдан тутуп биз болажакъ «Анжини» уьстюнде ишлеме башладыкъ. Максимов, Гьажибеков командада къалажагъы, къалмажагъы мекенли тюгюл эди, биз «Анжиде» гёрме сюеген кёп аты айтылгъан футболистлер бар эди, тек оланы кёбюсю, гьариси бир тюрлю багьаналар табып, Магьачкъалада яшама, ойнама сюймеди.
Шолайлыкъда, эртенден ахшам болгъунча айрыча гьар футболист булан офисде болгъан сёйлешивлени натижасында биз жыйгъан команданы сиз гёресиз. Гьали чемпионат да башлангъанда бираз тынч да болду. Инаныгъыз, бек четим, бек къыйын эди ишни башы. Мисал учун, Магьаммат Митришев Грозныйда артгъа салгъан оюнчуланы арасында оюн сынавсуз эки йыл йиберди, Чуперка – жагьил яш, янгы башлай тура ойнама, Амаду Мутари буса Донецкиде футбол майдангъа заманда бир чыгъа эди… Шолайлыкъда, аста-аста команда жыйыла тура. Биз милли лигадагъы бары да командаланы къыйналмай енгежекбиз дейген бир-бир къаравчуланы умуту – орну-оту ёкъ тюзсюзлюк.
– Сергей Абузеитович, ярай буса, шо бизде ойнама, яшама сюймеген футболистлени фамилияларын, дагъы да яхшы болар эди багьаналарын да айтсагъыз… Олар милли лиганы ошатмадымы, бизин Магьачкъалада яшама сюймедими, башгъа багьана тапдымы….?
– Нечакъы да боламан. Ярым якълавчу Лазич – гючлю футболист, якълавчу Чечер, айтылгъан гючлю чапгъынчы Мораиш – Украинадагъы бомбардирлени бириси. Бу футболистлени талаплары бизге къыйышмады. Сергей Болбат – Украинаны жыйым командасыны футболисти, ярым якълавчу Михаил Комков – «Томьну» футболисти. Булар милли лигада ойнама сюймеди. Колумбиялы Каньяс оьзю де сюе эди бизде ойнама, тек не амал этип де, къазахстанлы «Астана» бизге оьзюбюзге де тарыкъ Каньяс деп, ону йибермеди. «Краснодарда» ойнайгъан Евгений Шипицынны буса уьй агьлюсю, къатыны рази болмады…. Муна барысыны да аслу багьаналары.
«Анжиге» нечик чыкъдыгъыз?
– Сиз Украинада яхшы команда тиздигиз, Евролигагъа чыкъдыгъыз, ишлейген еригизде абуругъуз бар эди. Бары затны да къоюп, нечик гетме болдугъуз? Нечакъы да къыйын болгъандыр?
– Тюз айтасыз, бир де тынч тюгюл эди. Ишлемеге арив шартлар, янгы , беш футбол майданы да булангъы база, уллу планлар къурагъан илиякълы, сюйкюмлю президент. Дагъы не тарыкъ? Ишлемеге, команданы ойларын яшавгъа чыгъармагъа о шартлар да уллу насип, тек нетерсен… Украинада болуп турагъан затны сиз менден кем билмейсиз. Гетме тюшдю. Тюзю, дав башлангъынча да мени Сулейман Керимов булан сёзюм болгъан эди.
– С. Керимов булан сёйлешивлеригиз тынч юрюлдюмю, нечик оьтдю? Команданы алдына нечик масъала салынды?
– Нечакъы да тынч оьтдю. Премьер-лигагъа чыкъмакъ деген масъаланы мен айрокъда ушатдым. Масъала салынса да, команданы алгъасамай, мукъаятлы тизме тарыкъны гьакъында да биз кёп лакъыр этдик. Сулейман Керимов, мен ойлашагъан кюйде, гьали командагъа дагъы да кёп агьамият бере, мени булан телефон сёйлей, СМС-лер язабыз, «Анжиде» этилеген бары ишни, гьатта увакъ-тюекге ерли биле.
– Кёбюсю касбучулар сиз милли лигада гючлю тренер болуп боласыз, премьер-лигада сизге къыйын болур деп айтма сюе.
– Ёммакълар! Мен премьер-лиганы гьакъында да сёйлеме боламан, экинчи лига да тюгюл магъа ят ер. Ахырынчы мисал. «Металлург» (Донецк). Шо къыйын турнирде мен ишимни яйылгъан команданы алып башладым. Натижада биз «Металлистни» ва «Динамо» Киевни утдукъ, «Шахтёр» ва «Днепр» булан тенг санавгъа ойнадыкъ. Нальчикде ишлейгенде буса, командада бары жагьил яшлар булан биз «Спартакгъа», Зенитге», «Локомотивге» хасиятыбызны гёрсетдик, юлдузлу «Анжи» булан тенг ойнадыкъ. Мен 1998–1999-нчу йылларда А.Тарханов булан Самарада ишледим. Биз тюпдеги лигалардан алып Анюковгъа, Игнашевичге, Карякагъа тарбия бергенни, бизден сонг олар гётерилгенни, айтылгъан футболистлер болгъанны гьали бирев де эсгермей. Мен Бородюкну, Онопкону, Кульковну, Маметовну болажагъына хыйлы тер тёкгенмен. Роман Широковну ким тапды? Мен де, Тархановда. «Сиз адашгъанмысыз, кимни аласыз?» – дейген бизге «специалистлер» о заманларда да бар эди. Не болса да, бу – премьер лиганы тренери, бу – милли лиганы, бу буса – экинчи лиганы тренери дейген ёммакъланы мен арив гёрмеймен.
– «Анжини» баш тренери болгъаныгъызгъа олигарх Мкртчянны иши деп де айталар.
– Болма да ярай. Биринчилей, магъа мени Сулейман Керимов «Анжини» тренерини еринде гёрме сюегенин де магъа Мкртчян айтды. Биз биринчи Керимов булан юрюлме тюшеген сёйлешивлеге де Мкртчян булан бирче бардыкъ. Керимов ва Мкртчян компаньёнлар экени биревге де янгылыкъ тюгюл.
– Команданы гьакъында бир-эки сорав берейим. «Анжи» оьзюню оюнун тапгъанмы, толу кюйде составы белгилими? Гележекде «Анжи» дагъы да оюнгъа бакъгъан якъда оьсежекми яда шу гьалиги гьалы милли лигадан чыкъма таманлыкъ этеми?
– Гьали де этме тюшеген кёп иш бар. Буссагьат командада мен рази, мен инанагъан он футболист бар. Футбол майданда бары токъсан минут ойнамагъа толу кюйде гьазир тюгюл футболистлер, аслу составгъа бугюн болмаса, тангала къошулма гьаракат этеген жагьиллер де булан – муна бугюнгю «Анжи». Озокъда, команда оьсме тарыкъ. Оьсмейген команда о команда тюгюл, команданы оьсдюрмек – къайсы тренерни де аслу масъаласы. Бизин «Анжи» де оьсежек. Абдуллавов, Сердеров, Гъазимагьамматов, Мухаммад – бизин гележегибиз. Гьали гелген Александр Алиев сав оюн ойнама гьали де гьазир тюгюл. Биз гьали де командагъа янгы футболистлер излейбиз.
Конкуренция болмаса ярамай
– Нечик ойлашасыз, бизге къайсы позициялагъа ва нече футболист тарыкъ дагъы да?
– Не болса да, ким гелсе де – аслу составгъа конкуренция тарыкъ. Командада конкуренция дейген зат болмаса ярамай. Бизге бугюн тарыкъ ярымякълавчу, тарыкъ сынавлу чапгъынчы, бир де опорник болмаса ярамай.
– Сезон башлангъынча Гьажибеков да, Максимов да командадан гете деген хабарлар юрюле эди. Гьажибеков магъа оьзюме де айтгъан эди: « Милли лигада ойнама сюймеймен. Милли лига – батмакълыкъ! Мен гетежекмен, ойнамайман милли лигада!»– деп. Максимовну да оьзлерде гёрме сюеген премьер-лигада кёп командалар бар эди, о да сюе эди гетмеге, бу эки де футболистни командада къалажакъ ким этди?
– Мен билеген кюйде, эки де футболистни харж янындан рази тюгюл ерлери бар эди. Тек кёп узакъ сёйлешивлени натижасында Сулейман Керимов экисин де командада къалажакъ этди, тюзю, шо шартгъа мен де сююндюм.
– Амма контрактда язылгъан дёрт миллион ярым евро береген команда болса, Максимов «Анжиден» гетме де гьазир дейген хабарлар тюзмю?
– Кимни нечакъыгъа алгъан, ким нечакъы контракт булан акъча къазана… Бу суаллар мени компетенцияма да гирмей, магъа авара да тюгюл. Меники – футболист булан ишлемек, ону гючлю янларын команданы пайдасына къолламакъ. Али Гьажибеков – гючлю орта якълавчу, Максимов буса мени эсиме гелмей Россияны жыйым командасыны футболистлери Файзулинден яда Шатовдан осалдыр деп. Бу футболистлени англама ярай.
– Команданы эки де опорный ортаякълавчулары Чиркин ва Чуперка оюнларда кёп хата йибере. Оланы позициясына янгы футболист изленмейми?
– Излене. Яхшы опорник тапма тынч деп ойлашамысыз? Бизге тарыкъ россиялы опорник, милли лигада регламент булан гёрсетеген уьч легионерни орнуна, бизде буса олар алты бар. Чуперка гьали де кёп жагьил, хаталары да бола, Валераны англама ярай.
– Шамил Асилдаровгъа да къаравчулар айтардай рази тюгюл.
– Сезонну башында биз Шамилни командагъа алабыз, деп де ойлашмай эдик. Тек бир нече тренировкалардан сонг алажакъ болдукъ. Мен Шамилге, командагъа гелгендокъ, команданы аслу составында онгарылгъан огъар ер ёкъну, оьзю шо ерни къазанып, башгъа чапгъынчылардан гючлю болуп бажармаса, артгъа салгъан футболистлер олтурагъан скамейкада огъар да ер табылажагъын англатдым, биз бир-бирибизни англадыкъ. Тренировкаларда Шамил яхшы ишлей, чалыша ва бугюнгю бизин чапгъынчыланы аслусу.
– Бизин команда булан бары да командалар кёп аста, кёп къоркъуп ойнай. Гьатта биз утдургъан оюнларда да,бизге къаршы командалар оьзлени къапуларына тартылып, алгъа бармай, осал оюн гёрсетди. Нечакъы да къыйындыр олай ойнайгъан командаланы къапуларына топ гийирме?
– Озокъда, къыйын! Дагъы да къыйын сав оюнну узагъында чапгъынларда йиберип, натижада о оюнну утдурма. Гьалиге бизге бек къыйын олай футбол ойнайгъан командалагъа гол гийирме, о гьакъда тренировкаларда ишлейбиз.
– Сергей Абузеитович, ахырынчы соравум. Нечакъы заман «Анжиде» ишлеме хыялыгъыз бар?
– Болгъан чакъы узакъ ишлеме! Бугюн команданы алдына салынгъан масъаланы чечсек, гележекде, акционер айтагъан кюйде, «Анжиде» бары зат алышынажакъ: янгы футболистлер, янгы стратегия, янгы харж булан таъмин этив. Бизин ишибиз – премьер лигагъа чыкъмакъ. Биз де шону гьаракатын этежекбиз.
– Кёп савболугъуз, баракалла, шу талгъан гьалыгъызгъа да къарамай, бизин газетге Дагъыстанда биринчи уллу баянлыкъ бергенигизге!
– Сиз де савболугъуз, сизге де баракалла!
Лакъырлашывну юрютген
Шарапутдин КИШИЕВ.
