Эсгерилген Оюнланы ачылывуна багъышланып юрюлген шатлы чараланы вакътисинде инг алда Бразилияны тарихине, инчесаниятына, мердешли бийивлерине, шону булан бирге, шо уьлкеде экономика, политика ва социал тармакъларда бугюнлерде болуп турагъан алмашынывлагъа байлавлу агьвалатланы гёрсетивге айрыча тергев берилди. Шондан сонг Олимпиаданы барышында ортакъчылыкъ этежек спортчуланы барысы да дегенлей «Маракана» стадиондан юрюп оьтдю. Шо стадиондан бизин уьлкени жыйым командасы оьтегенде Россияны пачалыкъ байрагъын савлай дюньягъа аты айтылгъан белгили волейболист Сергей Тетюхин алып юрюдю. Ол Олимпия оюнларда алтынчылай ортакъчылыкъ эте.
Олимпиадада спортну оьзге жураларындан тогъатартывлагъа гиришгенчеге де эки гюн алъякъда шо Оюнланы оьлчевюнде юрюлеген футболдан ярышлар башлангъанын айрыча эсгермеге тюше. Шо ярышланы оьлчевюндеги футбол оюнлар алданокъ гёз алгъа тутулгъангъа гёре, Рио-де Жанейродан къайры да, Белу-Оризонти, Бразилиа, Манаус Салвадор, Сан-Паулу шагьарларда оьтгерилежек.
Рио-де Жанейродагъы Олимпиаданы отун якъмагъа 2004-нчю йылда Афины шагьарда оьтгерилген Оюнларда бронза медалгъа лайыкълы болгъан бразилиялы спортчу Вандарлей Кордейругъа тапшурулду. Белгили экени йимик, бугюнлерде юрюлеген Олимпия оюнлар Къыбла Америкада биринчилей оьтгериле. Шо Оюнларда ортакъчылыкъ этежек 207 уьлкеден гелген 12 мингден де артыкъ спортчу 306 медальгъа ес болмакъ учун тогъатартажагъын айрыча эсгермеге тюше. Шолайлыкъда, алдын юрюлген Олимпиадалар булан тенглешдиргенде, шу Оюнларда лап да кёп уьлкелени вакиллери ортакъчылыгъын болдура. Шондан къайры да, Косово ва Къыбла Судандан гелген спортчулар Олимпия оюнларда биринчилей ортакъчылыкъ этегени де айрыча тергевню тарта.
Бизинкилер
Олимпиадада
Рио-де Жанейродагъы Олимпиадада оьзге йыллардан эсе кёп спортчулар ортакъчылыкъ этегенинден къайры да, бир де къопдурувсуз айтгъанда, бизин уьлкени жыйым командасына къуршалгъанлар къаркъарасыны къуватын артдырмакъ учун гьар тюрлю дарманлар къоллагъанны айланасында юрюлюп тургъан къалмагъал булан да эсде къалажакъ. Ачыкълашдырып айтгъанда, спортчуланы къаркъарасыны къуватын артдырагъан маддаланы къоллавгъа тергев этеген халкъара агентлигини талабына гёре бизин уьлкени жыйым командасына къуршалгъанланы кёплери ортакъчылыкъ этме болмай къалды.
Шолайлыкъда, бизин уьлкени атындан бу йылгъы Олимпия оюнларда 389 спортчу ортакъчылыкъ этежек деп алданокъ гёз алгъа тутулса да, оланы санаву 278-ге етишген. Шо гьакъда маълумат къуралларыны мухбирлерине август айны 7-синде Халкъара Олимпия комитетини вакили Марк Адамс билдирген. Демек, Россияны жыйым командасына къуршалгъан енгил ва авур атлетика, юзюв, олай да спортну оьзге журалары булан машгъул болагъан спортчуланы аслам пайы Рео-де Жанейрода юрюлеген Олимпия оюнларда ортакъчылыкъ этмеге бармады. Касбучулар гьисап этеген кюйде, шону натижасында бизин уьлкени жыйым командасы Оюнланы барышында къазанмагъа болагъан 10-15 медальдан магьрюм къалды.
Бугюнлерде юрюлеген Олимпия оюнларда 25 дагъыстанлы спортчу ортакъчылыкъ этегени бизде разиликни тувдура. Дагъыстанны физкультурагъа ва спортгъа къарайгъан министерлигини вакиллери билдирегени йимик, бизин республикадан чыкъгъан спортчулар Россияны жыйым командасына къуршалгъандан къайры да, бизин уьлкени башгъа регионлары ва тыш пачалыкълары учун да тогъатартажакъ. Оланы кёплери Олимпия Оюнларда биринчилей ортакъчылыкъ эте. Дёрт йылны инг агьамиятлы Оюнларына баргъан дагъыстанлы спортчуланы арасында Европаны ва дюньяны чемпионлары, олай да алдын Олимпиадада алдынлыкъ алгъанлары да бар. Олар аслу гьалда бизин республикада айрыча агьамият берилип гелеген спортну тутушуп ябушув (эргишилер ва къатынгишилер), грек-рим ябушув, тхэквондо (эргишилер ва къатынгишилер), дзюдо ва бокс жураларында оьзлени сынамагъа болажакъ.
Сакъатлар да
къыйыкъсытыла
Оьрде де айтылгъан кюйде, Олимпия оюнларда бизин уьлкени атындан ортакъчылыкъ этеген спортчуланы кёбюсюню гьар тюрлю тергев къурумланы вакиллерини янындан бир себепсиз ихтиярлары къыйыкъсытылды. Бугюнлерде буса шо къурумланы янындан гери урув чаралар сакъат спортчулагъа бакъгъан якъда да къоллана. Ачыкълашдырып айтгъанда, Халкъара паралимпия комитети Россияны жыйым командасыны Паралимпия оюнларда ортакъчылыкъ этмейгени гьакъда билдирген. Сайки, бизин уьлкени атындан шо Оюнларда ортакъчылыкъ этмеге гьазирленеген спортчулар да оьзлени къаркъарасыны къуватын артдырагъан дарманланы къоллагъаны токъташдырылгъан.
Спортчулар оьзлер де, шо тармакъгъа къарайгъан гьакимлик къурумлары да, озокъда, Халкъара паралимпия комитетини шо къарары булан бирдокъда рази тюгюл. Россияны спортгъа къарайгъан министри Виталий Мутко да маълумат къуралларыны вакиллерине берген баянлыгъында шону ташдыргъан. Ол Паралимпия оюнлагъа гьазирленеген бизин спортчуланы шо агьамиятлы ярышларда ортакъчылыкъ этивюн гери урмагъа къаст этивлер бир де гьакъылгъа къыйышагъан гьаракат тюгюл экени гьакъда эсгерген. Паралимпия оюнларда бизин спортчуланы ортакъчылыгъыны айланасында тувулунгъан къувунлу гьал нечик чечилежегин буса заман гёрсетер…
Биринчи уьстюнлюклер
Оьзлеге бакъгъан якъдагъы тюзсюзлюклеге ёл берилегенине де къарамайлы, Россияны жыйым командасына къуршалгъан спортчулар бир де ругьдан тюшмей. Рио-де Жанейрода юрюлеген Олимпия оюнланы биринчи гюнюнден тутуп да олар гёрмекли уьстюнлюклени къолда этип геле. Шолай, Олимпиаданы биринчи гюнюнденокъ да бизин уьлкени жыйым командасыны вакили алтын медалгъа лайыкълы болду. Демек, Къабарты-Балкъар Республикада тувуп оьсген Беслан Мудранов, кёп инжинмейли, ябушувну дзюдо журасындан юрюлеген ярышланы финал тиретине етишмеге бажарды. Шонда да Къазахстанлы кочап Елдос Сметов булан оьтгерилеген тогъатартывуну къошум гьисапда гёрсетилген заманыны 45-нчи секундунда ону утду. Дёрт йыл алъякъда Лонданда йимик, Олимпия оюнланы вакътисинде Рио-де Жанейрода да Россияны жыйым командасына къуршалгъанланы арасында биринчи алтын медалгъа ябушувну дзюдо журасы булан машгъул болагъан спортчу къазанды.
Шолай да, Рио-де Женейро шагьарда юрюлюп турагъан Олимпия оюнларда ябушувну дзюдо журасыны оьзге вакилери де айрыча гёрмекли оьрлюклеге етишип тура. Шо оюнларда ортакъчылыкъ этеген кочап Гьасан Халмурзаев Россияны жыйым командасына уьчюнчю алтын медальны къазанды. Шо буса ябушувну дзюдо журасыны вакилери ес болгъан оьр даражадагъы экинчи медаль гьисаплана.
Ачыкълашдырып айтгъанда, 22 йыл тюгюл битмейген кочап 81 кило авурлукъда тогъатартагъанланы арасында оьзю булан чер гелеген кочаплар ёкъ экенин исбат этди. Ябушувланы финал тиретинде американлы кочап Трэвис Стивенсом ону алдында гючсюз экенин гёрсетди. Нечик де, Гь Халмурзаев ону сыртын ерге тийдирип, ябушувну уьчюнчю минутунда уьст гелмеге бажарды.
Шону булан бирге, бугюнлеге ерли Олимпия оюнланы барышында Россияны жыйым командасына къуршалгъанлар макъала газетге онгарылып турагъан вакътиге, демек, август айны 11-сине, умими кюйде алгъанда, 15 медаль алгъан. Ачыкълашдырып айтгъанда, Россияны жыйым командасы 4 алтын, 7 гюмюш ва 4 бронза медалгъа ес болгъан. Медалланы санавун гьисапгъа алгъанда, буссагьатгъы вакътиде бизин уьлкени жыйым командасы башлапгъы 6 команданы арасында.
Август айны 21-не ерли Рио-де Жанейрода юрюлежек Олимпия оюнларда Россияны жыйым командасына къуршалгъанлар оьзлени атларын данггъа чыгъарар йимик, олай да бизин уьлкени абурун артдырардай оьрлюклеге етишежегине инанабыз ва олагъа уьстюнлюклер ёрайбыз.
