Авур атлетиканы къуватлылар сайлай


   Дагъыстанда бырынгъы заманлардан берли ташны йыракъгъа атып, пудлукъ авурлукъланы гётерип оьчешип гелген. Спортну бу журасы булан машгъул болагъан яшёрюмлер гьар юртда болгъан ва гьали де бар. Ахшамлар бош вакътисинде олар юртну гьар авулуна жыйылып, бир-бири булан тогъатарта. Олагъа къарамагъа уллу да, яш да жыйыла. Спортну бу журасына бизин уьлкеде «халкъ спорту» деп айтылагъаны шо саялы болмагъа да ярай.



Къаягент районда да спортну бу журасын сюегенлер айрада кёп. Бизин мухбирибиз оланы вакиллери булан артдагъы гюнлерде ёлукъгъан.



Артдагъы йылларда районда спортну тутушуп ябушув журасына уллу тергев берилегени белгили. О англашыла. Шо гьакъда айта туруп, янгыз Нариман Исрапиловну ва Ильяс Бекболатовну атларын эсгерип къойсакъ да таманлыкъ этер деп эсибизге геле. Тек, шогъар да къарамайлы, биз бугюн районда авур атлетика булан машгъул болуп, ярышларда ортакъчылыкъ этип, бир тюрлю оьрлюклеге етишип гелегенин де билебиз. Спортну бу журасына аслу гьалда районну уллу юртларындан бириси гьисапланагъан Первомайскоеде ва къыбладагъы Башлыгентде мекенли тергев бериле.


Исрапиловну школасы



Районда авур атлетикагъа некъадар тергев берилегени гьакъында сёз арагъа чыкъгъанда, Къаягент муниципал къурулувуну физкультурагъа ва спортгъа къарайгъан бёлюгюню ёлбашчысы Марат Магьамматов первомайскоели муаллим-тарбиялавчу Къурбан Исрапилов булан ёлукъса пайдалы болажагъын англатды.



1980-нчи йылда мен оьзюм шо юртда янгы ачылгъан орта школада ишлемеге башладым. Къурбан булан биринчилей биз шонда ёлукъдукъ. Ол физкультурадан дарс береген муаллим болуп чалыша эди. Ишден бош заманыбызда яшланы мен тутушуп ябушувну, Къурбан буса авур атлетиканы сюегенлени уьйрете эдик. Арадан 38 йыл оьтюп, биз янгыдан ёлукъдукъ. Оьтген йылланы эсге алдыкъ. Къурбан Исрапилович шонча кёп йыллар гетсе де, айтардай алышынмагъан, алда йимик гьали де жагь, яш адам йимик чалт айлана.



Ол оьзю ва ону алдында уьйренген спортчулар юрюйген ер айтардай уллу тюгюл. Шогъар да къарамайлы, мунда авур атлетика булан машгъул болмагъа сюегенлер учун бары да шартлар яратылгъан.Ишлени булай салынывунда Къурбан Исрапиловични къолу гьис этиле.



Спорт ярышлар, спортчулар артдагъы йылларда етишген уьстюнлюклер гьакъда сёз арагъа чыкъгъанда, ол кёп сююп хабарламагъа башлады.



– Мен Первомайскоеде тувуп оьссем де, яшавум-турушум Волгоград областны Волжский деген шагьары булан тыгъыс байлавлу, – деди Къурбан Исрапилович.



Гертиден де, ол асгер къуллукъларын кютюп къайтгъан сонг, 1976-нчы йылда Волгограддагъы физкультура институтну охуп битдире, уьйлене ва загьмат яшавун башлай. Бугюн огъар Волжскиде яшай­гъанлар шагьарда авур атлетиканы кюрчюлерин салгъан адам деп негьакъ айтмай. Шо тюз сёзлер. Аз вакътини ичинде Къурбан Исрапилов оьзюню спортчулары булан кёп ярышланы утмагъа бажаргъан. Тек, агьлю 
ишлери себеп болуп, ол 1980-нчи йылда ата юртуна къайта, бир нече йыллар школада загьмат тёге. Сонг къайтып Волжскиге гете.



–Экинчилей Первомайскоеге 2006-нчы йылда къайтдым, – дей Къурбан Исрапилович. – Оьмюрюм 60-дан айлангъан сонг юрегим къайтып юртгъа тартды.



Арадан 12 йыл оьтген. Шо йылланы ичинде ол спорт булан машгъул болагъан ерни онгаргъан. Шондан къайры да, авур атлетикадан спортну 3 устасын да гьазирлемеге бажаргъан. Олар да макътавгъа лайыкълы кюйде уьстюнлюклеге етишген. Бизин республиканы Физкультурагъа ва спортгъа къарайгъан министерлиги олагъа инанып, таянып, Первомайскоеде гьар йыл авур атлетикадан республика ярышларын оьтгере. Аслу гьалда первомайскоели спортчулардан къурулгъан Къаягент районну жыйым командасы шоларда гьар йыл яхшы натижалар гёрсете, уьстюнлюклер къазана.



Оланы гьакъында сёз чыкъгъанда, Къурбан Исрапилович башлап Магьамматсалам Багьаматовну атын айтды. Ол – спортну устасы. Авур атлетикадан Кавказ оюнларында уьч керен уьст болгъан, «Россияны яшёрюмлери» деген ярышланы утгъан. Пудлукъ авурлукъланы гётерив ярышланы ортакъчысы.



Ону къурдашлары Абдулла Термитов (66 кило), Алигьажи Сулейманкъадиев (120 кило) – спортну усталары, Темиркъазыкъ ва Къыбла федерал округланы чемпионлары.



Исрапиловну алдында тарбиялана­гъанлар пудлукъ авурлукъланы гётеривде бир тюрлю уьстюнлюклеге етишип гелегенге гёре, Дагъыстанны физкультурагъа ва спортгъа къарайгъан министерлиги Первомайскоеде гьар йыл пудлукъ авурлукъланы гётеривню уьч де къайдасындан республика оьлчевюнде юрюлеген ярышланы да оьтгере. Первомайскоени жыйым командасы шо ярышланы гьар замангъы ортакъчысы, бир нече керен шоларда 1-нчи ва 2-нчи ерлени къазанмагъа да бажаргъан.



Юрт ерде яшаса да, ерли спортчулар Магьачкъала, Дербент, Избербаш шагьарлардан гелген сынавлу спортчулар булан тенг тартышалар. 2019-нчу йылны апрель айыны 28-нде Первомайскоеде спортну бу журасындан Дагъыстанны гезикли чемпионаты оьтгерилежек. Бугюн Къурбан Исрапиловични спортчулары шолагъа тындырыкълы гьазирленелер.


Директор булангъы лакъыр



Бизин Къурбан Исрапилович булангъы ёлугъувубузну ахырында уьстюбюзге ерли спорт школаны директору Рамазан Къурбанов гелди.



Арадан бираз заман да оьтмей, биз ону кабинетине де гирдик. Тюзюн айтсам, биз гирген шо кабинет музейден бир де башгъа тюгюл. Мундагъы кубокланы, дип­ломланы гёрген адам тамаша болардай гьал бар. Озокъда, спорт школаны коллективини, айтагъаным, тренерлени, олар тарбиялагъан яшланы уьстюнлюклери бизин республиканы, Россияны оьлчевюнде яхшы белгили. Шо да юреклени къувандыра. Неге тюгюл, Первомайское – уллу юрт. Мунда 10 мингден артыкъ адам яшай. Спортну гьар тюрлю журалары булан машгъул болагъанлар, савлугъун сакълавгъа гьаракат этегенлер юртда кёп бар.



Бизин Рамазан Къурбанов ва Къурбан Исрапилов булангъы лакъырыбызда, яшавубузда, айрокъда охувчу яшланы, яшёрюмлени, оьрюм яшланы арасында тарыкълы ишни юрютювде йиберилеген кемчиликлени гьакъында да сёз юрюлдю. Шоланы биринчиси яш наслуну спортгъа къуршавгъа, къатты адамлар этип оьсдюрювге федерал, республика, муниципал даражадагъы гьакимлик къурумланы ягъындан этилеген кёмек йыл сайын осаллаша, гёрсетилеген акъча маяланы къадары кемийгени булан байлавлу эди.



– Бу йыл шолай шартларда ишлеп турабыз,– дей Рамазан Къурбанов. – Айта­гъаным, бизин тренер-тарбиялавчуларыбызны алапалары дагъы да гесилежек деген хабар яйылгъан. Артдагъы йыллар бизге болагъан кюйде ишлегиз демеге сюелер. Пачалыкъ ва муниципал гьакимлик къурумлары спорт тармакъда тувулунгъан гьалны яхшылашдырывну толу кюйде бизин ва яшланы ата-анасыны уьстюне салмагъа сюелер. Шо, озокъда, бизин бек талчыкъдыра.



Директорну сёйлевюне тынглап тургъан Къурбан Исрапилович де чыдап болмай, лакъырыбызгъа къошулду.



–Мен 2006-нчы йылда Волжскиден ата юртума къайтдым. Спортну авур атлетика журасына байлавлу умутларым уллу эди. Тек нетерсен, гьакимлерибиз спортгъа береген тергевюн баргъан сайын осаллашдыра. Спорт ярышларын оьтгеривге гёрсетилеген акъча маялар йыл сайын кемий. Артдагъы йыллар алапаларыбыз да гесиле башлагъан.



Къурбан Исрапиловну айтывуна гёре авур атлетиканы залындагъы спорт алатланы кёбюсю тренерни ва авур атлетика булан машгъул болагъанланы гьаракаты, гючю булан жыйылгъан. Эгер шулай гьал къалса, ол ойлайгъан кюйде, гележекде тренер-тарбиялавчу болуп ишлемеге сюегенлер де табылмажакъ. 10-12 минг манат булан агьлюню сакъламагъа бажарылмай. Яш тренерлер булай алапалагъа ишге чыкъмажагъы белгили. Масъала нечик чечилер экен?


Болагъан кююнде ишлейбиз



Бу сёзлени есиси – авур атлетикадан оьзтёрече спорт алатларын сатып алып, онгарып, башлыгентли яшёрюмлени гьалиден он йыллар алда жыймагъа ва тренировкалагъа къуршамагъа бажаргъан Телей Телеев. Оьмюрю 60 йылдан айланса да, Телей Гьажиевич спортну яшдан берли бек ушатгъан журасын гьали де ташламай. Ерли спортчуланы авур атлетикада етишген уьстюнлюклери бу адамны гьаракаты булан байлавлу.



Башлыгентдеги спортчуланы спортзалы ерли совхозну эсги административ бинасыны экинчи къабатында ерлешген. Гиччирек майданы булангъы ерге спортзал деп айтмагъа да тилим айланмай. Тек нетерсен, баргъа бар деп айтмагъа тюше. Гелгенимни маънасын англагъан Телей Гьажиевич оьзлени бугюнгю гьалын къысгъача суратлады.



– Янгыз гьаракат булан, сиптечилик булан спортда уллу уьстюнлюклеге етишмеге бажарылмай, – дей ол, гьалеклене туруп. – Башлапгъы йыллар бизин гьаракатыбыз, умутларыбыз уллу эди. 2009–2013-нчю йылларда район, республика ярышларында яхшы натижалагъа етишмеге, уьстюнлюклер къазанмагъа бажардыкъ. Шо йылларда Магьачкъалада биринчилик алмакъ учун юрюлген ярышларда ортакъчылыкъ этген бизин спортчуларыбыз А.Абдуллаев (59 кг.), Т.Къурбанов (67,5 кг.) – биринчи, С.Гьюсейнов буса уьчюнчю ерлер къазанмагъа болдулар. А.Абдуллаев ва Т.Къурбанов республика ярышларында экинчи де болмагъа бажардылар. Ти­йишли пачалыкъ, муниципал гьакимлени ягъындан кёмек болмаса, гьар сипте гьаракат сёне. Бизин ишлерибиз де аста-аста тёбенлеше бугъай, – дей Телей Гьажиевич, сёзюн тамамлай туруп.



Гертилей де, первомайскоели тренерлени, спортчуланы ишиндеги четимлик­лер мунда да ёлугъа. Олардан къайры, мунда алапа алагъан тренер-тарбиялавчу да ёкъ. Шону учун иш де, авур атлетика булан машгъул болагъан яшланы санаву да шайлы кемиген. Залгъа аслу гьалда алдагъы йылларда юрюген спортчулар юрюй. Оьзгелери де аз гелеген болгъан.



Первомайскоеде, Башлыгентде авур атлетиканы сюегенлер, оланы тренерлери этеген гьаракатны гёрюп, билип, республиканы, Къаягент районну спорт къурумларында 
чалышагъан касбучулары олагъа ва оланы ишлерине тергевюн артдырар, кёмек къолун узатар деп умут этебиз.



Магьамматрасул Ибрагьимов.

Къаягент район.



Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля