Ибрагьим Алибеков: «Прокурор – законну якълавчу»



  Хасавюрт районну прокурору Ибрагьим Манапович Алибеков булан ёлугъуп лакъырыбыз болду. Лакъырлашывубузда биз ону ишинден къайры,  башгъа масъалаланы гьакъында да сёйледик. Ол айтагъан кюйде, иши ону бары да заманын дегенлей ала, тек  нечакъы къыставуллу буса да, ол ана тилде чыгъагъан китапланы охуйгъанны да  билдим. Бир башлап ону ишини гьа­къында айтайыкъ.

 

– Ибрагьим Манапович, прокуратурагъа гелмеге бирев таклиф этдими? Тутгъан ёлунгда гьёкюнч ишлер болгъанмы?



– Мен яш йылларымдан берли бары да затны билме сююп айлана эдим. Даим сорав берип, шогъар жавап тапма къарай эдим. Уьйдегилер шону учун «прокуроргъа» сорагъыз деп мени кёп гёрсете эди. Мен тюзлюкню сюе эдим, балики, шону учундур, мен гиччиден башлап,  тюз адамны янын тутуп, ону якълайгъан ёлгъа тюшдюм. Уллу бола туруп, шону учун юрист билим алма гереги ачыкъ болду. Мурадыма етишмек учун бек гьаракат этдим ва шо да бошуна гетмеди. Мен бу касбуну гьасирет экенге танглагъанман ва гьёкюнердей иш де этмегенмен.


– Биревлер прокуратураны, ихтиярлар якълайгъан къуллукъчуланы иши къоркъунчлу деп айта, сизин оюгъуз нечикдир?



– Мен прокуратураны башын тутгъан сонг, озокъда, жаваплыкъны гьис этемен. Озокъда, гьар ишни де къыйынлыгъы бар. Биревлени, прокурор ишинде де олтуруп, гелген арзаланы тергеп тура деп эсине геле. Бир янындан, шо да тюз, тек прокуратура башгъа ихтиярлар якълайгъан къуллукъдагъылар жинаятчы ишлени уьстюн ачагъан, ахтарагъан кююн тергей, арзлагъа гёре ерлеге бара, шондагъы маълуматлар законгъа къаршы чыгъа буса, ахтарыв ишлер ачдыра. Судларда прокуратураны вакили айып­лав булан сёйлей.



Прокурор – законну якълавчу адам, шону учун да ол ишин таза, гьалал кюйде юрютме герек. I Пётр биринчи прокурор-генерал Павел Ягужинскийни сенатны алдына чыгъарып: «Муна мени бары да затны гёрер гёзюм», – деген. Шо бир жумла булан ол прокурорну борчларын да билдирген. Шо замандан берли бизин борчларыбыз алышына турса да,  амма биз законгъа гёре ишибизни юрютебиз.


– Прокуратура гьар заманда да авур жинаятчы ишлеге къарай эди, гьали буса законланы юрютюлювюн ва тюрлю-тюрлю ихтиярлар якълайгъан къурумлар ишин юрютеген кюйню тергей…



– Буссагьатда да халкъны арасында шолай ой бар, неге тюгюл де алдан берли прокуратура авур жинаятчы ишлеге къарай эди. 2007-нчи йылдан берли, бизден ахтарыв ишлер тайдырылгъан ва ахтарыв комитетге берилген. Тек ахтарывну къайсы къурум оьтгерсе де, ахырда шогъар прокуратура къарай. Олай демек, биз ишни олагъа тапшуруп къойгъанбыз демек тюгюл. Биз ахтарыв нечик юрюлегенге де тергев этип турабыз, барагъан ёлун тюз гёрмей бусакъ, оьзюбюзню оюбузну айтабыз. Къайсы ахтарывгъа да ахырынчы къолну биз салабыз.



Дагъы да айтаман, прокуратура  ишинде терс ёлгъа тюше турагъанланы алдын алыв ва законну бузагъанлагъа алданокъ буварыв этип, неге законну бузгъан деп себеплерин излейбиз, тийишли гёрсек, шону жаваплылыкъгъа тартабыз. Сонг да, адамланы ихтиярларын якълавда ал сыдыраларда болма герекбиз.


– Артдагъы йылда нечик жинаятчы ишлер генг кюйде белгили болду ва шолагъа нечик къаралды?



– Эгер де алдагъы йылларда террорчулукъ биринчи деп гьисаплай бусакъ, гьали гьал къолайлашгъан. Оьтген йылда районда бир де террор иш болмады. Шо сююндюре. Терроргъа къаршылыкъ билдирив янгыз бир тюрлю къуллукъдагъыланы бойнуна салынмакъны тюз гёрмеймен, шо – биригип этме герек иш. Террорчулукъ аз болгъанлыкъны да мен шондан гёремен. Тек террорчуланы янын тутагъанлар да болгъан сонг, аслу ишни алдын алывгъа бакъдырма герекбиз.



Гетген йылны ахырында прокуратура къол салып, Хасавюрт районлу биревню ишин судгъа йибердик. Ол 3 статьягъа гёре айыплана эди: законсуз савутлу гючлени ортакъчысы, савут сакълагъан ва атылтыв алатлар сакълагъан. Ол Мычыгъыш Республикада, Хасавюрт шагьарда ва районда террорчуланы якълавчусу болуп тургъан. Ону турагъан ерин тергегенде, атылтыв алатлар, къол граната ва автоматгъа салынагъан 58 патрон табулду. Ишине район судда къарала.



Шону булан бирге ишибизни токътатмагъанбыз. Гьали экстремист ёлундагъы  чакъырывлар булан Интернетден таба чыгъагъанланы тергейбиз. Шо чакъырывлар – аслу гьалда жагьиллеге «гёзленген тюбек». Мисал этип айтсам, Новогагатли юртдан бирев телефонундан таба Интернетге, бу гезик «Ютуб» каналгъа, террорчулукъгъа чакъыра­гъан материал салгъан. Судда ол этген иш законгъа къаршы деп токъташдырылды ва шо адам 3 йыл 6 айгъа туснакъ этилди.



Гетген йыл ич ишлени къуллукъчулары Боташюртда марихуана сата деп шеклик этилеген адамны тергеди.  Уьюнден сатывгъа гьазирленген  спичка къутукълагъа салынгъан марихуана ва гиччи аптек мизанлар да табулду. Адамны гьакъылын алышдырагъан ва ярамай­гъан зат сатагъаны саялы ону иши судгъа берилди. Суд ол марихуананы законсуз алгъан ва сатма гьазирлегени саялы уголовный кодексни   30-нчу статьясыны 1-нчи бёлюгюне ва 228 статьяны 4-нчю бёлюгюне гёре  9 йыл 10 айгъа туснакъ этилинди.



Декабр айда биз судгъа бирдагъы ишни йибердик. Районну тёбен юртларыны бирисинде 14 йыл да битмеген къызъяшны хорлагъан. Шону гюнагьы да токъташдырылды ва судда огъар 18 йыл берилди. Шо йылланы  ол туснакъда къатты низамда оьтгережек…


– Тенглешдирип айтса, алдындагъы йыллардан  гетген йылгъы жинаятчы ишлер артыкъмы яда кемми?



– Оьтген йылда 2016-нчы йыл булан тенглешдиргенде,  жинаятчы ишлер 39-гъа кемиген, тек заказ булан оьлтюрювлер артгъан. Шолай да, ёллардагъы аварияларда оьлегенлер кёп болгъан. Гетген йыл янгыз бизин ишни алып къойсакъ да, ватандашланы ихтиярларын бузагъан ишлеге 3000 керен къаралды. Шоланы кёбюсюне кемчиликлени тайдырма заман бердик, 500-ден де артыкъ буварывлар тапшурулду. Шолардан да эки юзю судгъа тапшурулду. Ватандашланы ихтиярларын буза деп гьисапланагъан 15 ахтарыв иш ачылды. Административ такъсыргъа 134 адамны тартгъанбыз.


– Халкъ булан нечик байлавлукъ тутасыз? Мен гирип гелегенде, тамгъа илинген адамлар арзларын салагъан ящик де гёрдюм. Ватандашлар шо къайданы гьали де къоллаймы? Аслу гьалда не масъалалар булан гелелер?



– Тамаша болсанг да айтайым, шо ящиклер гьали де ишлей. Артдагъы йылларда Интернет къайдаланы къоллай­гъанлар кёп болгъан. Кёбюсю Россияны ва Дагъыстанны прокуратураларына яза, ондан да бизге йибериле. Бизин оьзю­бюзню де сайтыбыз бар, гьар ватандаш шонда язма да бола. Бизге арзгъа гелегенлер иш булан, топуракъ масъа­ла, яшавлукъ шартланы бузагъанланы гьакъында арз этелер,  ЖКХ, приватизация масъалалар ва шолай башгъалары да бола. Оьтген йылда бизин  прокуратура шолай ватандашланы 330 арзасына къарады. Шолай да, мен оьзюм 170 адамны  къабул этдим. Арзлар герти чыгъып ва законну буза деп токъташдырылып, 52 арзгъа гёре ишлер къабул этилинди ва ватандашланы ихтиярлары бизден якълав тапды. Ихтиярланы бузгъан деп токъташдырылгъан 16 адам административ къайдада жавапгъа тартылды.


– Законну бузувну алдын алыв чаралар нечик юрюле?



– Гьали адамлар аз охуй ва законну яхшы билмейлер. Бирлери ихтиярларын биле, тек борчларын англамай. Шону учун да биз маълумат къураллар булан тыгъыс байлавлукъ юрютебиз. Ерли – «Вести Хасавюртовского района», «Къумукъ тюз», «Насигьат» ва «Нийсо» газетлерде бизин прокуратураны къуллукъчуларыны англатывлары берилген макъалалар чыгъып тура. Ерли «Айташ» деген телевидениеде де бизин къуллукъчулар чакъда-чакъда англатывлар булан берилишлер онгара. Районну гьакъында башгъа газетлерде чыкъса да, тергев этмей къоймайбыз. Бираз алда «Черновик» газетде Хасавюрт районну «Теречное юртундагъы школаны тамы чёгюп бара» деген макъала чыкъды. Шо масъалагъа гёре биз де оьзюбюзню къаравубузну айтдыкъ. Эсгерилген юртдагъы школаны бир бинасында яшланы охутма ярамай. Юртдан бирев шону гьакъында язгъан. Биз барып тергегенден сонг,  шо корпусда охутув ишлер юрюлмей. Школагъа гелеген 302 яш экинчи корпусда охуй. Къувун салмай, шонда амал этме бола эди. Янгы тюшген директор бажарывлу адам. Бу юртда янгы школа къурма герек деп айтылагъаны бираз заман бола, тек гезиги гелип битмеген. Районда шолай 3 сменде охуйгъан школалар дагъы да бар. 3 сменлик охувну тайдырмакъ деген программа чыкъгъандан берли, районда бир нече школалар къурулуп тура. Шоланы бириси – Петраковскоеде, биревюсю – Къадиротарда, уьчюнчюсю буса – Къарланюртда. Школаны директору англатгъан ва бизин къуллукъчулар барып гёргени йимик, школаны тамын ярашдырма деп бир боюн бузгъан болгъан. Шону айтып чыкъгъанлар. Охувлар башлангъанча, шо кемчилик де тайдырылды. Шонда 300 яшгъа ери булангъы школа къурма
2,8 гектар
ер де гьазирленген, биринчи ишлеге деп 3 миллион манат да йиберилген. Гьали кюрчю салынма башлангъан.


– Район уллу, мунда 170 мингге ювукъ адам яшай, шолай да 16 къотан бар, барында да тергев этме бажарыламы?



– Прокуратурада 11 адам ишлей, оланы аслам пайы – яш чагъында­гъылар. Олар да йыл сайын сынав алып туралар. Мени яннавурумда кёп йыллар орунбасарларым болуп ишлеген Г. Рамазанов ва Ю.Сулейманов да бар. Шолай да, старший кёмекчилер Т.Эминов, Р. Арсланбеков, прокурорну кёмекчиси М. Османов ишине бек жаваплы янашалар.


– Мени булангъы лакъырыны барышында  тап-таза къумукъча сёйлеп турдугъуз. Оьмюрюнгню кёп яны гьар тюрлю миллетли коллективлерде оьтген, ана тилге четимлик болмаймы?



– Мени бош заманым болса, шо чу артдагъы заманда болмай деме  де ярай, къолума ана тилимдеги китапланы аламан. Кёп охугъанман, кёп язывчулар булан да танышман. А.Акъаевни бар эди «Ата юрт, ону унутуп болагъан затмы?» деген шиърусу. Ананы сютю булан гелген тилни унутма яраймы? Артдагъы йылларда ана тиллеге тергев осал болуп бара, школаларда сагьатлар кемий, тек ана тилингде уьйде, ожакъда сёйлеме ким къоймай? Шондагъы сагьатланы ким аз эте? Бары да зат агьлюден башлана. Башлап телевизор, сонг орам, охуй­гъан еринг, сонг ишинг. Айтагъаным, бары да ерде орусча сёйлене. Шону учун да яшны агьлюде ана тилинде сёйлеме уьйретме герек. Мени  яшларымны яшлары 4 бар, олар да ата-аналары булан шагьарларда яшайлар. Мен авлетлериме де сагъа айтагъан затны айтаман, орусча олар уьйренежек, ожакъда ана тилигизде сёйлегиз деп.


– Ибрагьим Манапович, бек арив лакъыр этдик. Кёп савболугъуз! Ишигизде дагъы да оьрлюклер ёрайман!



– Сен де кёп савбол!


Бизин маълумат:



Ибрагьим Манапович Алибеков 1959-нчу йылда Адилянгыюртда (Бабаюрт район) тувгъан.  Юртдагъы орта школаны битдиргенде, 2 йыл ерли сов­хозда ишлеген. 1979-1984-нчю йылларда Дагъыстан пачалыкъ университетни юридический факультетинде охугъан. 1984-1990-нчы йылларда Хасавюрт, Къызлар шагьарларда, Акъуша, Хасавюрт районларда прокуратура къуллукъчу болуп ишлеген. 1993-нчю йылдан тутуп, ол Хасавюрт районну прокуроруну орунбасары болуп 13 йыл чалыша. 2006-нчы йылда ол Хасавюрт районну прокурору болуп белгилене. 2009-2014-нчю йылларда Магьачкъала шагьарны прокурору болуп ишлей. 2014-нчю йылдан бугюнге ерли Хасавюрт районну прокурору. Дагъыстанны ат къазангъан юристи, Россия Федерацияны прокуратурасыны гьюрметли къуллукъчусу. Агьлюде 3 яшны атасы. 


 

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля